[zaloguj się]

PRZEBIERANIE (13) sb n

Pierwsze e oraz a jasne, drugie i końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N przebiéranié
G przebiéraniå
A przebiérani(e)
I przebiéranim
L przebiéraniu

sg N przebiéranié (5); -é (1), -(e) (4).G przebiéraniå (2).A przebiérani(e) (2).I przebiéranim (2).L przebiéraniu (2).

stp: przebieranie, przebiranie, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. przebrać.

1. Wybieranie co lepszego spośród wielu, dzielenie na lepsze (lepszych) i gorsze (gorszych), różnicowanie; wybredzanie; delectus Modrz, Cn; electio, lectio, selectio Cn (11):

przebieranie wedle czego (1): TO też bez pochyby ná Rzecżpoſpolitą należy/ áby męſtwá woiennego przednieyſzych mieyſc ábo zapłáty łákomſtwo nieubiegáło: á iżby było przebieránie wedle godnośći oſoby/ bez ktorey/ prozno ſię kto ma ſpodźiewáć/ áby miał być w wadze v żołnierzow. ModrzBaz 114v.

W połączeniu szeregowym (1): odwodzi [św. Jakub w swoim liście] od wſzego grzechu: ále miánowićie od przebieránia w oſobách; od pomawiánia y poſądzánia drugich od waśni y roſtyrkow; od pożądliwośći y miłośći świátá WujNT 784.

Wyrażenia: »przebieranie miedzy czasy« (1): Co ſie dotycże brákowánia y przebieránia miedzj cżáſy y pokármy/ nigdźiey nam tego nieroſkazano. WujJudConf 196.

»przebieranie w osobach, [w mężach]« [szyk zmienny] (2): BRáćia moi/ nie z brákowánim oſob (marg) z przebieránim w oſobách. (–) [nolite in personarum acceptione] mieyćie wiárę Páná náſzego IEſu Chriſtá chwálebnego. WujNT Iac 2/1, s. 784; [WirzbGosp C4].

»przebieranie pokarmow, [jedła], w pokarmach, miedzy pokarmy« [szyk 7:1] (6:1:1): MurzNT 13v marg; pánowánie ſwoie [papieska stolica rzymska] vmocniłá [...] Láty miłośćiwymi/ kiermáſzámi/ odpuſty/ przebieránim pokármow/ obłudną tzyſtośćią/ Bułámi/ tzyscem/ Anniwerſarzmi/ fáłſzywymi cudámi KrowObr 242; Y Páweł ś. iáwnie nam to przebieránie pokármow záleca/ gdy mowi: Acżći wſzyſtkie rzecży ſą cżyſte/ ále ten grzeſzy/ ktory ich z pogorſzeniem pożywa. WujJud 196v, 198; WujJudConf 196, 198; Nie winoć/ áni piwo/ áni mięſo pokala człowieká: ále złe vżywánie tych rzeczy (marg) Przebieránie pokármow. (–) WujNT 151, Bbbbbb; [pielgrzymowánie/ iedła przebieránie/ ołtarzow/ kaplic y kośćiołow budowánie/ zwonow/ kielichow/ ornatow/ y inych rzecży ku modlarſtwu wymyślonych/ kupowánie/ wſzytko to v nich Chriſtuſowie: ponieważ cżegoby ſie mieli dla prawdźiwego Chriſtuſá ſpodźiewać/ tedy ſie tego dla tych marnych rzecży nadźiewáią BudArt b7v].

[»zbytnie przebieranie«: w mężach zbytnie przebieránie/ cżyni/ że druga [córka] domá zoſtánie. WirzbGosp C4.]

Szereg: »brakowanie i (abo) przebieranie« (3): Tenże też Apoſtoł zowie Dyabelſką náuką brákowánie y przebieránie pokármow. WujJudConf 198, 196; WujNT Bbbbbb.
2. Poruszanie (1):
Wyrażenie: »przebieranie języka« (1): [Grekowie i Łacinnicy najdowali słowa] któré álbo iednákié będąc, rózną rzecz káżdé z nich znáczyło: álbo téż w wymawiániu ſłów, iedné ledwie ná tchu człowieczym, drugié ná ſámym bądź ćienkim y ſubtélnym, bądź miązſzym y grubym głośie: trzećie ná właſnym przebiérániu ięzyká ſámègo, álbo téż w otwiérániu y w przywiérániu warg záwiſły JanNKar C3.
3. Przerabianie surowca na gotowy produkt [czego] (1): Lanificium – wełni przebieranie, y wigotiwiwanie [!]. Calep 580a.

Synonimy: 1. brakowanie, przebor, wybieranie, wybor.

Cf PRZEBIERAĆ

MN