[zaloguj się]
[pdf]

PRZYWINĄĆ (38) vb pf

Fleksja
inf przywinąć
imperativus
sg
2 przywiń

inf przywinąć (8). ◊ fut [3 sg przywinie.] ◊ 3 pl przywiną (1). ◊ imp 2 sg przywiń (29).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Owinąć coś dodatkową warstwą czegoś (38):

[przywinąć czego na co [= podkładając warstwę czegoś]: Potym ie [słoniny kiernozie] obwiń pápierem we cżworę álbo więcey/ á ná pápier przywiń liśćia kapuſtnego SienHerb 499 (Linde).]

a. Obłożywszy środkiem leczniczym, owinąć dla podtrzymania tegoż opatrunkiem (38): Albo gliny zwodą dżdżową rozmieſzáć/ á tákież przywinąć. SienLek 40; gdyſye kóń oſádni/ [...] pácyny z octem nátłucz á przywiń. SienLek 180; pomáżyſz mu [koniowi] ony mieſtcá ſmołą/ á przywiń/ ośrzodką [lege: ośrzodkę] chlebá vgniótſzy z ſolą SienLek 181v, 123v, 182v.

przywinąć czego (8): Albo nátłucz pśich ięzyczkow/ dryakwie polnéy/ á tego z ſolą ná bolączkę przywiń SienLek 126, 55, 56, 86, 86v, 143, 146v, 174v.

przywinąć co [= środek leczniczy] (13): Albo proch s korzenia dźiewánnowégo/ z octem śilnym przywiń. SienLek 129; Chuſtę ſuchą w ránę wetkay/ á gębkę w ocćie/ álbo w winie zmaczawſzy przywiń SienLek 144v, 40v, 50v, 51, 54, 55v (13).

przywinąć co [= czym] (2): FalZioł V 29; przylawſzy oliwy/ ieſli może być/ á w tym chuſtę rozmoczyć á przywinąć. SienLek 40.

przywinąć komu, czemu (koniowi) (4): FalZioł V 42; Albo bobku z rożą á z octem/ w nozdrze náſypáć mu [człowiekowi w śpiączce] gorczyce tártey/ y ná czoło mu przywinąć. SienLek 55, 55, 174v.

przywinąć przeciw czemu [= choremu organowi] (1): Albo warz piołyn/ á z figámi go vtłucz/ przymieſzayże Czárnuchy/ á przećiw wątrobie przywiń. SienLek 90.

przywinąć na co [= dolegliwość] (10): Ieſtli ielitho ſpuchło/ tedy maſlo w ciepłym winie rozpuſciwſzy/ á w tym bawełnę rozmocżywſzy: przywiń na ielito ſpuchłe FalZioł V 29; vpal s koźiey ſkory popiołu/ á z oleiem go lniánym zmieſzay/ przywińże ná otręt bótowy. SienLek 124, 126, 144, 145 [2 r.], 152v, 153v, 154, 175v.

przywinąć na co [= miejsce na ciele] (10): FalZioł V 42; Albo łáyná iáſkołcze/ poſpołu zgniazdem wocet námocz/ á to ná głowę przywiń. SienLek 40v; GDy kogo kurcz w ſzyi łamie [...]. Náwierćiawſzy gorczyce ná ſzyię przywinąć SienLek 143, 50v, 51, 54, 55 [2 r.], 56, 86, 122v.

przywinąć czym (1): tákież popiół z iáiowych ſkorup/ gdy go w ránę wſypą á chuſtą ránę zátkáią y przywiną/ kreẃ ſye od tego vſtánowi. SienLek 145; [SprLek D3].

przywinąć na czym (1): GDy dziecię ſpać nie może [...]. Wezmi maku: ſtłucż [...], potim na chuſcie dziecięciu na cżoło przywiń FalZioł V 42.

przywinąć gdzie (1): Potym náwierć lniánego śiemieniá á z ślazem go náwarz [...] vczyń s tego plaſtr á nád łono przywiń. SienLek 117.

W połączeniu z przysłówkowym określeniem sposobu użycia lekarstwa [w tym: ciepło (2), świeżo (1)] (3): Albo ták/ weźmi bobrowych ſtroiow tártych [...]/ á zmieſzay to z ſokiem opichowym/ á ćiepło przywiń. SienLek 55v, 86v, 146v.

Zwrot: »na wirzch przywinąć« (1): á to w ćienką chuſtę obwinąwſzy/ włoż w łono á oſtátek ná wirzch przywiń. SienLek 117.
2. [Przytulić; przen [kogo]:

W połączeniu szeregowym: [gloria Domini] [...] colliget te/ kſſobie czie przymÿe/ przythvly/ przywÿnÿe TomZbrudzPeryk Is 58/8.]

Formacje współrdzenne cf 2. WIĆ.

PP