[zaloguj się]
[pdf]

GROMNICZKA (10) sb f

Teksty nie oznaczają ó; a jasne.

Fleksja
sg pl
N gromniczka gromniczki
G gromniczek
A gromniczkę gromniczki
I gromniczkami
L gromnicce

sg N gromniczka (3). ◊ A gromniczkę (2). ◊ L gromnicce (1). ◊ pl N gromniczki (1). ◊ G gromniczek (1). ◊ A gromniczki (1). ◊ I gromniczkami (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z tych samych przykładów).

Dem. od „gromnica” ‘poświęcona świeca, zapalana dla odegnania złych mocy, klęsk żywiołowych itp’.; cereolus Murm (10): Murm 126; A przed kazdym ſtoy ſwieczka Niemala/ by wieċ gromnyczka RejKup i5; Drudzy záſię więc gromnicżkámi kurzyli/ błáżeyki iákieś nád nimi wieſzáli/ przy ſmierciach ſwoich ie ſobie zápaláć roſkazowáli/ ná gromy y ná ine ſtráchy ie zápaláli RejPos 304v; A thu wdzięcżną pámiątkę vcżynimy y iemu ſámemu/ y tey ſwiętey mátce iego/ ktorey ku cżći ty zyołká á ty gromnicżki ſtáwiamy/ gdyż to ſą właſne cżáry/ á nic nigdy nikomu pomoc nie mogą. RejPos 305; A thu iuż obácż/ ieſliby co pomoc mogły krzyżyki/ ábo gromnicżki mieyſcam tákim y zebrániu ich/ ieſliby to nie było cżego ſie tu Pan vpomina przełożonym ich y ludowi ſwemu. RejPos 349v, 305 marg.

W połączeniach szeregowych (2): A onći każe mieć nádzieię w kádzidle/ w kropidle/ w zyołku/ w głowience/ w gromnicce/ w błáżeyku. RejPos 124; A ták gdy vſłyſzyſz duchá iákiego/ ktoryby cie chciał odwodzić do inſzych wymyſłow á do inſzey nádzieie oprocż Páná twoiego/ do vmárłych ſwiętych/ do odpuſtow/ do obrázow/ do gromnicżek/ y do inſzych rzecży omylnych/ w kthorych ludzie pokłádáli [...] nádzieie ſwoie RejPos 190.

Szereg: »nie gromniczka, ani błażejek; gromniczka z błażejkiem« (1 ; 1): Więc oni miáſto tey obiáwioney ſwiátłośći gromnicżkę z błáżeykiem wyſtáwili/ czo bárzo nigdy ktemu podobno być nie mogło. RejPos 305, 58. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

Synonim: świeczka.

ZZa