[zaloguj się]
[pdf]

PRZYSKOCZYĆ (29) vb pf

o jasne.

Fleksja
inf przyskoczyć
praet
sg pl
3 m przyskoczył m pers przyskoczyli
f przyskoczyła m an
n przyskoczyło subst przyskoczyły
conditionalis
sg
3 m by przyskoczył

inf przyskoczyć (1). ◊ fut 3 sg przyskoczy (3). ◊ 3 pl przyskoczą (1). ◊ praet 3 sg m przyskoczył (2). f przyskoczyła (2). n przyskoczyło (3). ◊ 3 pl m pers przyskoczyli (5). subst przyskoczyły (2). ◊ con 3 sg m by przyskoczył (2). ◊ part praet act przyskoczywszy (8).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVIII w.

Zbliżyć się skokami; assultare Mącz; prosilire PolAnt (29): LibMal 1545/103; Assulto, Przyskoczyć álbo wskoczyć ná kogo. Mącz 365b; [Co wenus baczywſzy/ Iż ſie zeſzłá Iunonie śmiáłość/ przyſkoczywſzy [accessit XII 787] Oſczep [który uwiązł Eneaszowi wśród korzeni oliwki] z twárdego drzewá wydárłá VergKoch 369; tákże go drudzy przyſkocżywſzy dobili. BielKron 1597 298].

przyskoczyć do kogo (1): Co widząc drudzy zakonnicy/ zdumiawſzy ſię przyſkocżyło ich kilka do niego [do udającego szaleńca]/ pocżną go roſpáſowáć WerGośc 217; [NeothAcros Dv].

przyskoczyć gdzie (1): Iezuſa gdy tako bez miloſierdziá dlugo bili/ ieden tamo przyſkocżywſſy iąl ijm laiatz rzekątz: [...] OpecŻyw [127].

Zwroty: [»przyskoczyć z bliska«: Czym ſtrwożona Iuturná przyſkoczyłá zbliſká/ Pogániáczá Turnowych koni wnet Meliſká. Z wozu tákże z ſámego dyſzlá wyrzućiłá/ Sámá ná wóz wſkoczywſzy do wódz ſie rzuciłá VergKoch 357.]

»chyłkiem przyskoczyć« (1): wthen cżás gdy [Gałąs] ſie przechodził Obyes chyłkyem przyſkocżywſſy/ wymknął mu s cżapki liſtek GliczKsiąż H8v.

»ku pomocy przyskoczyć« (1): (nagł) Mákowecki s ſyny. (–) [...] Gdy ſie głaſzcże po brodzye prętko ſie vmykay/ Bo gdy mu ku pomocy przyſkocżą ſynowie/ Iuż wiedz że pewną biedę będzyeſz miał ſwey głowie PaprPan H2.

[»przyskoczyć z tyłu«: Smierć [osoba dramatu] przyskoczywszy z tyłu rzecze. DramStp I 640.]

Przen (2):

przyskoczyć gdzie (1): Nie máſz w Swiećie kochánia/ Gdźieby ten [drapieżliwy smok, tj. szatan] nie przyſkocżył/ swych iádow nie nátłocżył. GrabowSet R3v.

przyskoczyć skąd (1): Tedy słowo twoie wſzechmocne iáko ſrogi walecżnik przyſkocżyło z ſtolice krolewſkiey z niebá BudBib Sap 18/15.

W porównaniu (1): BudBib Sap 18/15 cf przyskoczyć skąd.

a. Zaatakować, włączyć się nagle do walki (21): Protezylaus wyſkocżył ná zyemię z wody/ potkał ſie z nimi/ pirzchnęli Troiani. Przyſkocżył Hektor krzyknął ná ſwoie/ roſproſzył zaſię Greki iáko żáby do wody BielKron 57; Thurcżyn zá tarcżą wolen ná wſzytki ſtrony/ kiedy chce przyſkocży BielKron 312v; Gdy tedy Turcy od miáſtá oppodal odeſzli/ w ten cżás Pereni z Węgry prętko przyſkocżył/ záſtąpił od brony Thurkom BielKron 314v, 210, 247, 309v, 320v; Grekowie też wnetki przyſkocżyli/ tákże nędzne miáſto wzięli y rozſzárpáli. RejZwierc 168, 163, 163v; BielSpr 29; Byłby Polakow Wſzewold z Wołyńcy potłoczył/ Gdyby Káźimierz z ſwieżym vphem nieprzyſkoczył. StryjKron 230; A Tátárowie przyſkoczywſzy Kniáziá Romaná w ſztuki rozſiekáli StryjKron 752, 135; [Hektor Polibemuſá [...] zábił. S tego gdy łup chciał bráć/ Achiles przyſkocżył y ná Hektorá vderzył. HistTroj H3, E4].

przyskoczyć do czego (1): (nagł) Broniewſki Koniuſzy s ſyny. (–) [...] Swą ſrogoſcią Káſánder namniey go nie wſtráſzy/ Bo gdy do cżego przydzye vmieią tho náſzy/ A gdy záś ſpołem s ſyny do tego przyſkocży/ Záwſze Mácedońcżyká máią w ſwoiey mocy. PaprPan M4.

przyskoczyć skąd (1): bili ſie dobrze fortuná y nátę y ná owę ſthronę ſie ſkłániáłá: Turcy wielkośćią/ náſzy męſtwem przechodzili/ áż przyſkoczyły vffy poſilecżne z láſa ktore wielkim pędem vderzyły ná nieprzyiaćielſkie woyſko BielKron 245.

Zwroty: »gwałtem [k komu] przyskoczyć« (1): Pálámedeá gwałtem k niemu przyſkocżyłá/ Tego ſkrzydły/ y ſrogim kilofem okryłá. KmitaSpit C.

»przyskoczyć na ratunk« (1): rzucili ſie hurmem pięć ſeth mężow Biſkupich [...] ſproporci drudzy theż zá nimi rychło przyſkocżyli ná rátunk/ potkáli ſie ſnimi mocnie BielKron 215.

»śmiele przyskoczyć« (1): Bo [Tatarowie] widząc náſzych máło/ ſmiele przyſkoczyli/ A wkoło ich iák wieńcem zewſząd otoczyli. StryjKron 632.

Przen: W antropomorfizowanym opisie gry w szachy (2): Wtym drab przyſkocży/ Krol vſtąpi kroku/ Przypadſzy drugi/ poimał ij z boku. KochSz C3v.
Zwrot: »z tyłu przyskoczyć« (1): A oto biała [królowa] s tyłu przyſkocżyłá/ Murzynkę ſcięłá/ ni ſie obacżyłá. KochSz B4v.

Formacje współrdzenne cf SKAKAĆ.

LW