Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: POWIESTKA

Następne hasło: POWIESZAĆ SIĘ »

POWIESZAĆ (6) vb pf i impf

pf (5), impf (1) RejZwierc.

o pochylone [KochPs; prawdopodobnie odstępstwo od normy]; e oraz a jasne.

Fleksja

inf	powieszać

praet
	pl
3	m pers	powieszali

impersonalis
praet		powieszåno
participia
part praet act		powieszåwszy
inne formy
fut i praes pl 2 - powieszåcie; fut i praes pl 3 - powieszają

inf powieszać (1). ◊ fut i praes 2 pl powieszåcie (1). ◊ 3 pl powieszają (1). ◊ praet 3 pl m pers powieszali (1). ◊ impers praet powieszåno (1). ◊ part praet act powieszåwszy (1).

Sł stp brak, Cn s.v. bodaj powieszano, Linde brak.

Znaczenia

1. Umieścić wiele przedmiotów w taki sposób, aby zwisały (2)
2. Zadać wielu śmierć przez powieszenie, suspendere Cn (3)
3. Schylić w dół, zwiesić na znak rozpaczy (o wielu) (1)

1. Umieścić wiele przedmiotów w taki sposób, aby zwisały [co (pl)] (2):

powieszać na czym (1): gdy ich [Izraelczyków] w niewolą Pogáńſką wiedziono: tedy ná ſtánowiſkach powieſzáli ná drzewach inſtrumenty muzyki ſwey. PowodPr 75.

powieszać po czym (1): Co nam inſzégo czynić/ iedno płákáć ſmutnie Pówieſzawſzy po wierzbach niepotrzebne lutnie. KochPs 200.

2. Zadać wielu śmierć przez powieszenie, suspendere Cn [kogo, [co (żywotne) (pl)]] (3): RejWiz 121; Zycżyłbych káżdemu ták/ k zacnośći przychodzić/ Sobie pomoc pocżćiwie/ nikomu nie ſzkodzić. Ale owi co k temu prawie lázą dzyurą/ Tyby godno powieſzáć/ y z mięſem y s ſkorą. RejZwierz 67v; A czo zedrą s poſpolſtwá zá to by pśi tyią/ Rzkomo ná opráwę miaſt/ to wſzytko przepiją. Iż robotnikow máło tym ſie wymawiáią/ By robili złodzieymi czo ich powieſzáią. RejZwierc 248; [áno y ſwe kthorzi chćieli ydz do rzimiánow z muru wieſſáli/ áb ył [!] ych takież pocżeth pięćſech głow ktore zwayce powieſſáli. FlawHist 119v].

[W połączeniu szeregowym: [słudzy] Zamek zbudowáli/ chcąc ſie pánom ſwoim obronić/ ále Pánowie dobywſzy ich/ iednych powieſzáli/ drugich poczwiertowáli/ y godnymi mękámi według zasługi potráćili. StryjKron 138.]

3. Schylić w dół, zwiesić na znak rozpaczy (o wielu) (1):

Zwrot: »powieszać głowy« (1): tu oto ſłyſzycie/ iż ty rozumy wáſze/ ty wymyſły á omylne wynáláſki wáſze/ muſzą ſie wam wſpák obroćić: á ledwe iż w roſpácży ſwoiey pothym nie powieſzacie nędznych głow wáſzych. RejPos 290.

Formacje współrdzenne cf WISIEĆ.

Cf [POWIESZANY]