[zaloguj się]
[pdf]

PRZEWODNIA (4) sb f

e oraz o prawdopodobnie jasne (tak w przewodny).

Fleksja
sg pl
A przewodnią przewodnie
I przewodnią

sg A przewodnią (2). ◊ I przewodnią (1). ◊ pl A przewodnie (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. Konszachty złodziei, zwłaszcza w celu przeprawienia przez granicę [z ukr. переводня] (3):
Zwrot: »trzymać, dzierżeć przewodnią« [w tym: z kim (1)] [szyk zmienny] (2:1): Item vyelye ich ieſth. thak wpodolyv haliczki zyemye yako y wmoldawſkyey czo ſſamy nyekradną alye slodzyeye przechowawayv y przewodnye dzyerzą MetrKor 40/821; Tą brodą ten Propornik [Judasz] potrząſa fałſzerzom/ Dáiąc godło złodźieiom y wſzytkim ſzálbierzom. [...] Tą wiechą przyświeca tym/ iákoby pochodnią/ Co krádną/ y z złodźieymi trzymáią przewodnią. KlonWor 28, 19.
2. Kobieta, która prowadzi i wskazuje drogę, przewodniczka; przen (1): Czemuś zwyczáy zmieniłá? (rzekłá gdy poznáłá Koſtczanká śmierć mácochy/ á ſámá konáłá) Przed tobąm ia chadzáłá/ y zięta chorobą/ Przed tobą droga mátko/ przecz konam zá tobą? [...] Czy mi chceſz być przewodnią? nie było potrzebá: Wiem ia z twoiey náuki gdźie drogá go [!] niebá. SzarzRyt D2.

Cf [PRZEWODNICA]

AKł(MPi)