[zaloguj się]
[pdf]

JĘT (72) part paet pl

jęt (34), jęty (18); jęt a. jęty (20); jęt PowUrb, MetrKor (4), BielŻyw (2), LibLeg, (2), KromRozm I, KromRozm II, Leop (2), BielKron; jęty BierRozm, ActReg, Calep, SarnStat; jęt: jęty BierEz (3 : 1), OpecŻyw (5 : 2), Mącz (2 : 7), HistRzym (9 : 4).

Fleksja
sg
mNjęt, jęty fNjęta
Gjętégo G
Ajęt(e)go A
Ijętym I
Vjęty V
pl
N m pers jęci
G jętych
D jętym
A m pers jęt(e)
I m jętymi
L jętych

sg m N (praed) jęt (32), jęty (11). ◊ G jętégo (3); -égo (1), -(e)go (2). ◊ A jęt(e)go (5). ◊ V jęty (1). ◊ I jętym (1). ◊ f N (praed) jęta (2). ◊ pl N m pers jęci (3). ◊ G jętych (3). ◊ D jętym (2). ◊ A m pers jęt(e) (2).jęté (4); -é (2), -(e) (2). ◊ I m jętymi (1), jętemi (1). ◊ L jętych (1).

Sł stp s.v. jąć, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Pojmany w niewolę, uwięziony, ujęty, schwytany; captus, captivus, vinctus Mącz; prehensus Calep (72): Pocyeſſiſſ myli panye wſſitky lyudzy nyemocne ij yαte a wſpomoz ye podlug wolyey twoyey BierRaj 19v; PowUrb + 2v; PatKaz III 124; Owa ſie łowiec przygodził/ A ná gołębicę godził: Y cżyśćieby iętá byłá/ Bowiem śidłá nie bacżyłá. BierEz L, Mv, Q3v; OpecŻyw 90, 97v, 107, [2 r.], 108, 108v, 171; MetrKor 37/2v, 40/825; BielŻyw 80; LibLeg 7/32v; To pienie ieſt otim iako pan Ieſus miał ſie modlić bogu otczu ſwemu gdy miał być ięth w ogrodzczu. WróbŻołt EVv, 34/8; KromRozm I O3v; KromRozm II v3v; KromRozm III M5; BielKron 179v, 266; Mącz 35a, 151a, 321b; KRol niektory krolował/ w ktorego Páńſtwie ięt był ieden młodzieniec od zboiec. HistRzym 4; Będac [!] tedy ięty piſał ku oycu ſwemu/ proſząc áby iego wykupił. HistRzym 4v; [krol Asmodus] vſtáwił że ktoryżkolwiek złocżyńcá był ięt/ á poſtáwiony przed ſędzią powiedział by trzy prawdy [...] áby tákowy żywot ſwoy z dziedzictwem ſwym odzierżał. HistRzym 98v, 5, 6 [2 r.], 99, [118]v, 119, 120, 130v; RejPos 118v; ActReg 125; Calep 834a; iákóż y tym/ którzy ſą ięći przez Tátáry/ chcemy áby żadna dawność nie ſzłá. SarnStat 778.

jęt na czym (2): MetrKor 40/821; Widzi im ſie ze mie ſtrácą/ bom ieſt ná złodzieyſtwie ięt. HistRzym [118]v.

jęt z kim (1): BierEz K2 cf Przysłowie.

W porównaniu (1): [wszyscy królowie] Żadnej świebody nie mają, Iakoby jęci więźniowie, Nie uczynią k woli sobie. BierRozm 16.

Przysłowie: Ale gdyś ieſt ięt ze złymi/ Muſiſz iednák ćierpieć z nimi BierEz K2.
Zwroty: »jęt w niewolą« (1): Tamże Miſtrz zakonu Rodſkiego, iętego w niewolą poſłał do Franciey, potimgo darował Papieżowi Alexendrowi ſzoſtemu. MiechGlab 68.

»jętego związać« (1): ten też Paiſeta Carza Tureczkiego na pirwey poraził, á ięthego związał złothym łanczuchem MiechGlab 30.

Wyrażenia: »jęty więzień, złoczyńca« (3 : 1): BierRozm 16; RejPos 118v; Cathenas captivis indere. Yęte więźnie w łánchuch [1] włożić álbo wſádźić, Mącz 92c; Pannicularia, Korziść po yętych złoczincách Mącz 276a.
Szeregi: »jęty i (a) wsadzony« (2): BielŻyw 54; E vinculis causam dicere, Wypráwowáć ſie czego przed ſądem z ciemnice/ to yeſt będąc yętym y wſádzonym. Mącz 497a.

»wydan i jęt, i zabit« (1): Oćiec tych ſynow vſłyſzawſzy tho/ opuśćiwſzy ſwe páńſtwá krył ſie po gorách/ ále Potym wydan y ięt/ y zábit z przykazánia Ceſárſkiego. BielKron 259.

»jęt i zabran« (1): A bowyem yeſlibi ktory walaſchin poziwayąncz krolyewſkie zyemye był vchwiczon thedi ma bicz iąnth. y zabran ze wſchithkimi rzeczamy ktore przinym saſtąną. MetrKor 40/823.

»jęt i (a) związan« [szyk 2 : 1] (3): Ty ſproſny cżłowiecże związany ij ięty/ tako ſmiéſs mowitz ſproſnie s tako wielkim biſkupem. OpecŻyw 109, 88v; RejPos 118v.v

W przen (4):

jęt czym (3): vſidliłeś ſie ſam słowy vſth twoich/ á ięteś ſwemi właſnymi słowy. Leop Prov 6/2; Niechay nie pożąda ſerce twe pięknośći iey/ byś niebył ięt ſkinieniem iey Leop Prov 6/25; Certe captus est, Owſzeki yęty yeſt miłością. Mącz 50a.

Szereg: »jęt i związan« (1): Dwá łotrowie ſą duſzá y ćiáło [...] Ale ieden przez drugiego ieſt ięt y związan HistRzym 120.
a. W funkcji rzeczownika: jeniec, więzień; captivus, clausus, vinctus Mącz [tylko w odmianie złożonej] (11): Tá tedy dziewecżká przebywáłá w domu áż do dwudzieſtu lat/ która cżęſto onego iętego náwiedzałá y ćieſzyłá. HistRzym 4v; Odpowiedział iemu ięty. Widzi mi ſię że mie ſtrácą HistRzym [118]v; Recensere captivos, Yęte wyliczić. Mącz 47b; Phylacista, Stróſz/ ſtárſzy álbo porucznik nád yętemi. Mącz 298d, 35c, 56b, 75d, 307a, 466a, 497a.
Szereg: »jęty i złoczyńca« (1): Triumviri capitales, Którzi mieli moc nád yętemi y złoczyńcámi. Mącz 466b.

Synonimy: poimany; a. braniec, jęciec, niewolnik, poimaniec, więzień.

Cf JĄĆ

JW