Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYJMOWAĆ

Następne hasło: PRZYJMOWAN »

PRZYJMOWAĆ SIĘ (9) vb impf

przyjmować się (8), przymować się (1); przyjmować się GlabGad, KromRozm II, BudNT, SkarŻyw, GostGosp, KochCn, SarnStat; przyjmować się : przymować się Mącz (1:1).

sie (6), się (3).

a jasne.

Fleksja

indicativus
inf	przyjmować się
praes
	sg	pl
3	przyjmuje się	przyjmują się

praet
	sg
3	n	przyjmowało się

imperativus
	pl
2	przyjmujcie się

inf przyjmować się (2). ◊ praes 3 sg przyjmuje się (2). ◊ 3 pl przyjmują się (2). ◊ praet 3 sg n przyjmowało się (2). ◊ imp 2 pl przyjmujcie się (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII(XVIII) w. s.v. przyjąć.

Znaczenia

1. Ukorzeniać się (o roślinach) (6)
- Przen (3)
2. Udzielać sobie nawzajem gościny (1)
3. Stawać się widocznym (o kolorze) (1)
4. W funkcji strony biernej: Być najmowanym do pracy (1)

1. Ukorzeniać się (o roślinach); coalescere, comprehendere, concipere a. mittere radicem(-es) Cn (6): Miscellae vites, Które ſie wſzędźie przymuyą wſzędzie ym ziemiá lubi. Mącz 224a, 159a; áby z niego [perzu] miał bydź gnoy/ to práktyká niepewna: boby nabárźiey vſechł/ znowu ſie przyymuie/ ſkoro dżdżu á źiemie doſtánie. GostGosp 68; [á wſzákoſz nie wſzytko co ieſt wſiano wzeydzie cżáſu ſwego/ áni wſzytko co ieſt wſádzono przyimuie ſię [radicabunt] BudBib 4.Esdr 8/41 (Linde s.v. przyjąć)].

Przen (3):

przyjmować się na czym (2): Prętko ſię przyimowáło to drogie ziele ná dobrey ziemi/ wielki y nád mniemánie/ pochop/ w duchowieńſtwie bráłá corká ich. SkarŻyw 13; Ná rozumie záśię náuki ſię prziymuią KochCn B3.

przyjmować się w czym (1): á náśyenye ono náuki á ſlowá ſwego ſwyętego vſſymá przyyęte/ łáſlą [!] ſwoyą ſpráwował/ iż ſye w ſercach ludzkich przyymowáło/ ożywáło/ roſlo/ y owoc dawáło KromRozm II c.

W połączeniu szeregowym (1): KromRozm II c cf przyjmować się w czym.

2. Udzielać sobie nawzajem gościny (1): Przeto przyimuyćie ſię ſpołem [suscipite alii alios]/ iáko y Chriſtus przyiął nás do ſławy Bożey. BudNT Rom 15/7.

3. Stawać się widocznym (o kolorze) [na czym] (1): Cżemu żołtą niemoc napirwey y nawięcej poznać na ocżu á na paznochtach. (–) Bowiem na rzecży ſubtilney á gładkiey wſzelka kraſa narichley ſie przijmuie j znakomitſza bywa GlabGad E6v.

4. W funkcji strony biernej: Być najmowanym do pracy [za co] (1): potrzebá prędkiéy á nie máłéy ſummy pieniędzy/ zá któréby ſie ludźie prziymowáć y inſzé potrzeby do tákiéy woyny należącé opátrowáć mogły SarnStat 440.

Synonimy: 1. korzenić się, wkorzeniać się.

Formacje współrdzenne cf JĄĆ.

ALKa