Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: 1. DZIELNY

Następne hasło: 3. DZIELNY »

2. DZIELNY (5) ai

e pochylone.

Fleksja

sg
m	A	dziélnégo	n	A	dziéln(e)
	I	dziélnym		I

pl
N	m pers	dziélni

sg m A dziélnégo (1). ◊ I dziélnym (2). ◊ n A dziéln(e) (1). ◊ pl N m pers dziélni (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII – XIX w.

Znaczenia

1. Dający się oddzielić, odmienny, odrębny, różny (2)
2. Obdarzony czym, wyposażony w co (2)
3. W funkcji rzeczownika: »dzielne«: = opłata dla dworu przy podziale majątku kmiecego, uiszczana przez chłopa pozostającego na roli (1)

1. Dający się oddzielić, odmienny, odrębny, różny [od kogo] (2):

dzielny czym (1): A choć [Bóg Ojciec, Syn i Duch św.] rzeczą y liczbą dźielni ſą od ſiebie/ Wſzákże iedná ich możność na źiemi y w niebie GrzegRóżn Nv.

Szereg: »rozny i dzielny« (1): A przeto Kálwinie ieſlibyś ktorego/ Ieſzcze do tych [osób Trójcy] chćiał przydáć podobno tákiego Coby iednym będąc tych trzech zámykał w ſobie/ A roznym y dźielnym był od nich w ſwey oſobie/ [...] Tho pewnie iuż chceſz mieć czwartego GrzegRóżn Nv.

2. Obdarzony czym, wyposażony w co (2): Niechayże tedy Krol náſz y bierze y dáie/ dźielnym j ſzezodrobliwym Krolem w Polſzce będźie OrzRozm O.

Wyrażenie: »w godność dzielny« (1): IEſt temu coś bliſko czterech lat/ M. X. żem onégo po wſzem świećie ſławnego/ y w godność dźiélnégo/ Ianá Kochánowſkiégo [...] rzeczy piſánych po częśći był między ludźi wydał KochCzJan A2.

3. W funkcji rzeczownika: »dzielne«: = opłata dla dworu przy podziale majątku kmiecego, uiszczana przez chłopa pozostającego na roli (1): Kmieć gdy ſie brácia dźielą/ naprzod dźielne do dworá [dać ma] GostGosp 42.

Synonimy 1. rozny; 2. obdarzony.

Cf 2. NIEDZIELNY