[zaloguj się]

RZYMIANIN (1423) sb m

a jasne (w tym 7 r. błędne znakowanie); G pl -ån.

Fleksja
sg pl
N Rzymianin Rzymianie
G Rzymianina Rzymiån, Rzymianów
D Rzymianom
A Rzymiany
I Rzymianin(e)m Rzymiany
L Rzymianinie Rzymianåch, Rzymiani(e)ch
V Rzymianie

sg N Rzymianin (52).G Rzymianina (28).I Rzymianin(e)m (4).L Rzymianinie (1).pl N Rzymianie (338).G Rzymiån (172), Rzymianów (68), skróty (534); -ån LubPs, RejZwierz, KwiatKsiąż, RejAp, GórnDworz, GrzepGeom (3), BudNT, CzechRozm (5), ModrzBaz (11), SkarJedn (6), Oczko, CzechEp (3), NiemObr, GórnRozm (2), KochWr, Calep (2), Phil, OrzJan, LatHar (2), JanNKar, SarnStat (6), GrabPospR, SkarKaz (2), SkarKazSej (6); -anów GlabGad, SeklKat (2), RejKup, HistAl (2), KromRozm I (2), MurzHist, KromRozm II (12), GliczKsiąż, KrowObr (5), OrzRozm (2), LeovPrzep, BiałKat, BiałKaz (3), ReszList (5), PowodPr; -ån : -anow HistAl (1:2), Leop (6:3), BibRadz (1:5), BielKron (39:6), RejPos (6:3), BielSpr (12:1), RejPosWstaw (1:1), PaprPan (1:2), SkarŻyw (5:1), WujNT (35:2), KlonWor (4:2); ~ -anów (1) BiałKat, -anow (1) MurzHist, -an(o)w (66).D Rzymianom (97); -om (1) JanNKar, -óm (1) Oczko, -(o)m (95).A Rzymiany (61).I Rzymiany (60).L Rzymianåch (3) WujJud, StryjKron, JanNKar, Rzymiani(e)ch (3) BielKron, ReszList, WujNT; ~ -åch WujJud, StryjKron, -ach JanNKar.V Rzymianie (2).

stp brak, Cn notuje, Linde XVIIXVIII w.

1. Mieszkaniec a. obywatel starożytnego Rzymu; Romanus Miech, HistAl, Vulg, PolAnt, Mącz, Modrz, Calep; homo Romanus Vulg, Modrz; civis Romanus Vulg, Cn; patricius Miech; Quiris Mącz (647): BierEz Q3v [2 r.]; OpecŻyw 69 [2 r.], 83, 176; BielŻyw 5, 124 [2 r.], 126, 128, 168; GlabGad A2v; MiechGlab *7, 49, 53, 54, 59; RejRozpr D3; Iako Alexander zgotowawſzy zaſthępy iechał ku Włoſkiey ziemi/ chcąc vſmierzyć pychę Rzymianow HistAl B5v, B5v, B6 [2 r.]; KromRozm II dv; Rzymyánye też chcąc ſye Grekom obmowić s przodká ſwego Romuluſá ktorego oni myeli zá bękártá/ ćwyerdzili to mocnye/ żeby myał był mieć oycá Marſá. GliczKsiąż B5v, C2, C7v, K5v, Mv; GroicPorz a3v; Iż Piotr Swięty w Rzymie Papieżem był/ y napierwey Rzymiány vtzył KrowObr 25; Tákże Lucyuſá trzećiego/ Izali Rzymiánie dla iego złośći nie wygnáli? KrowObr 39, 32v, 37v, 39, Ss3; RejWiz 86v, 99; Leop Zach 11 arg, 1.Mach 8/21, 22, 24, 26 (10); RZymiánie miedzy ſobą gdy ſie powádzili/ Dakowie ſie zebráli/ by ná nie wſkocżyli. RejZwierz 28v; HAnnibál Kártágińſki gdy walcżył z Rzymiány/ A iż nigdy nie zrownał z nimi możnoſciámi/ Rozmáite hánſzlaki ná nie wynáydował RejZwierz 39v, 6v, 25v [2 r.], 28v, 39v, 42, 44, 81; BibRadz Dan 11 arg, 1.Mach 14/24, 2.Mach 8/36, Ioann 18/13; Y zali v Rzymiánow niebyli Pontifices Maximi, pierwſzy w Rzymie Pánowie? OrzRozm Hv, L, O4; To miáſto Kártago było ſławne wſzytkiemu ſwiátu/ s ktorym Rzymiánie wiedli walkę trzydzyeśći lat/ z wielką ſzkodą ſwoią y Rzecżypoſpolitey BielKron 75v; Potym Romulus wybrał mężow rádnych s Pátricyow ſto/ ktore potym zwáli Rzymiánie Senatem BielKron 99; Ale Etruſcy wielekroć potym bitwy ſtrácone mieli z Rzymiány. BielKron 102; LVcius Tárquinius pyſzny ſiodmy á oſtátni krol Rzymſki pogáńſki/ pánował Rzymiánom lat XXXV. BielKron 103v; Látyny ſtrách ogárnął/ pocżęli vciekáć/ á Rzymiánie ie gonili bijąc. BielKron 120; SOlon Mędrzec Grecki/ towárzyſz Taleſow/ od thego ieſzcże y dziś Rzymiánie práwá máią y vſtáwy. BielKron 121v; Rzymiánie będąc roſtropni/ więcey ſpráwą dobrą/ ſtałoſcią/ rozumem/ niż mocą bitew wygrawáli. BielKron 129; Vyrzawſzy potym Rzymiánie ſzcżęſcie/ ſtałość/ y wymowę roſtropną Iuliuſowę/ wybráli go wſzyſcy zá monárchę/ to ieſt Ceſarzá pirwſzego. BielKron 131; Rzymiánie Azyą y Afrykę zwyćiężywſzy/ Zydowſkiey źiemi byli przepuśćili. BielKron 265v, 24, 24v [2 r.], 25 [2 r.], 26, 51v (234); KwiatKsiąż B4, K3v, N, O2v; Larentia, Imię słáwnei á bogátey kurwy którą Rzimiánie zá boginią chwalili/ Floria [!] zwána. Mącz 184c, 41c, 58c, 160a, 185d, 186a (20); Prot Bv, B2, C; SienLek 18 [2 r.]; LeovPrzep F4v; RejAp 6v, 21v, 112v, 180; á oni vcżeni Rzymiánie/ pocżęli tho/ cżego ſie v Grekow náucżyli/ Láćińſkim ięzykiem piſáć GórnDworz F7v, F7v, R2v, Z3 [2 r.], Aa6v, Ii3v; GrzepGeom A3, B, N [2 r.]; RejPos 41, 197v; RejZwierc 86, 92v, 102v, 163 [5 r.], 172 (12); Także ten obycżay Rzymiánie mieli/ iż s Pułnocnych krágin y z Zachodu/ tákież ze wſchodu Słońcá młode ludźi bráli ku ćwicżeniu ná Rycerſkie rzecży BielSpr 1v; Iáwna rzecż ieſt wſzemu świátu Rzymiány być męże ſpráwne/ ſtałe/ ſławne/ ważne/ ták w Rycyrſkich rzecżách iáko y w inych BielSpr 46, b4, 1, 2, 3, 5 (81); WujJud 64; RejPosWstaw [412]; MycPrz I Bv, II B4; BudNT Ioann 11/48; Iáko też ono Rzymiánie ſwoie rádne pány zwali Centumuiros/ to ieſt ſto mężow CzechRozm 139, 80v, 254; PRobuſá ná Ceſárſtwo gdy Rzymiánie wzyęli/ Godność wielki doſtátek po nim obacżyli PaprPan R4, C2, Ev, F3v, K, M3v (29); ModrzBaz 14, 21v, 24, 25, 60v (15); Oczko 29v, 30; SkarŻyw 29, 69; StryjKron 31, 51, 56, 59, 71 (10); CzechEp 335 [2 r.], 369 [3 r.], 384, 417, 421 [2 r.]; KochFr 19; WerGośc 265; Rżymiánie pod ktorych mocą był niemál świát wſzytek/ nie ſromali ſię tego/ poſłáć z poſrżodká śiebie ludźi zaczne do Greciey GórnRozm D3, D3 marg, H2v, L3, L4v [2 r.]; KochWr 28, 33, 34; KochWz 136; Calep 64a, 409a, [587]a, 1083b; Phil C [2 r.], C2, C3 [3 r.], K2, P4; OrzJan 21; WujNT 103, Ioann 11/48, s. 392, 393, Act 25/16, 28/17, s. 525 [2 r.]; JanNKar B4, C [3 r.], Cv, C2, C2v, D; JanNKarGórn Hv; GrabPospR N2; SarnStat *3, 166, 232, 591, 834, 1300; LEch, Słowiánin naypierwſzy pánował Polánom: Rowien/ w ſpráwie y w męſtwie/ walecżnym Rzymiánom. KlonKr wstęp A2; PowodPr 40; SkarKaz 40b, 382b; CiekPotr )?(2v; SkarKazSej 669a, 678b, 680a [3 r.], 688b [2 r.], 691a, 699b; KlonFlis A3, B3; Lex Iulia v Rzymian z źiemie wywołániem Karáłá wyſzokrayce y cżći odſądzániem. KlonWor 17, 5, 13 [2 r.], 16, 18 [2 r.], 30, 31 [2 r.].

W połączeniu z imieniem [w tym: imię + Rzymianin (17), Rzymianin + imię (3)] (20): GliczKsiąż E; BielKron 129 [2 r.], 285v, 455, Llll3; Mącz 297b; RejZwierc 149v; BielSpr 37v, 38 [2 r.], 39v; (nagł) Scewolá Rzymiánin. (–) SCewolá w Rzymie zacny był dawnego cżáſu/ Ktory ſie vżáłował wielkiego niewcżáſu/ Y ſzkod kthore ná ten cżás ćirpieli Rzymiánie PaprPan Ggv; (nagł) Wirginius Rzymiánin. (–) TEn gdy przyſzedł obacżył dzyewkę ſwą płácżący/ Obłápił ią cáłował ſrodze żáłuiący PaprPan Gg3, Hh3, Hh5; ModrzBaz 1v, [41]v; Cżego ieſt przykład w onym Sertoryuſie Rzymiáninie/ á wodzu y Hetmánie Luzytáńſkim Phil M, S.

W połączeniach szeregowych (5): BibRadz I 428d marg, I 446; Tho miáſto [Rodys] álbo wyſep ná wielkim ſzláku ieſt morſkim/ przeto nigdy s pokoiem nie mogło być/ ze wſzytkich ſtron nieprzyiaciele miáło/ Rzymiany/ Wenety/ Sáráceny pirwey potym Turki. BielKron 27; Bowiem Afrikani/ Arabowie/ Mauritani/ Kartaginenſes/ Rzymiánie/ Francy y Galli/ Nortmani/ potym Cymbrowie/ Hunnowie/ Wandalitae/ Gottowie/ Gepidowie/ Alani/ y inſzy Francuſcy/ Niemieccy/ Sławáńſcy/ y Litewſcy przodkowie/ częſto ſie tám o ty Kráiny zachodnie iáko ciepłe/ wceśne y bogáte vbiegáli StryjKron 16, 59.

Wyrażenie: »Rzymianie starzy [= starożytni], dawni (a. starodawni)« = Romani veteres Modrz [szyk 10:9] (14:5): KwiatKsiąż K3v; Iuż wiemy iáko byli mocą ſtárzy Rzymiánie/ z dopuſzcżenia Páńſkiego/ opánowáli wiele národow y ięzykow tego ſwiátá. RejAp 108v; GórnDworz Ee7v, Ii3; Rzymiánie ſtárzy pieſzemu lekkiemu ludowi przodkiem kazáli ſie z nieprzyiaćielem potkáć rozmáitą bronią y poćiſki BielSpr 21v, 3v; PaprPan S3; Stárodawni Rzymiánie ſrodzey karáli lichwiarzá/ niżli złodźieiá ModrzBaz 82, 44v, 51v; SkarŻyw 139; CzechEp 82; ReszList 158; GórnRozm K4; V Rzymiánow dawnych wolność daná poimánemu więźniowi/ byłá nienáruſzona PowodPr 17; SkarKaz 381b; SkarKazSej 697b; KlonWor 10, 74.
Szeregi: »(nie tylko) Rzymianie, ((ale) i, (a(l)bo) Grekowie (i Greczyn i Rzymianin)« [szyk 10:7] (17): BielKron 336; GórnDworz O2, Ee7v; GrzepGeom A3; Tákże widźimy dźiś v Turkow/ iż tą náuką idą iáko niegdy Rzymiánie álbo Grekowie/ nigdy niechcą być ſpokoiem BielSpr 3v, B4, 16v, 33, 50, 52v, 59v; RejPosWstaw [1432]v; PaprPan A3v; SkarJedn [d9]v; Bo Procopius Ceſarienſis Grek zacny/ [...] ſzeroko ich [Gotów] dzieie z Rzymiány y z Greki w kilku kſiegach [!] y Tomach doſtatecznie wyráził. StryjKron 36, 95 marg; co imięniá niéma w náſzéy mowie: Ale Polos [tj. bieguny]/ y Gréczyn/ y Rzymiánin zowie. KochPhaen 2. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»Łacinnik abo (i) Rzymianin« (2): iż ći błądzą/ ktorzy mowią/ żeby imię Antychriſtowe miáło być λατει̃νος Graeckie/ ábo Romiith Zydowſkie. Bo te imioná ſą poſpolite wſzytkim Láćinnikom y Rzymiánom WujNT 870, 870 marg.

»Włoszy i Rzymianie« (1): iſz ći Włoſzy y Rzymiánie/ álbo gwałtem niepogodnych wiátrow przybili ſie w ty brzegi Zmodźkie [...] álbo pewnym y vmyſlnym náproſtowánym okrętow ſwoich ku pułnocy wiatrem zachodnim StryjKron 70.

Przen (4): Stoi y on okrutny Rzymiánin nád tobą oná ſmierć twoiá ſroga RejPos 196, 197, 197v [2 r.].
a. Obywatel rzymski (civis Romanus), honorowy tytuł nadawany mieszkańcom prowincji niebędącym etnicznymi Rzymianami (15): Páweł od Zydow poimány [...] náwrocenie ſwoie im powiáda/ y Rzymiáninem ſie byc wyznawa. Leop Act 22 arg; Przyſzedſzy tedy Rotmiſtrz/ rzekł do niego [do św. Pawła]: Powiedz mi ieſliś thy ieſt Rzymiánin? Tedy on rzekł: Ták ieſt. Odpowiedział Rotmiſtrz/ Iam zá wielką ſummą thego mieſſcżáńſtwá doſtał. Leop Act 22/27, Act 16/38, 22/25; BibRadz Act 16 arg, 23/26; KuczbKat 340; BudNT Act 16/38; Rotmiſtrz go [św. Pawła] wieść każe do obozu/ áby go biczmi ſprobował. Ale vſłyſzawſzy iż Páweł ieſt Rzymiánin. Dał mu pokoy. WujNT Act 22 arg, Act 16/21, 38, 22/25, 27, 29, 23/27.
2. Mieszkaniec miasta Rzymu bez uwzględnienia przynależności państwowej, w tym o chrześcijanach zamieszkujących w starożytnym Rzymie; Romanus Modrz (742): KromRozm II ev, k3v; KromRozm III O6; LEo oſmy/ Papież/ przez Ceſárzá Othoná wybrány/ ná ktorego mieyſce wybráli byli Rzymiánie Benedyktá BielKron 174; EVgenius trzeći Pizanus [...] był ná ſtolcu Papieſkim ośḿ lat [...]. Acżkolwiek nád wolą Rzymian był wybran/ wſzákże go potym przyięli. BielKron 181; ábowiem gdy go [papieża Innocencjusza VII] Rzymiánie vpomináli áby odſzcżepieńſtwo s kościołow wygáśił/ on poimawſzy niektore Rzymiány/ iedny z gory zmiotał/ drugie [...] ná ſtrácenie ſłał BielKron 187v; gdy záſię Papież iechał do Rzymá z Nicee/ cżynili Rzymianie wielkie tryumffy BielKron 216v, 168, 174 [3 r.], 174v [2 r.], 175 [2 r.], 176v (34); Ieſt to wola náſzá/ áby wſzyſcy poddáni náſzy/ nie inácżey Páná Bogá chwalili/ iedno tą drogą ktorą Piotr święty Apoſtoł Rzymiánom podał WujJud 21, 21v, 22v; CzechRozm 72v; ModrzBaz [38]v; kto Rzymian wiáry náucżył pierwey niſzli Páweł S. do nich piſał/ y pierwey niżeli do Rzymu przyiechał SkarJedn 86, 88, 196, 349; A gdy do Rzymu przyſzli á Piotr S. wiele Rzymian śiećiámi dziwnego kazánia ſwego vłowił: Rzymiánie vśilnie prośili S. Márká: áby im to ſpiſał iężykiem [!] ich/ iáko drudzy mienią Láćinſkim SkarŻyw 362; Piotr święty [...] przeſtrzegał Rzymiány/ áby wiáry zdrádliwey iego [Szymona czarnoksiężnika] náuce nie dawáli. SkarŻyw 600, 93, 147, 196 marg, 250 [2 r.], 361 (19); CzechEp 245, 378; NiemObr 51; dla tego RZYmiány błogoſłáwionymi być rozumiem/ iż ich ś. Páweł w ćiele będąc/ ták bárzo miłował/ vcżył ReszList 180, 155; WujNT 103 [2 r.], 519, Rom 1 arg, s. 525, 526 [2 r.], Rom 12 arg, Aaaaaa4v.

W połączeniu z imieniem [w tym: imię + rzymianin (10), rzymianin + imię (1)] (11): BielKron 151v, 166, 171v, 173v; Ná ten cżás Klemens Rżymiánin rodu Senatorſkiego zacnego vcżeń Piotrá S. kośćioł Boży ſpráwował SkarŻyw [407]; Zywot Sámſoná Rzymiániná/ gośćie y chore opátruiącego/ piſany od Metháphraſtá SkarŻyw 592, 133, 134 żp, 436 marg, 454; StryjKron 275.

W tytule księgi Nowego Testamentu (653): SeklKat H2, O4v, P, P2v, Q, V3v; RejKup a8v; Za raz Melánchton ſwych locos communes/ álbo kommentarzow ná Páwłá S. do Rzymyánow popráwyał? KromRozm I H4, C; MurzHist G2v; MurzNT 3v; KromRozm II ev [2 r.], hv, i4, k2, k2v (12); LubPs M, S5; Doſyć też ieſt ſwiádectwá/ s tego liſtu/ ktory Paweł Swięty piſał do Rzymiánow/ iaką miał pracą o nich KrowObr 21, 21v, 231v [2 r.]; Leop MM6 żp; Nie chćiey być mądrym ſam v ſiebie/ ále ſię boy Páná y vchodź złoſći. (marg) Rzym. 12. v. 16. (–) BibRadz Prov 3/7; Náucżyćielowie odſzcżepieńcy vdáli ſię zá mądroſćią ludzką y źiemſką/ ktora práwie ieſt klucż do piekłá/ á Páweł thę mądrość zowie śmierćią do Rzym. 8. BibRadz II 138a marg, I 8b marg [2 r.], 9a marg [2 r.], c marg, 11c marg, 68d marg (52); BielKron 11v, 135v, 139, 143; GrzegRóżn C3v marg, D3 marg [2 r.]; RejAp 6v, 8 marg, 31 marg, 106 marg, 194 marg; Iáko y Páweł s. o ſobye mowi: Y ia bych był zakonu nie vznał/ tedybych był y do tego cżáſu nie wiedział co ieſt grzech. (marg) Do Rzimia. w vij. (–) RejPos 141, 10 marg, 15v marg, 39 marg, 63 marg, 68v marg (47); BiałKat 201; RejPosWiecz2 94 marg [2 r.]; RejPosWiecz3 98, 98v; GrzegŚm A3v, 20; KuczbKat 405; RejZwierc 128v marg, 131 marg, 148 marg, 174v marg, 184 marg, 184v marg, 189 marg; Iáko y do Rzymian [św. Paweł] piſząc mowi: Nie ſłuchacże/ ále ſprawcy ſłowá Bożego/ to ieſt ktorzy pełnią Przykazánie Páńſkie/ będą vſpráwiedliwieni. WujJud 97v, 50; RejPosRozpr cv marg, c2v marg, c4 [2 r.]; RejPosWstaw [212] marg, [212]v, [213]v, 22 marg, [1433], [1433]v, [1434]; BudBib I 8c marg, 41b marg, 43v marg, 53c marg, 68d marg (9); BiałKaz D, Dv, G2v; BudNT przedm b3, przedm b8 marg, przedm b8v marg, k5 żp, t marg (13); Acżemuſzby Páweł piſząc do Rzymian: Rzym: 9. ꝟ 5. tego dokłádał/ iż choć poſzedł z Oycow/ wſzákże ile wedle ćiáłá. CzechRozm 33v; Poniewaſz ták iáſnie o tym Páweł nápiſał Rzym: 10. ꝟ 13. Ktobykolwiek wzywał imienia Páńſkiego/ zbáwion będźie CzechRozm 198, 4, 4v, 5, 5v, 9v (76); ModrzBaz [38]v marg, 49v marg, 56 marg, 58 marg, 59 marg (11); Kto tedy miłość ma ku komu/ temu nigdy złego nic cżynić nie będźie/ Rzy. 13. ꝟ 10. á tym ſię też z Bogá być pokaże. CzechEp 17, 8, 18, 28, 32, 49 (24); NiemObr 69 [2 r.], 79, 104, 108; ReszList 155; LatHar 263, 647; KołakSzczęśl C marg; LIſt ktory Páweł Apoſtoł do Rzymiánow piſał/ ile ſię z textu iego wyrozumieć może/ rozbiera tę quaeſtią WujNT 521; Iáka wiárá byłá Abráhámowá/ ktora mu ieſt poczytána ku ſpráwiedliwośći/ maſz wyż: do Rzym: 4. 24. WujNT 658; Abráhám nie Luterſką/ ále Kátholicką wiárą był vſpráwiedliwiony. Rzym: 4. 24. WujNT Xxxxx, 31, 514, 516, 524 żp (288). Cf Zestawienie.

Zestawienie: »List do Rzymian(ow)« (48): A o ſwym Philippye Melánchtonye [pisał Luter]/ kyedy naprzod był wydał commentarze ná liſt Páwłá S. do Rzymyánow/ iż tymże duchem ye piſał/ ktorym Páweł liſt on nápiſał. KromRozm II ſ3v; Koniec liſtu do Rzymiánow/ ktory piſał Páweł z Koryntu Leop NN6, YY4v [5 r.], AAA2; BibRadz *7v, II 88a żp; BudNT h3v; CzechRozm 207v, 259; SkarJedn 97; CzechEp 313; NiemObr 115; ReszList 178; Páweł S. liſt do Rzymian piſze z Korynthu. WujNT 514; ACzkolwiek liſt do Rzymiánow nie był pierwſzy z tych ktore Páweł piſał: wſzákże ieſt y był záwſze ná pierwſzym mieyſcu położony WujNT 519; A ták błądzą ći/ ktorzy mniemáią/ żeby Páweł S. tu y w liśćie do Rzymian/ odrzucał od vſpráwiedliwienia zgołá wſzytkie vczynki dobre. WujNT 658, przedm 13, 30, s. 519 [2 r.], 520 marg, 520 żp (31).
3. Mieszkaniec Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (1):
Wyrażenie: »Rzymianie Niemieccy« (1): ten [papież Jan IX] ſie o to ſtárał iákoby záſię podawánie Ceſárſtwá przeſzło z Niemiec do Fráncyey/ y chciał był pomázáć Kárłá łyſego w Rzymie ná Ceſárſtwo/ ále poiman od niektorych Rzymian Niemieckich. BielKron 172.
4. Wyznawca zachodniego chrześcijaństwa (32):
a. Z okresu przed schizmą (14): Phocius [...] ośm ártykułow przećiw ſtolicy Apoſtolſkiey nápiſał [...]. Iż Rzymiánie wſobotę poſzcżą. Iż ćwierdzą áby Duch S. pochodził y od ſyná. Iż ſię małżeńſtwem S. bzrydzą [!]. SkarJedn 231; Iż w przáſnym służą Rzymiánie/ to ieſt iż chlebá przáſnego do ſpráwowánia Sakrámentu ćiáłá Bożego vżywáią. SkarJedn 232; Lecż Grekowie/ przez wiele lat ſwary przećiw Rzymiánom wſzcżynáiąc/ niechćieli oycowſkiego nabożeńſtwá ſwego zámieſzáć. SkarJedn 328, 104, 126, 229, 241, 310 (12).

W przeciwstawieniu: »rzymianie ... grekowie« (1): Ná on cżás v Rzymian obrázy y málowánia były ſtáre/ y láty zbotfiáłe [...] á Grekowie máło przed tym obrázy wſzytki y malowánia popaliwſzy/ z wielką ie záſię po śiodmym Zborze chęćią [...] wracáli SkarJedn 227.

Szereg: »grekowie i rzymianie« (1): Tedy Grekowie y Rzymiánie z ſtrony rzecży wierze S. służących zgodzili ſię. SkarJedn 328. [Ponadto w przeciwstawieniu 1 r.]
b. Z okresu późniejszego, zwłaszcza współczesnego autorom: katolik; kapłan katolicki (18): RejKup z5v; iż Cżechowie [...] miely przyiąc poſłuſzeńſtwo Papieſkie/ á przyſtáć do koſciołá Rzymſkiego mowiąc/ iż náſzym walkom nigdy koniec niebędzye/ poki z Rzymiány dzyerzeć wiáry niebędzyem BielKron 198; Czuy ſię Ewángeliku iesli nie celuieſz/ W złych ſpráwách Rzymiániná ktorego winuieſz. Prot Cv, Cv; SarnUzn H2v; o lepiey pocżekáć áżby ſie wſzyſcy zgodzili/ bo Rzymiánie inácżey/ kſięża inácżey/ Ewányelikowie inácżey/ [...] á ták nie wiedzieć cżego ſie dzierżeć. RejZwierc 195v; RejPosWstaw [1433]v; CzechEp 36, 146, 417, 421; A podobaſz ſię to wam pánowie Rzymiánie? Ieſli chcecie ſwemu świętemu Papieżowi wierzyć/ wierzćieſz też temu [tj. Grzegorzowi Wielkiemu, który sprzeciwiał się używaniu tytułubiskup powszechny”] NiemObr 60, 37, 150; ReszList 177, 178, 179; [AktaSynod III 596, 598; AktaSynod IV 70; A naszy księża rzymscy po śmierci sie srożą, Wykopując umarłe, tym sie nader grożą. Łaskawsze są bestye, ktore umarłemu Przepuszczą, a Rzymianie nie sfolgują jemu. Apolog 60, 60, 65 [2 r.], 70; WujPosŚw 1584 674; Z Powſzechnego Kátholickiego á Krżeośćiáńſkiego [!] Kośćiołá/ my Ewángelicy nigdyſmy nie wyſzli: y nie ſprawiedliwie wy Rzymianie nas z tego dźiedźictwá náſzego iáko Iſmáel Iſááká Dekretámi ſwemi wyrzucáć ſię kuſićie. Respons K4; BronApokr kt, 118].
Szereg: »grekowie [= prawosławni] i rzymianie« (1): Wiem iſz miedzy wámi wiele ieſt tákich/ ktorzy mowią: Iednáć to wiara v Grekow y v Rzymian/ ſami tylko Heretykowie/ Zwingliani/ Luterani/ Nowochrzcżeńcy/ y inni złą wiárę máią SkarJedn 349.
5. Posługujący się językiem łacińskim (1):
Szereg: »łacinnik lub rzymianin« (1): iż oni tłumacże/ ktorzy [...] zákon Boży zięzyka Hewreyſkiego na Grecki przełożyli/ ſłowo EWDOKIA wymyślili/ żeby ono ſłowo Hywreyſkie RUCON nim wyrazili (marg) V Láćinnikow lub v Rzymian iż też ſłow prżycżyniano/ á zwłaſzcża gdy kto co z Greckiego ięzyka przekładał/ iawno z Cicerona y z Quintilianá. (–) BudBib b4v.

LWil