[zaloguj się]

PRZYROWNAWAĆ SIĘ (9) vb impf

sie (8), się (1).

o jasne; w formach osobowych i part pierwsze a pochylone.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
3 przyrownåwå się przyrownåwają się
praet
sg
3 n przyrownåwało się

praes 3 sg przyrownåwå się (8).[3 pl przyrownåwają się.][praet 3 sg n przyrownåwało się.]part praes act przyrownåwając się (1).

stp notuje, Cn, Linde brak.

I. W funkcji właściwej (6):
1. [Twierdzić, że się jest podobnym [komu]: I dlategoſz [Chrystus] przyrownawa ſię Paſtuchowi/ ktory ſto owiec maiąc iedneby vtraćił/ y opuśćilby dziewięćdzieſiąt dziewięć na puſſczy/ a ſſedłby za oną ktora zgynęła UstKościel 50.]
2. Stawać się równym komuś, zrównywać się z kimś [komu] (1):

W przeciwstawieniu: »przyrownawać się ... oddzielać się« (1): Z ktorych ſlow pokázuye ſye/ iż pan Kryſtus Apoſtołom ſwoim/ to yeſt/ ludźyom ſye przyrownawa/ á od bogá ſye oddźyela/ zowąc go ſnimi zá rowno/ oycem y bogyem ſwym. KromRozm II r3.

3. Dostosowywać się do kogoś a. do czegoś (2): [Omnis enim creatura ad suum genus ab initio refigurabatur {(przirowavaloſia)} deseruiens tuis preceptis. Glosy III nr 17/23.]

przyrownawać się komu, czemu (2): Czo barziey mnoży duchy w ciele, ieſtli karmia albo wiatr. (–) Barziey karmia, abowiem ciało przyrownawa ſie pokarmu iakiego kto pożywa GlabGad F5v. Cf przyrownawać się czym komu i czemu.

przyrownawać się czym komu i czemu [anakolut] (1): Aczinięc to niezwymjſłu mego Ale z roſkazania y prżikazania Pawła Swiętego Ktory vċzi Dizatkam [!] młodim naprzod dawaċ miekke a ſłotkie pokarmy to yeſt znoſną aproſta naukę wedluk proſtego rozumu Ludſkiego/ przjrownawaiącz ſię yem nauką proſtą (ale prawdziwą) proſtoſciam ich/ aż przidą ku doſkonałſemu rozumowi RejKupSekl a3v.

4. Pasować, być odpowiednim, właściwym, o właściwych proporcjach (3):

przyrownawać się czemu (2): Ręka długa barzo á cienka z palczami też takowymi, gdy ſie ciału nie przyrownawa, vkazuie cżłowieka chciwego ku rzecżam wyſſzym niż na iego ſtan przyſłuży [...]. Ręka z palczami krotſza niż ciało potrzebuie będzieli nieiako miąſſza, vkazuie dowcipnego ale przechyrę GlabGad P2. Cf przyrownawać się czym czemu w czym.

przyrownawać się czym czemu w czym [= pod względem czego] (1): Gdzież godzi ſie wiedzieć iż w każdym pokarmie złym może być dwoia natura. Iedna ktorą ſie on nie zgadza z naturą ciała, á thak pokarm takowy obracza ſie w złą wilgotę ciału ſzkodliwą, [...] druga natura pokarmv ieſt ktorą ſie on nieiako zgadza j przirownana [!] ciału wſzuej ſkładnoſci, á tak z onego pokarmu złego może być dobra krew, á to gdy mocna natura człowiecża ciepłem ſwym trawi złoſć iego GlabGad F5v.

przyrownawać się ku czemu (1): Ręka długa ſzyroka ſubthilna z palczami długimi á ſubtilnymi tak iż ſie też ku ciału przirownawa, znamionuie dobrego poradnika GlabGad P2.

Szereg: »zgadzać się i przyrownawać« (1): GlabGad F5v cf przyrownawać się czym czemu w czym.
II. W funkcji strony biernej (3):
1. Być uważanym za podobnego [czemu] (3): Ale ijż panná Mariá matuchna bożá/ ieſt panna nad pannami/ [...] dlá tego tą koroną wtorą panieńſką ieſt vkoronowána/ ktoráż ſie przyrownáwá lilij/ dlá ſwé iaſné cżyſtoſci/ podlug onego tzo w pioſnkach Salomonowych oniéy piſáno: Iako liliá miedzy cirnijm/ tak przyiáciolka moia miedzy dziéwkami Izrael. OpecŻyw 187v; Wiek cżłowiecży cżworaki ieſt, [...] Cżwarty ſtaroſć y ſiwizna: zimny y ſuchy, w nim ſie mnoży Melankolija ktora ſie przyrownawa zimie. FalZioł [*8]v; Tákieć ieſt vſiłowánie mądroſći/ ktorej ſie pochodnia zápalona przirownawa [qualis natura accense facule conprobatur]/ od ktorey gdy wiele pochodni biorą ogień/ nie mniey oná ſwieći/ ktora inſze roſwieca. HistAl I4v.
2. [Być stawianym na równi z kimś, być zrównywany z kimś [przez co ku komu]: Panienſtwo przewyżſza przirodzenie ludzkie. przes ktore przirownawaiα ſię ku Angiolum ludzie. ZachŻyw A2.]

Formacje współrdzenne cf ROWNAĆ.

MP