[zaloguj się]
[pdf]

DOSTĄPIENIE (42) sb n

o jasne; teksty nie oznaczają é, prawdopodobnie pierwsze e jasne.

Fleksja
sg
N dostąpienie
G dostąpieniå
D dostąpieniu
A dostąpienie
L dostąpieniu

sg N dostąpienie (3). ◊ G dostąpieniå (16). ◊ D dostąpieniu (15). ◊ A dostąpienie (4). ◊ L dostąpieniu (4).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII(XVIII) – XVIII w. s.v. dostąpić.

1. Osiągnięcie, uzyskanie, objęcie; comprehensio, possessio BartBydg [w tym: czego 40] (41): wiedziala ijż miedzy wſſytkiémi prátzami duchownymi/ żádná nadtę nie ieſt vżytecżnieyſſá/ ij zbawieniu ludſkiemu potrzebnieſſá ij ku doſtąpieniu tznot ſwiętych godnieyſſá/ iako cżęſté obiéranie w żywocie Iezuſa milégo. OpecŻyw C3; Comprehensio, ogarnyenye, dostąpyenye BartBydg 32, 120; Grzech/ powiáda/ ieſt wola álbo chuć zátrzimánia álbo doſtąpienia tey rzecży/ ktorey ſpráwiedliwość zákázuie WujJud 63v; Niemáſz przeto żadney inſzey bliżſzey ku doſtąpieniu mądrośći [ad sapientiam perveniendi] drogi/ iedno cżytánie Kśiąg/ ták Swiętych/ iáko też y inych od ludźi vcżonych nápiſánych ModrzBaz 17, 8v, 44, 58v; Z tey ſię prawdy pokazáło/ iſz pieniądze ony/ Kápłan ná doſtąpienie Biſkupſtwá gotował. SkarŻyw 498, 127, 200; StryjKron A, 492; LatHar 218, 457, 672; iż vczynki náſze dobre/ ſą przyczyną y máteryą doſtąpienia ſkutku przeyrzenia y wybránia náſzego/ to ieſt żywotá wiecznego. WujNT 810, 597.

W charakterystycznych połączeniach: dostąpienie cnot, doskonałości, mądrości, nie śmiertelności, sławy (2).

Wyrażenia: »dostąpienie błogosławieństwa« (3): ktory zwycżay/ cżyni duſzę ſpoſobnieyſzą ku doſtąpieniu błogoſłáwieńſtwá GórnDworz H2; KuczbKat 395; ModrzBaz 9v.

»dostąpienie krolestwa (niebieskiego)« (4): BibRadz 186 marg; SLVBY czyſtośći dla doſtąpienia kroleſtwá niebieſkiego. WujNT Bbbbbb4v, 80, 439.

»dostąpienie łaski (bożej)« (3): KuczbKat 230; WujNT 13; Niemierne płákánie ábo bez nádźieiey nieśmiertelnośći y zmartwychwſtánia/ y doſtąpienia łáſki Bożey po śmierći/ gáni Apoſtoł/ y tákiego ſmutku zákázuie SkarKaz 385b.

»dostąpienie miłosierdzia bożego« (1): Druga przycżyna vſtáwy tego Sákrámentu ieſt/ áby Kośćioł miał vſtáwicżną ofiárę ku odpuſzcżeniu grzechow náſzych/ á ku vbłaganiu gniewu/ y doſtąpieniu miłośierdźia Bożego. WujJud 178v.

»dostąpienie sprawiedliwości« (2): KuczbKat 115; ABy poddáni náſzy w doſtąpieniu ſpráwiedliwośći [in assequenda iustitia JanStat 484] nie byli zátrudnieni/ álbo zániedbáni: [ustawiamy] SarnStat 718.

»dostąpienie zbawienia« (3): Bo on nietylko vcżynki dobre odrzucał iákoby/ ku doſtąpieniu zbáwienia niepotrzebne/ ále ie też y gánił/ znieważał WujJud 109; WerGośc 204; SkarKaz 347b.

»dostąpienie żywota (wiecznego)« (6): KuczbKat 1; WujJud 109; SkarŻyw 429; [Bóg dał] wſzytko cżegoby nam potrzebá było ku doſtąpieniu żywotá wiecżnego CzechEp 292; ſtan tych ktorzy czyſtość ślubuią Pánu Bogu/ ieſt [...] ſpoſobnieyſzy do doſtąpienia żywotá wiecznego/ á niżli ſtan małżeńſki. WujNT 80, 108.

W przen: po doſtąpieniu ták wielkich ſkárbow/ obawiam ſię łákomych y okrutnych duchownych zboycow. LatHar 241.
2. Zbliżenie, przystąpienie (1): Aditio, Doſtąpienie/ Doście. Mącz 104c.

Synonimy: 1. domieszczenie, dostanie; 2. doście.

Cf DOSTĄPIĆ, NIEDOSTĄPIENIE

JW