[zaloguj się]
[pdf]

PRZYJĄĆ SIĘ (14) vb pf

sie (12), się (2).

Fleksja
inf przyjąć się
praet
sg pl
3 m przyjął się m pers
f przyjęła się m an
n przyjęło się subst przyjęły się
plusq
sg
3 m był się przyjęł
conditionalis
pl
3 subst by się przyjęły

inf przyjąć się (1). ◊ fut 3 sg przyjmie się (7). ◊ praet [3 sg m przyjął się.] f przyjęła się (1). n przyjęło się (1). ◊ 3 pl subst przyjęły się (1). ◊ plusq 3 sg m był się przyjęł (1) BudNT. ◊ con 3 pl subst by się przyjęły (2).

Sł stp s.v. przyjąć, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów).

1. O roślinach: zakorzenić się (11): Też ſobie y Winecżká y Rożycżek możeſz przyſádzić/ bo ſie to bárzo łácno wſzytko á zá bárzo máłą pracą prziymie. RejZwierc 107, 107 [2 r.], 107v; GostGosp 68; [Gdy tedy Friárdus kwitnął wſłużbie y łaſce BOżey/ cżaſu iednego/ kij vćięty/ z ktorym chodził/ wziemi poſtáwiwſzy wodą polewał/ y prziął ſie kij on/ y wkilká [!] lat vroſło piękne drzewo SkarŻyw 734 (Linde s.v. przyjąć); SzczerbSpecSax 318 (Linde s.v. przyjąć)].

[przyjąć się w co: tedy przyrznąć máćicę (ktora ku korzeniu ieſt) przy ſámey ſkorze onego drzewá/ áby tak iuż bráłá żywność oná gałąź przewlecżona nie od właſnego korzenia/ ále z ſoku drzewá w ktore śię przyięłá Cresc 1571 503.]

Przen (7): A ták to ſwięte naſienie ſłowá Páńſkiego gdy iuż przydzie ná tákie ſerce tym ćirniem zároſłe/ prziymie ſie ná cżás RejPos 65.
Wyrażenie: »przyjąć się w sercu« (4): Iż to naſienie ktore padło ná prawdziwą rolą ſercá cżłowieká cnotliwego/ vcżyniło wielką roſkoſz iemu/ iż ſie przijęło w ſercu iego RejPos 65, 64, 64v, 67.
Szereg: »przyjąć się a rozkorzenić« (1): Iż iedno ten z Bogá ieſt/ ktory ſłucha á pilen ſłow Páńſkich/ á w ktorymby ſie prawie przyięły á roſkorzeniły. RejPos 84v.
a) Zagnieździć się w macicy (o płodzie) (1): y názwano imię iego Ieſus ktore názwano od ániołá/ pierwey niż ſię był zácżął (marg) wł. przyięł. (–) wżywoćie. BudNT Luc 2/21.
2. Utrwalić się, rozwinąć się (3):

przyjąć się kogo (1): GliczKsiąż D5v cf »przyjąć się a chycić«.

przyjąć się na czym (1): tá iedná cnotá [tj. trzeźwość] [...] ták rozum ludzki y umyſł ſpráwuie/ że ſię ná nim wſzelka pocżćiwa náuká/ wſzelka cnotá łátwie przyiąć może KochPij C3.

Szeregi: »przyjąć się a chycić« (1): ták theż mámká ſtáráć ſie będzye/ áby yákim złym obycżáyem á przymyotem dzyecyęcyá nye zepſowáłá/ co ſie ſnadz rychło tho dzyecyęcyá prziymye á chyći GliczKsiąż D5v.

»przyjąć i mnożyć się« (1): iuż ſie ták przyiaźń iego naiaſnieyſzey miłośći [sułtana do cesarza] przyięła y mnoży ſie/ iże y v pothomkow przyſzłych z obu stron/ nie będzie ná wieki wykorzenioná BielKron 332.

Synonimy: 1. zakorzenić się; 2. chycić się.

Formacje współrdzenne cf JĄĆ.

Cf PRZYJĘCIE, PRZYJĘTY

ALKa