« Poprzednie hasło: PRZEŻEGNAĆ | Następne hasło: PRZEŻEGNAN » |
PRZEŻEGNAĆ SIĘ (11) vb pf
się (9), sie (2).
Oba e prawdopodobnie jasne (tak w przeżegnać); a jasne.
Fleksja
inf | przeżegnać się |
---|
praet | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | przeżegnåł się |
inf przeżegnać się (4). ◊ fut 3 pl przeżegnają się (1). ◊ praet 3 sg m przeżegnåł się (1). ◊ part praet act przeżegnåwszy się (5).
Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w. s.v. przeżegnać.
Znaczenia
Uczynić znak krzyża, dotykając kolejno swojego czoła, piersi, lewego i prawego ramienia (pobożny gest) (11): Więcz od niey [od kwatereczki trunku] pocżynaią Nizli ſie przeżegnaią Ani ſie pozdrawiaią Ni winſzuią. LudWieś B5v; Wſtawſzy rano maią ſię dziatki naprzod przezegnać a ty ſlowa mowyć. Wyimię oica y ſyua [!] y ducha ſwiętego. Amen. SeklKat C3, C4; Przelękł ſię naprzod S. Wincenty: ále wnet polecáiąc ſię Mátce Bożey poznał iſz to był cżárt/ y przeżegnawſzy ſię/ ofuknął go y odpędził. SkarŻyw 308, 187, 192, 544; Spoſob zwyćiężánia tych pokus/ może być nie ieden. Pierwſzy: [....] Potym nie záwádźi/ kiedy to ſnádnie być może/ wnet przeżegnáć ſię. LatHar 580.
Zwrot: »krzyżem świętym się przeżegnać« (2): Tám Swięty Ian ćiáło Boże wziąwſzy/ y krzyżem ſię S. przeżegnawſzy/ z ćięſzkiego więzienia ćiáłá tego po wielkich pracách y mękách ná ochłodę wiecżną poſzedł. SkarŻyw 90, 193.
Przen (1): Pátrzay záwżdy przypadkow/ gdy ſie maſz s kim iednáć Bo z obłudnym iednáiąc/ możeſz ſie przeżegnáć. RejZwierz 119v.
Synonim: przekreślić się.
Formacje współrdzenne cf ŻEGNAĆ.
LW