[zaloguj się]

206. Jednostki krzyżujące się.

Gdy wyraz hasłowy jest uwikłany w kilka połączeń frazeologicznych, stosujemy zasady podobne jak przy skomplikowanych strukturach, a więc:

a. Jedna jednostka wchodzi w skład drugiej.

Jeżeli część materiału danej jednostki wchodzi ponadto w skład innej struktury frazeologicznej, pod jednostką nierozbudowaną liczymy wszystkie jej użycia, ale nie lokalizujemy przykładów znajdujących się gdzie indziej, tylko dajemy odsyłacz. Np. w wyrażeniu »cała rzecz« (14) przytoczymy tylko 9 lokalizacji, 5 pozostałych natomiast odnajdziemy w zwrocie »rzeczy się całej przypatrzyć«, do którego skieruje odsyłacz na końcu.
Odsyłacze między frazeologią w zasadzie przytaczają brzmienie tytuliku (może być w postaci skróconej, por. 122.c.), a nie typ struktury (szereg itp.), choćby struktura ta była reprezentowana tylko daną jednostką. Wyjątkowo stosujemy odsyłacz brzmiący np:

Cf pozostałe Zestawienia
– dla wypadku, gdy pierwsza jednostka jest najprostsza i wchodzi w skład wszystkich następnych, rozbudowanych. Tak np. zestawienie »Korona Polska«, które wchodzi w skład zestawień typu »hetman Korony Polskiej«, a także wyrażeń typu »szlachta Korony Polskiej« (mimo że element „Polskiej” w niektórych jest fakultatywny, tj. wzięty w nawias), ma na końcu odsyłacz:
Cf Wyrażenia, pozostałe Zestawienia.

b. Wyraz uwikłany w różne jednostki.

Jeżeli wyraz hasłowy jest uwikłany w kilka różnych jednostek, liczymy i lokalizujemy takie użycie w obu miejscach. Gdy redagujący uzna taką łączliwość z innymi jednostkami za interesującą i charakterystyczną, może po tytuliku umieścić w klamrze uwagę typu:

»chleb i wino« [w tym: osoba chleba i wina (46)] (201)
– w haśle CHLEB istnieje bowiem ponadto wyrażenie:
»osoba chleba« (98).

c. Jedyny cytat.

Jeżeli dla dwóch różnych jednostek posiadamy jako jedyną egzemplifikację jedno i to samo użycie materiałowe, cytat umieszczamy pod pierwszą w układzie, w następnej będzie lokalizacja i odsyłacz do miejsca, gdzie znajduje się cytat, np.:

»nocne godziny« (1): SkarŻyw 507v cf »dzienne godziny«
(dla cytatu „śpiewał dzienne i nocne godziny”);
»godny a sprawiedliwy« (1): ModrzBaz 136v cf »godny wyrok«
(dla cytatu „uczyni godny a sprawiedliwy wyrok”). Jeżeli zdarzy się to w haśle lub znaczeniu jednokartkowym, od drugiej jednostki odsyłamy bez lokalizacji.

d. Wyrażenia przyimkowe.

Jeżeli wyrażenie przyimkowe wchodzi w skład innych jednostek frazeologicznych, zasady są następujące:

aa. Zwroty.

Zwroty w zasadzie zawsze przytaczamy w części ogólnofrazeologicznej, nawet w wypadku, gdy prócz nich nie ma tam innych zwrotów. Wyjątkiem są wyrażenia przyimkowe skostniałe, którym podporządkowujemy całą frazeologię.
Jeżeli całość wyrażenia przyimkowego (nieskostniałego) wchodzi w skład zwrotów, nie tworzymy dla niego osobnej „pustej” rubryki. W liczbie statystycznej wyrażenia przyimkowego mieszczą się oczywiście zwroty cytowane poprzednio. Odsyłacz do nich stoi in continuo, po części ogólnej wyrażenia przyimkowego, choćby po niej następowały pozycje podporządkowane. W odsyłaczu oczywiście wymieniamy ten wariant zwrotu, który jest ważny dla danego wyrażenia przyimkowego, np.:

»ku końcowi« (x): ... . Cf »ku końcowi przyść«
– chociaż zwrot brzmi:
»do końca, ku końcowi przyść«).
Nie wliczamy zwrotów do wyrażeń przyimkowych powstałych drogą elipsy, jak np.:
»porwać się do korda«
i
»do korda«.

bb. Wyrażenia i szeregi.

Wyrażenia i szeregi podporządkowujemy wyrażeniom przyimkowym. Jeżeliby stanowiły one cały materiał danego wyrażenia przyimkowego, tworzymy dla nich nadrzędną rubrykę z „pustym” tytulikiem (pod warunkiem, że takie wyrażenie przyimkowe zasługuje na wydzielenie, tj. odpowiada kryteriom wymienionym w 201.). Jeżeli w części ogólnofrazeologicznej występuje analogiczne wyrażenie lub szereg, przykłady wyodrębnione pod wyrażeniami przyimkowymi są tam policzone, a na końcu jednostki stoi odsyłacz, np.:

»początek i koniec« ... . Cf »bez początku i końca«.
Nie podporządkowujemy wyrażeniu przyimkowemu wyrażeń powstałych przez elipsę łącznika być, np. »dziecko w kąpieli« nie jest doliczone do »w kąpieli«.

cc. Struktury i połączenia.

Wyrażeniom przyimkowym o licznej frekwencji możemy podporządkowywać również struktury składniowe, połączenia, porównania itp.

dd. Techniczne zasady podporządkowywania.

Całą część podporządkowaną ujmujemy w znaki ~ ~, które stawiamy przed tytulikiem pierwszej wydzielonej pozycji (może to być też W charakterystycznych połączeniach) i po wyczerpaniu materiału ostatniej, np.:

»na gorze« (14): ...
~ W przeciwstawieniach: »na, w dole ... na gorze« (3): ...
Wyrażenie: »wysoko na gorze« (1): ... ~