« Poprzednie hasło: PRZĄDAĆ | Następne hasło: PRZĄDNY » |
PRZĄDKA (17) sb f
a jasne.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | prządka | prządki |
G | prządki | |
D | prządce | prządk(o)m |
A | prządki | |
I | prządkami | |
V | prządki |
sg N prządka (5). ◊ G prządki (1). ◊ D prządce (2). ◊ pl N prządki (5). ◊ D prządk(o)m (1). ◊ A prządki (1). ◊ I prządkami (1). ◊ V prządki (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
Kobieta, która przędzie; netrix BartBydg, Mącz; filatissa, filatista, filatrix BartBydg; lanifica Cn (17): BartBydg 58b, 97b; Mącz 245c; KochMon 32; Nie ſłuſznie was [Parki] prządkámi piſzą/ Bo ſię prządki ſnádno vćiſzą/ Báśniámi ſen krocą y gnuśną teſknicę/ Gęśli też vcżynią z prządki tąnecżnicę. KlonŻal D; Stáraymy ſie o lepſze/ z ſwey ſtrony/ porządki/ Choćia oni [mężczyźni] nas zową białegłowy/ prządki BielSjem 3v; Dobrze gdy zoná pilnuie kądziele, Gdy dworkom, prządkom, roſkázuie śmiele. KlonKr C2.
W połączeniach szeregowych (2): Nad to nie godzi ſie w mamki brać/ głupich/ albo też vkładnych, to ieſt ſwowolnych, Iako ſą prządki/ ſzwacżki/ hawtarki. Y inſze takowe warzſtatnicżki. FalZioł V 36; BielKron 63v.
Fraza: »prządka przędzie« (1): Odźienie wſzytko z płotná niech brudne nie będźie/ Goſpodáruy/ á prządká niechay kądźiel przędźie. ZbylPrzyg B2.
a. O Parkach przędących (też przecinających) nić ludzkiego życia (6): KochTr 16; KlonŻal D; Wiemy że vmrzeć/ przedſię nam zá iáie Smierć/ poki wątku ſtáie Prządce ſkąpey nie zbytey RybGęśli Dv.
Wyrażenie: »prządki żywota ludzkiego (a. wiekow ludzkich, a. żywotne)« [szyk 2:1] (3): Wy o wiekow ludzkich nieprzebyte prządki/ Przecż ták vpornie rwiecie śmiertelne wątki KlonŻal C4v; Nigdy mi ſye ták pięknie nie ſtáwiły Prządki żywotné: by mię kiedy były Z płáczu/ z kłopotów/ z fraſunków wyrwáły ZawJeft 8; ZbylPrzyg ktv.
LWil