1. Chwycić, wziąć ręką; praehendere Mącz (21):

jąć co [w tym: co czym (2)] (6): BierEz R4; Leop Iudic 5/26; sſiadł Pipinus/ iął pod Papieżem koń/ y wiodł ſwymi rękomá áż przyſzli do páłacu. BielKron 168, 52; KochMon 21; HistHel C4v.

jąć czym (5): Praehendere tribus digitis, Trzemá pálcomá yąć. Mącz 317d. Cf »jąć ręką«.

jąć kogo (13): Ezop ſie cudnie poſtáwił/ Iąwſzy go [kapłana pytającego o drogę] pod drzewem poſádził. A gdyſta śiedziáłá obá/ Nákładł Ezop przedeń chlebá BierEz A3. Cf jąć kogo za co, jąć kogo za co czym.

jąć kogo, co za co (11): W thakiey przigodzie baba niechay zaſię wzad dziecię iąwſzy zaramionka: wroci. FalZioł V 22c, V 22a; Thedy biſkup Lupus iąwſzy za vzdę konia iego [arrepto freno equi MiechSarm D3] rzekł MiechGlab 55; BielKron 16v, 24, 56, 92. Cf jąć kogo za co czym, »jąć [kogo] za rękę«.

jąć kogo za co czym (1): A w ten cżás z dworu wychodźił Turecki báran z wielkim ogonem iáko by kobiałką/ iąłem go zá ogon ręką á rzekłem ku niemu BielKron 458.

2. Pozbawić wolności (82):

3. W połączeniu z inf czasownika niedokonanego: zacząć (499): Mądrzy ludzie w ſwey bieśiedzie: Ięli o rzecżách rozmawiáć/ A gádki ſobie zádáwáć. BierEz C3v, A4v, L, L2v, M, P3v (58); Y poſſedl Piotr po morzu/ ale potopiaiący ſie ij iąl wolatz OpecŻyw 54v, 87v, 117v, 136v, 150v, 151 v (46); a tedy anyely yąly ſyą dzyuouacz naſylney vyelmoznoſzczy y doſtoynoſzczy tey myley pany PatKaz II 51v, 51v, 53v, 60 [3 r.], 60v [4 r.], 61 (15); PatKaz III 99v, 154; młodźienietz [...] maiątz łaſkę pańſką/ jmie byćz bezpiecżen ForCnR C4, A2, Bv, B2 [2 r.], B2v, B4v (14); FalZioł IV 3c; BielŻyw 63; HistJóz A3v [2 r.], C2; GlabGad Fv, L8v; March¹ D4; Także Gotowie z ſwey ziemie wignani, cudze ziemie ięli poſiadać. MiechGlab 37, 11, 56, 64; Gdzież ia więcz iąłem tobie rozmyſlać komu by ta pracza moia ſluſznie miała być przypiſana WróbŻołtGlab A2; LibLeg 10/146v, 147; LibMal 1543\76v; Słyſząc Iadelus biskup Zydowski przyſcie Alexandrowo/ iął ſie bárzo bać HistAl Cv, B4, B4v, E3v, H5v, K6 (10); KromRozm I K3; KromRozm II vv; MurzHist E, I2v, K4v [2 r.], N2v, Ov, T3; MurzNT 31, 82v, 88; KromRozm III I7v; Diar 58; gdy ſie yął ſwyát pſowáć/ á ludzie ſie yęli ná nim káźić/ wthen cżás dopiro ſie rozmáite rzecży według poſtępku ſwyátá ſámego wynarzáły. GliczKsiąż H2, A3v, B8v, C6v, D4v, F5 (14); LubPs gg4v; RejWiz 34v, 36v, 83, 177; ZapWar 1558 nr 2686; Gdy tedy thy rzeczy przeminęły iął mowić Pan do Abrámá [factus est sermo Domini ad Abram] Leop Gen 15/1; Tedy oná [Agar] widząc iſz poczęłá/ ięłá gárdzić Pánią ſwoią [despexit dominam suam], Leop Gen 16/4; á ſiedząc ná przećiwko/ ięłá płákáć wielkim krzykiem [levavit vocem suam et flevit]. Leop Gen 21/16, Gen 27 arg, 41/54, Ex 14/10, 19/16 [2 r.], Lev 24/11 (52); Ieden pan iechał w drogę/ więc w nocy zábłądził/ Y iął łáiáć cżeládzi RejFig Bb8v, Bb6 [2 r.], Cc3v, Dd3, Ee, Ee3v (9); RejZwierz 6, 16v, 18, 31v, 33v (8); BibRadz Gen 19/9, 24/34, Tob 11/10; nálázłá [królewna Tamur] dzyeciątko y wzyęłá ie ná rękę/ ktore wnet ięło się śmiać ku niey BielKron 28; á iáko ſkoro koronę Krolewſką do koru ięto wnoſić/ ięto w bębny bić y trąbić BielKron 329, 55v, 145, 147, 239v, 323 (59); Quamprimum discessi cepit me desyderium tui, Yakoś skoro odyechał yąłem tężyć po tobye. Mącz 34d; Primis se intendentibus tenebris, Gdy pierwſzy mrok yął pádáć, Mącz 445b, 90a, 100d; SienLek 95 [2 r.], 177v; GórnDworz A2v, D8v, F2v, K, N5v (31); á gdyż go poznał/ iął ſie około iego rádowáć HistRzym [118], 7, 8, 10v, 11v, 12 (13); RejPos 77v, 154, 205v, 209v, 311v, 342, 343; BiałKat d4v, 308v, 326 [2 r.]; KwiatOpis A2v; To ſłyſząc on ſtáruſzek bárzo ſie iął ſmućić HistLan B, A3v, Bv, B2v, C, Cv (12); RejZwierc 9, 32v, 264v; gdy thedy ogień doſzedł wołom do żywego/ ięli ſkákáć biegáiąc/ w koło BielSpr 38v, 43v, 60v; WujJudConf 10v; BudBib Tob 11/10; MycPrz I Cv; BiałKaz Gv, I4; PaprPan [Gg]4, Hhv, Hh3v, Hh4; KochOdpr B4v; Oczko 11v, 12; Skąd y ſpraw náśládowáć/ y ryté ich bogi Chwálić ięli KochPs 162; SkarŻyw 56, 193; ZapKościer 1584/50 [3 r.]; KochDz 107; WerGośc 222, 245 [2 r.], 249; WisznTr 33; Imę pytáć co tego zbioru zá przycżyny BielSen 10, 7 [2 r.], 8, 11, 12, 16 (9); KochMon 22; Tákże y góry nie rádzęć wylátáć/ Kiedy ſye ſczęśćié ztobą imie brátáć. KochPieś 43, 7; KochTarn 76; PudłFr 66; GórnRozm F2, H4v, N, Nv, N2; KochProp 6; KochWr 30; PaprUp Av; ZawJeft 13; ActReg 89, 94, 100, 104, 105; Phil P4 [2 r.]; GórnTroas 35; A gdy go vyrzał/ nátychmiaſt go duch iął tárgáć [statim spiritus conturbavit illum] WujNT Mar 9/20[19]; Potym brát drugi Wálek przyſzedſzy iął ſie ſkárżyć ná Henryká [conqueritur de Henrico JanStat 1077] SarnStat 683, 347, 1130; SiebRozmyśl H3, H4, K3v; KlonKr E4v, F; KmitaSpit B, B3 [2 r.], B3v, B4v [2 r.], C (12); PowodPr 32; CiekPotr 13; CzahTr D4v, K4v, L; GosłCast 32, 49, 56, 57, 73 [2 r.]; PaxLiz A4v, B; Ieſli raz wygra/ mniema by záwſze wygráwáć: Imie ſię zá wygráne hultáyſtwá nápáwáć. KlonWor 34, 7.

*** Dubium (tekst uszkodzony) (1): Gdy wniey będą dokońcá trwáć iáko potzęły ⟨...⟩ ſercem prawdy ięły. KrowObr A.