[zaloguj się]
[pdf]

POZARAŻAĆ (6) vb pf

-żać (5), -zać (1).

o prawdopodobnie jasne (tak w po-); pierwsze a jasne; -rå-, [-ra-].

Fleksja
praet
sg pl
3 m pozaråżåł m pers pozaråżali
n pozaráżało subst
plusq
pl
3 subst pozaråżały były
conditionalis
sg
3 m by pozaråżåł

praet 3 sg m pozaråżåł (2). [n pozaráżało.] ◊ 3 pl m pers pozaråżali (2). ◊ plusq 3 pl subst pozaråżały były (1). ◊ con 3 sg m by pozaråżåł (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.

1. Dotknąć, porazić chorobą, zarazić wielu [kogo (pl); w tym: czym (4)] (5):
Zwrot: »pozarażać ślepotą« (1): A męże ony co byli v drzwi v domu pozárażáli ſlepotą [percusserunt caecitatibus] BibRadz Gen 19/11.
Przen: Wszczepić fałszywą naukę (4): PElágiuſz mnich odſzcżepieniec tego cżáſu był wypędzon z Rzymá/ iechał do Angliey á Brytanniey/ á tám wiele ludzi pozárażał nauką ſwą. BielKron 158; WujJud 5v; błędy kátolickiego tego tám nabożenſtwá [...] iáko ze źrzodłá iednego/ pewnego/ wypłynęły/ y wſzytkich nas pozárazáły były CzechEp 6.
Zwrot: »jadem pozarażać« (1): my też nie możemy twoiey woley cżynić/ przykazánia ktoreś nam roſkazał wſzyſtkim pełnić/ bo on iad wſzyſtek w nas zoſtał/ ktorym nas Cżárt pozárażał. ArtKanc L8; [łotroſtwo [...] ktore thu do nas zábiegſzy/ iádem iężyka ſwego pozárazáło ony lathorofly/ zacnych onych ſcżępow RotRozm E2].
2. Zatruć, zanieczyścić wiele [co (pl)] (1): Z ręki w ten cżas żadney żyły/ ani medijany, áni płuczney nie puſzcżay, Abowiem wciągnął bys iad ku gorze/ á thak by Sercze/ wątrobę y głowę pozarażał. FalZioł V 67v; [Idąc przez Ruś/ [Tatarowie] ſzkody żadney w Ruśi nie cżynili/ [...] iednák [...] wody wſzytkie w rzekách pozáráżáli/ námiotawſzy w nie ſerc ludzkich iádem nápuſzcżonych BielKron 1597 198 (Linde)].

Formacje współrdzenne cf RAZIĆ.

JR