[zaloguj się]

PRZYCZYNNY (7) ai

Fleksja
sg
mNprzyczynny fNprzyczynnå
Aprzyczynny Aprzyczynną
Iprzyczynnym I
pl
G przyczynnych
A subst przyczynn(e)

sg m N przyczynny (1).[A przyczynny.]I przyczynnym (1).f N przyczynnå (1).A przyczynną (1).pl G przyczynnych (1).A subst przyczynn(e) (2).

stp, Cn brak, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVII w.

1. Będący powodem [ku czemu] (1): pánieńſka płeć nikomu nie ieſt ni w cżym przećiwna/ áni ku ſzkodzye cżyiey przycżynna. BielKron 55v.
2. Wstawienniczy, orędowniczy (6):
Wyrażenia: »list, [listek] przyczynny« [w tym: za kim (1)] [szyk 3:2] (5): Piſáli Kſiążętá Luterſkie do Krolá Fráncuſkiego przycżynne liſty BielKron 218v; ActReg 69, 105; WujNT 748; KlonWor 53; [Lecz się nam też to za potrzebne widzi, abyście sobie zjednali listy przyczynne u panow [...] zwłaszcza o Malbork ListyPol I 1534/85, 1547/361; Iakosz za staranym i przicziną iego poslalisczie bily do nagwisszey Porti naszey prziczinny list wasz za tem klamczą omilnem CorfusDocum 1593 nr 195, 1552nr 82; ListyZygmAug 1553/263; A gdźieby mi ón Pan po wtóre zá przyczynnym moiégo páná liſtem/ ſprawiedliwośći nie vczynił: mam ſye zás wróćić do Królá Páná moiégo GroicTyt 106v (Linde); HistFort H8v; PaprGniazdo 202; Raz niewiáſtá vboga prośiłá S. Bázylego o przycżynny liſtek do Staroſty/ áby iey pobor odpuśćił SkarŻyw 6 (Linde); BielKron 1597 508, 581].

[»przyczynna modlitwa«: A ieſliby prziczynna modlitwa nyemyala mÿedz ktory powagÿ v pana Boga, Czemuſz ſzię thedy S Pawel na wiely myeyſczach zalyeczal modlythwam thich do ktorich pyſſal: [...] ArgWykład 152.]

»pomoc przyczynna« (1): Do ktorey [Maryi] ſię częſto vćiekáć/ á ony też iey około Synaczká iey kłopoty przypomináiąc/ y o pomoc przyczynną prosić małżonkowie nie zániecháią. SkarKaz 45a.

Szereg: »przyczynny i zalecający« (1): PHilemoná człowieká dobrego Onezym ſługá okradſzy vćiekł był do Rzymu: gdzie od Páwłá náwrocony y okrzczony/ z tym liſtem przyczynnym y zálecáiącym go/ záſię do páná ſwego był odeſłány. WujNT 748.
3. [Dodatkowy: Z tychże kmieci jest kilka, którzy nad przerzeczony czynsz z przyczynnych ról dają po kilka gros[zy] LustrRus II 11.]

ALKa