[zaloguj się]
[pdf]

PRZEWYSOKI (10) ai

e oraz o jasne.

sup (5) przenåwyższy SkarKaz (3), przen(a)jwyszy PatKaz II (2).

Fleksja
sg
mNprzewysoki, przenåwyższy fNprzewysokå nN
Gprzen(a)jwysz(e)go Gprzewysoki(e)j G
Dprzewysoki(e)mu Dprzewysoki(e)j, przenåwyższ(e)j, przen(a)jwysz(e)j D
A Aprzenåwyższą Aprzenåwyższ(e)

sg m N przewysoki, przenåwyższy (2). ◊ G przen(a)jwysz(e)go (1). ◊ [D przewysoki(e)mu.] ◊ f N przewysokå (1). ◊ G przewysoki(e)j (2). ◊ D przewysoki(e)j, przenåwyższ(e)j, przen(a)jwysz(e)j (3). ◊ [A przenåwyższą.] ◊ n A przenåwyższ(e) (1).

Składnia sup: przenawyższy miedzy kim (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde także XVII w.: przenajwyższy.

Intens. od „wysoki” (10):
1. Od znacz. ‘wysoko wznoszący się nad podstawę’ (1): Praecelsus mons, Przewyſoka górá. Mącz 46c.
2. Od znacz. ‘znakomity, znamienity, wspaniały; potężny’ (7):
a. O pozycji, hierarchii w jakiejś społeczności (1): A ieſzcze wyżſzy nád nimi [uczniami Chrystusa]/ tych dwánaśćie ktore dźiś wybiera: á miedzy dwunaśćią przenawyżſzy ieden Piotr ktorego tu ná czele Pan ſtáwi SkarKaz 606b.
b. O Bogu, Chrystusie, Trójcy Świętej, ich potędze, też o Pannie Maryi (6): PatKaz II 50v; WSżytcy narodowie [...] wykrzykayćie Bogu głoſem huku. Bo Iehowá przewyſoki (y) ſtráſzny [Quoniam Dominus altissimus terribilis]/ krol wielki po wſzey ziemi. BudBib Ps 46/3; Izali ták [ewangeliści] przenawyżſze kroleſtwo Chryſtuſowe/ y przemożną wſpániáłość/ [...] y máieſtat niebieſki opiſuią? SkarKaz 122a, 579b; [ábyśćie wiedzieli kthora ieſt [...] przewyſoka wielkość mocy iego [Chrystusa] przećiwko nam [quae sit supereminens magnitudo virtutis eius] Leop Eph 1/19 (Linde); SkarUp 54].
Wyrażenie: »przewysoka dostojność« (1): A przeto tey panny doſtoynoſzczy wyey począczyu rozum czlouyeczy doſyącz nyemoze y/ anyely dzywuyą ſyą yey przeuyſokyey doſtoynoſzczy wyey poczyączyu PatKaz II 35.
αα. [W funkcji rzeczownika: Bóg: Offiaruy Bogu chwałę/ á oddaway przewyſokiemu śluby twoie. BudUrzęd 21.]
α. O pochodzeniu, urodzeniu Panny Maryi (1):
Wyrażenie: »przenajwyszy rodzaj« (1): yſch [Panna Maryja] poſla ſkrolow zbyſkupow ſpatryarchow ſkſyąząth/ oto yey rodzay uyſoky/ O zayſte yeſczecz yeſt ta myla panna przenayuyſſego rodzayu PatKaz II 43.
3. Od znacz. ‘wielki, istotny’ (2): a tedy o uyelkye bylo ueſele anyelſkye zuznanya tey przeuyſokyey tayemnycze/ o tey myley pannye ktora myala bycz matką bozą PatKaz II 52; Ale ktore rzecży mi były zyſkiem/ tem pocżytał ſobie dla Chryſtuſá ſſkodą. Wſſákże iednák wſzyſtkie rzecży ine być vtrát ą [!]/ dla przewyſokiey vmieiethnośći [propter eminentem scientiam] Iezu Chryſtá Páná mego Leop Philipp 3/8.

LWil