![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
| « Poprzednie hasło: IMO | Następne hasło: IMOWAĆ SIĘ » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
IMOWAĆ (21) vb impf
i- (20), gi- (1).
o oraz a jasne.
Fleksja
| inf | imować | |||
|---|---|---|---|---|
| indicativus | ||||
| praes | ||||
| sg | pl | |||
| 1 | imuję | |||
| 3 | imuje | imują | ||
| praet | ||
|---|---|---|
| pl | ||
| 3 | m pers | imowali |
| impersonalis | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| praet | imow(a)no | |||||
| participia | ||||||
| part praes act | imując | |||||
inf imować (5) (w tym 1 r. błędne znakowanie). ◊ praes 1 sg imuję (3). ◊ 3 sg imuje (4). ◊ 3 pl imują (5). ◊ praet 3 pl m pers imowali (1). ◊ impers praet imow(a)no (2). ◊ part praes act imując (1).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.
Znaczenia
- 1. Chwytać, brać, ujmować
(4)
- a. Przytrzymywać, ściskać (1)
- 2. Porywać, łapać
(17)
- a. Uprowadzać, brać do niewoli (4)
- b. praw. Aresztować (10)
- c. O zwierzętach: polować na coś, łowić (2)
1. Chwytać, brać, ujmować; attrectare, comprehendere, contrectare Mącz (4): Compraehendo, Ymuyę poymam/ pochwytam. Mącz 318a, 461b.
imować co (1): Dotykam/ mácam/ ymuyę co/ rucham. Mącz 461c.
a. Przytrzymywać, ściskać [czym] (1): Dźiáłowáli téż przed láty/ do ſpuſtów Stáwu Bórtnice [...]/ Potym záſye ná ony Bórtnice kłádli pokrywki y imowáli ſkoblámi żeláznymi mocno/ y klámrámi Strum G2v.
2. Porywać, łapać; capere Vulg (17):
W przen [co] (1): Boć zápłátá nieuććiwey niewiáſthy/ ledwie ſtoi zá ieden chleb: áleć niewiáſthá/ prze drogą [lege: przedrogą] duſſę mężowę imuie [mulier autem viri pretiosam animam capit.]. Leop Prov 6/26.
a. Uprowadzać, brać do niewoli [kogo] (4): Thakym obyczayem Zawyąszowano slyubem thy kthore ymowano albo napolyu w bythwye albo przy dobywanyv myasth a zamkow MetrKor 37/2v, 34/135; Iakoby na lotra wyſſliſcie z miecżmi ij ſ kiymi ijmowatz mie OpecŻyw 106v; pocżęli Turcy pierzcháć náſzy ie gonić bijąc/ imuiąc/ łupem ſie niebáwiąc/ áż ich máło vćiekło. BielKron 245.
b. praw. Aresztować [kogo] (10): LibMal 1554/185; Opráwcy Ceklarze/ Cechmiſtrze/ y inni Vrzędnicy ktemu przynależący/ gdy imuią złodźieie/ częſtokroć ich ze wſzytkiego odźieráią. GroicPorz kk2v, p3, kk2v; Ktoby brał pieniądze ná żołd/ a nieiechałby áboby temu doſyć nieuczynił/ tákowi choćby byli oſiedli choć nieoſiedli/ tedy ie ſtároſtowie bez pozwu mogą imowáć á do wieże ſadzáć UstPraw E3v, E3v; Buttel/ mieyſcki párobek/ którego y tám y ſám ſlią/ który też złodźieye ymuye. Mącz 226b, 193b, 197d, 276a.
c. O zwierzętach: polować na coś, łowić [co] (2): PSow rodzay cżworaki ieſt/ iedni zwierzęta leſne ſledzą j gimuią/ Drudzy ptaki telko FalZioł IV 6b; Rybá máyąca głowę miedzy nogámi á czarną kręẃ z ſiebie puſzcza by inkauſt/ gdy yą ymowáć chcą yáko y Sepia Mącz 197a.
Synonimy: 1. brać, chwytać, łapać; 2. chwytać, porywać; b. arestować; c. łowić, polować.
Formacje współrdzenne cf JĄĆ.
TZ