[zaloguj się]
[pdf]

KRNĄBRNOŚĆ (39) sb f

krnąbrność (30), krambrność (3), krnąbność (2), knąbrność (2), krąbrność (1), krnąbrość (1); krnąbrność OpecŻyw, RejKup, LubPs (4), GroicPorz, KrowObr, RejWiz, BibRadz (6), RejAp, RejPos (5), BiałKat, RejPosWstaw (2), ZawJeft, GrabowSet, SarnStat; krambrność KromRozm III, Calep (2); krnąbność BartBydg; krąbrność CzechEp; krnąbrność : krnąbność SkarŻyw (1 : 1); krnąbrność : knąbrność : krnąbrość Mącz (2 : 2 : 1).

kramb- (2), krąmb- (1)

o jasne.

Fleksja
sg pl
N krnąbrność
G krnąbrnośći
A krnąbrność
I krnąbrnością
L krnąbrności krnąbrnościåch

sg N krnąbrność (9). ◊ G krnąbrnośći (9). ◊ A krnąbrność (10). ◊ I krnąbrnością (2). ◊ L krnąbrności (5). ◊ pl L krnąbrnościåch (4); -åch (2), -(a)ch (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

Trzymanie się swego zdania, postępowania wbrew rozkazom zwierzchności, niewypełnianie swoich powinności, swawola, nieposłuszeństwo (zwłaszcza wobec Boga), grzech; contumacia BartBydg, Mącz, Calep, Cn; perversitas, pervicacia Mącz, Cn; destinatio, obstinata voluntas, obstinatio Cn (39): OpecŻyw 89v; Contumacia, est erga judicem vel praelatum commissa inobedientia voluntaria, qua quis monitionem judicis implere contemnit, quod facere scit se debere, zufalstvo, vpornoscz, krnąbnoscz BartBydg 35b; RejKup ee4; KromRozm III A8; LubPs Sv, bb6v; RejWiz 183; BibRadz I 463d marg, Zach 7 arg; Mącz 64b, 293d, 310c; RejPos 113, 120; RejPosWstaw [414]; SkarŻyw 16; Iáko wielka nádętość/ iáko wielkie zápámięthánie pokory y vkłádnośći/ y iáko wielka butliwość krąbrnośći/ żeby kto ták ſobie tuſzył/ iż to vcżynić może/ cżego y Apoſtołom Pan cżynić nie dopuſzcżał CzechEp 42; GrabowSet Fv.

krnąbrność ku czemu (1): Vkázuie iáka krnąbrność Zydow bylá ku cżynieniu zlego/ á groźi im ſzaleńſtwem. BibRadz Ier 17 arg.

W połączeniach szeregowych (5): KrowObr 203; BibRadz I 418c marg; Perversitas, Przewrotność/ krnąbrość/ złość opáczność. Mącz 488d; Calep 633a; ku pohámowániu tákich záklętych vporu/ zátwárdzenia/ krnąbrnośći [pertinaciam, duriciam et temeritatem JanStat 245] SarnStat 898.

W przeciwstawieniu: »krnąbrność ... posłuszeństwo« (1): á złożywſzy onę krnąbrność cżłowiecżeńſkiey nátury/ ktora ieſt w káżdym wrodzona/ dobrowolne á doſkonáłe poſłuſzeńſtwo okázáć mieli Krolowi temu [Bogu] w świątobliwośći żywotá. LubPs Z3.

Wyrażenia: »niepobożna krnąbrność« (1): zá wątpliwem piſm ſwoich rozumieniem y tu y owdźie ſie vwodzą/ á w niepobożney ſwey krnąbrnośći wiedząc y chcąc zátwárdzeni bywaią. BibRadz *3v.

»ociętna knąbrność« (1): Pertinax contumacia, Ocziętna knąbrność. Mącz 293d.

Szeregi: »błąd, krnąbrność« (1): ſam [Chrystus] obiecuie do ciebie przyść/ zá bárzo máłym ſthárániem thwoim: á twoy błąd/ twą krnąbrność w tobie opátrzyć á vſkromić RejPos 143v.

»krnąbrność i niewiara« (1): Oznáymuie przecż ták długo odwłácżał/ iż ich nie karał zá ich krnąbrność y niewiárę. BibRadz Is 48 arg.

»upor, (a, i) krnąbrność« [szyk 2:2] (4): [Bóg] do tych ktorzy ſą ſercá zátwárdzyáłego/ á leżą w vporzech á w krnąbrnoſciach ſwoich/ obrácza ſię tyłem RejPos [278], 120; BiałKat 371; Contumacia ‒ Vpor, krambrnoſc. Calep 254b. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.].

»krnąbrność a zakamiałość« (1): Bo widząc Duch ſwięty krnąbrność á zákámiáłość przyrodzenia cżłowiecżego złośćiwego/ thedy mu thego powtarzáć racżył/ áby ſtráchem więcey niżli miłoſcią cnoty/ przeſtáli ludzye złośćiwi od złośći ſwoich. RejAp 174v

»krnąbrność a zatwardzenie« (1): iż vczynku ſwego więcey s krnąbrnoſći á z zátwárdzenia niż z niewinnoſći przy. GroicPorz ii3. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»(uporna) złość a (i) krnąbrność« (3): LubPs R6 marg; RejPosWstaw [412]; wſzákże iſz nie do końcá była zła wola iego/ á z ſlepoty więcey/ niſzli z złośći y krnąbności grzeſzył SkarŻyw 80. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.].

W przen (1): Ták którym oczy záſzły ćiemnośćią krnąbrnośći/ Niemogą nigdy widźieć ſłonecznáy iáſnośći. Niechcąc ſtárſzych ſwych ſłucháć ná błędy wpadáią ZawJeft 35.

Synonimy: nieposłuszeństwo, ociętność, opaczność, przewrotność, swawola, swowolność, uporność, wywrotność, zakamiałość, zatwardzenie, zatwardziałość, złość.

MB