Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [PRZYTYKAĆ SIĘ]

Następne hasło: PRZYTYSKOWANIE »

PRZYTYSKOWAĆ (2) vb impf

Fleksja

indicativus
praes
	sg	pl
1	przytyskuję
2		przytyskujecie
3		przytyskują

praet
	sg		pl
3	m	przytyskowåł	m pers	przytyskowali
	f	przytyskowała	m an
	n		subst	przytyskowały

fut
	sg
3	m	będziesz przytyskowåł

conditionalis
	pl
3	m pers	by przytyskowali

praes [1 sg przytyskuję.] ◊ 2 pl przytyskujecie (1). ◊ [3 pl przytyskują.] ◊ praet [3 sg m przytyskowåł. f przytyskowała.] ◊ 3 pl m pers przytyskowali (1). [subst przytyskowały. ◊ fut 3 sg m będziesz przytyskowåł. ◊ con 3 pl m pers by przytyskowali.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (osiem z niżej notowanych przykładów) – XVII w.

Znaczenia

1. W uciążliwy sposób żądać czegoś od kogoś, nalegać, przynaglać, naprzykrzać się, dręczyć (2)
2. [Zagrażać, zbliżać się (o niebezpieczeństwie)]

1. W uciążliwy sposób żądać czegoś od kogoś, nalegać, przynaglać, naprzykrzać się, dręczyć; coarctare, instare, opprimere, urgere Vulg (2): [Piłat zwrócił się do ludu:] Zadney przycżyny śmierći w nim [w Chrystusie] nie náyduię/ á ták ſkarzę go ia/ á wypuſſcżę. Ale oni tym więcey przytyſkowáli wielkiemi głoſy/ żądáiąc áby był vkrzyżowan Leop Luc 23/23; [Leop Ex 5/13 (Linde); A towárzyſze chciwi mocnie przytyskują, Niewiadomie własnégo páná swégo szczują ZbylAkteon 50; Przytiſkuię/ urgeo, cogo, insto. Volck Vvv4v].

przytyskować komu (1), [czemu]: [Hiob mówi do przyjaciół:] Długoż będziećie trápić duſſę moię/ y przyćieráć mi mowámi? Oto iuż mię dzieſięć kroć potwarzaćie/ á nie wſtyd was tego gdy mi ták przytyſkuiećie. Leop Iob 19/3; [Themiż słowy ná káżdy dzień odpráwiał ią [Józef żonę Putyfara]: ále przedſye niewiáſthá przytyſkowáłá [molesta erat] młodzieńcowi/ ále on/ zbraniał ſie záwſdy cżudzołoſtwá. Leop Gen 39/10 (Linde); y poſtánowili Lewity ode dwudzieſtu lat y wyſzſſey/ áby z pilnośćią przytyſkowáli roboćie około kośćiołá Páńſkiego. Leop 1.Esdr 3/8 (Linde), Ex 12/33, 22/25, Iudic 16/16 (Linde), 1.Reg 21/8 (Linde); HistOtton 64v]. Cf [przytyskować komu czym].

[przytyskować komu czym: ſſedł [Tryfon] do Emálchuelá Arabcżyká ktory chował Antyochuſá ſyná Alexándrowego/ y namową przythyſkował mu [adsidebat ei]/ żeby mu go dał/ áby krolował ná mieyſcu oycá ſwego Leop 1.Mach 11/40 (Linde); BibRadz Iudic 16/16 (Linde).

Ze zdaniem dopełnieniowym: I przytyſkowáli Egyptcżykowie ludu Iſráelſkiemu/ áby co rychley z ziemie wyſzli/ mowiąc: wſzyſtcy pomrzemy. Leop Ex 12/33, 1.Mach 11/40 (Linde); HistOtton 64v.

Szereg: »przytyskować a przykrzyć się«: Gdy mu [Samsonowi] tedy ná káżdy dźień [Dalila] ſłowy przytyſkowáłá/ á przykrzyłá ſie [coarctaret eum ... et molestaret eum] ták iż od fráſunku máło nie vmárł. Tedy [...] BibRadz Iudic 16/16 (Linde).]

2. [Zagrażać, zbliżać się (o niebezpieczeństwie): Co widząc Iudás/ [...] że ſie rozpierzchnęło woyſko iego/ á że bitwá iuż przytyſkowáłá [et bellum perurgebat eum]/ ſtruchlał był ná ſercu Leop 1.Mach 9/7 (Linde).]

Formacje współrdzenne: styskować, styskować się, utyskiwać, utyskować.

Cf PRZYTYSKOWANIE

AĆ