[zaloguj się]
[pdf]

PRZEWARZYĆ (7) vb pf

e oraz a jasne.

Fleksja
inf przewarzyć
imperativus
sg
2 przewårz

inf przewarzyć (2). ◊ fut 2 sg przewarzysz (2). ◊ imp 2 sg przewårz (1). ◊ part praet act przewarzywszy (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w. (z Cn) błędnie zam. przewarzać.

1. Doprowadzić płyn do stanu wrzenia, przegotować (6): Weźmi ślazu świeżego/ á ieſli ná ten czás świeżego niemaſz/ tedy weźmi náśienia Koźiorożcowego/ lniánego/ wſzyſtkich trzech zárowno/ warzże ie w wodźie/ áż z gęſtnie iáko káſzá/ wleyże rożánego oleyku/ álbo máſłá máiowego/ coby nieſolone: potym záś wodą roſtworz/ á znowu przewarz SienLek 84.

przewarzyć co (2): Niektorzy palą wodki ná ćiemne oczy z Kopru Włoſkiego/ z Celidoniey/ z koſzyſká/ z opichu z ruty/ á wźiąwſzy kożdey zárowno/ iżby wſzytkiey było dwá łoty/ biorą wto tyle dwoie miodu czyśćie odſzymowánego/ á tho weſpoł przewárzywſzy/ przecedzáią/ á w miedźiány ſłoiek leią ná chowánie SienLek 65v; [Cresc 1571 559]. Cf Zwrot.

Zwrot: »wino przewarzyć« (1): Defrutare – Winno przewarzic. Calep 297b.
a. Ugotować w płynie [[kogo (= czyje ciało)], co] (3): Kapuſta domota [lege: domowa] ieſth odwilżaiącza/ ale kiedy ią przewaziſz: tedi ma mocz wyſuſzaiączą FalZioł I 34b, I 34b; námocz kopru y opichu w winie álbo w piwie/ á názáiutrz/ onego przewárzywſzy day choremu pić/ po ránu y ná noc SienLek 119v; [niewiem ktoby táki był/ áby mię záwśćiągnąć mogł/ choćby mię iáko onego Peliaſá przewárzyć chćiał/ ábym odmłodźiał. CiceroBBud 39].
2. Zbyt długo gotować (1): Discoquo, Przewárzić. Mącz 90b; [Abowiem im dłużey wárzyć będzieſz [drzewo morwy, bukszpanu bądź cedru tak, aby stały się podobne do drzewa hebanowego]/ tym ſie też cżernieyſzym sſtánie/ wſzákże gdy przewárzyſz/ tedyć z żeleie/ á będzie kruche. SienHerb 588a; wszákóz by to [drzewo gwajakowe starte i wymieszane z wodą] godźin kilká wrzáło, álbo dłużéy, wolnym ogniem áni przewárzysz, áni tám decoctiéy namniéy strácisz OczkoPrzymiot 70].

Formacje współrdzenne cf WARZYĆ.

Cf PRZEWARZENIE, PRZEWARZONY

MPi