[zaloguj się]
[pdf]

KRZCICIEL (190) sb m

krzciciel (125), chrzciciel (51), krzściciel (5), krciciel (5), chrciciel (4); krzciciel OpecŻyw (13), Mymer1, TarDuch, KromRozm I, KromRozm III (3), GliczKsiąż (3), GroicPorz, KrowObr (13), Leop, BibRadz, Goski, BielKron (7), GrzegRóżn, Mącz (2), LeovPrzep, RejAp, RejPos (5), KuczbKat, RejZwierc, WujJud (2), RejPosRozpr (2), RejPosWstaw, ModrzBaz, CzechEp (4), ArtKanc, WujNT (40); chrzciciel BiałKat, SkarJedn (2), StryjKron (4), WerGośc, WerKaz, LatHar (23); krciciel BiałKaz (2); chrciciel SeklKat, MurzNT (3); krzciciel : chrzciciel SkarŻyw (2:7), SkarKaz (1:12); krzciciel : krciciel PatKaz III (1:2), RejKup (1:1); krzciciel : krzściciel SarnStat (11:5).

-ciél (3), -ciel (3); -ciél OpecŻywSandR, BiałKat; -ciel SarnStat; -ciél : -ciel OpecŻyw (1:2); -ciel-.

Fleksja
sg pl
N krzciciel
G krzciciela krzciciel(o)w
D krzcicielowi
A krzciciela, Krzciciel
I krzcicielem
V krzcicielu

sg N krzciciel (62). ◊ G krzciciela (71). ◊ D krzcicielowi (2). ◊ A krzciciela (23), Krzciciel (1) [na święty Jan Krzciciel] SarnStat. ◊ I krzcicielem (10); -em (1), -(e)m (9). ◊ L krzcicielu (16). ◊ V krzcicielu (1). ◊ pl G krzciciel(o)w (4).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Udzielający chrztu; baptista Mymer1 Mącz, Cn (190): Mymer1 9; Mącz 23b; O troycy/ o perſonách/ o iſtnośći y podſtáćiach/ nic niewiem/ bo mi tego ná on cżás krzćićiel nie zlecał. CzechEp 85, 85; Korynthiánie mniemáli/ żeby moc Sákrámentu krztu S. pochodziłá od dobroći krzćićielow WujNT 579, przedm 8, s. 577 marg, 580.

krzciciel czyj (1): Ze ſię iedni nád drugie wynośili dla krzćićielow ſwoich. WujNT 1.Cor 1 arg.

a. Przydomek św. Jana chrzczącego nad Jordanem (181):

krzciciel czyj [w tym: G sb (5), ai poss (1)] (6): Gdy cżas porodzeniá Elzbieta miala/ porodzila krzcijciela bożeego OpecŻyw 12, 12, 31, 48; OpecŻywSandR nlb 2; twego ſyná Krzćićielá zbożny cżás. SkarŻywBog 357.

Zestawienie: »(święty a. błogosławiony) Jan Krzciciel« = Ioannes Baptista PolAnt, Vulg (177): PatKaz III 242, 243, 254; nalezli Iána krzcijciela iuż na puſſcży pokutuiącego OpecŻyw 30v, 12, 26v, 46v, 47 [2 r.], 56v (8); OpecŻywSandR nlb 2, nlb 2v; TarDuch Bv; RejKup Vv, z7v; KromRozm I B2v; Tedy porozumieli vczniowie/ że ięm o Iánie chrćićielu powiedziáł MurzNT Matth 17/13, Mar 8/28, 7/28; KromRozm III C7v, E6, L2; GliczKsiąż G6, H2 [2 r.]; Wſpomnićie ſobie kiedy/ ná krzeſt Ianá krzćićielá ſwiętego/ iáko Ian ſwięty on lud w Iordanie Rzece krzćił KrowObr 83v, 104v, 143v, 144v, 145 [3 r.], 159 (13); BibRadz Matth 17/13; BielKron 137, 470v; GrzegRóżn Mv; Mącz 155b; RejAp 21v; RejPos 8v, 11, 299v, 320v [2 r.]; BiałKat 373v; KuczbKat 385; WujJud 61v, 92v; błogoſłáwiony Ian krzćiciel iáſnemi ſłowy powiedzyał żem nie ieſt Kryſtus/ że nie krzćił Duchem ſ. ále rzekł: Iá krzcżę wodą/ ále on krzći Duchem ſ. RejPosRozpr b4, cv; RejPosWstaw 22; BiałKaz G3, G4v; ModrzBaz 117; gdzie Páweł ześćiem Ianá Chrzćićielá (to ieſt śćiętą śmierćią) koronowány ieſt. SkarŻyw 408, 51, 92, 595, 596; CzechEp 152, 170; WerGośc 237; WerKaz 293; ArtKanc C3v; Epiſtołá kazánieć Ianá Chrzćićielá ná pámięć przywodźi. LatHar 79, ++6, 7, 45, 84, 85 (19); Pierwſza część opiſuie dziećińſtwo ták Ianá Krzćićielá Márſzałká Chriſtuſowego/ iáko y ſámego Chriſtá Páná WujNT 187, przedm 32 [2 r.], 33, 34, s. 15, Matth 3/1 (33); SkarKaz 1b, 42a, 117a, 278b, 310b, 419a (13).
~ Zestawienia: »(święty) Jan Krzciciel« [przeważnie o dniu narodzenia św. Jana Chrzciciela (24 czerwca)] [w tym: po Janie Krzcicielu (9), do Jana Krzciciela (2), na święty Jan Krzciciel (1), przed Janem Krzcicielem (1)] (19): BVrgrábſki wielki Sąd/ trzy kroć do roku bywa. Pierwſzy/ w dźień Swiętey Agáty. Drugi/ trzećiego dniá po S. Ianie Krzćićielu. Trzeći/ w Oktawę S. Marćiná. GroicPorz iv; Goski A10; [Łokietek] ćiągnął do Márgrábſkiey źiemie przećiw Woldemárowi/ cżáſu S. Ianá krzćićielá BielKron 371, 380v, 383v, 390; LeovPrzep A; w wigilią świętego Ianá Chrzćićielá/ Pánu ſwemu ducha oddáłá. SkarŻyw 584; StryjKron 335, 405, 447, 767; LatHar [++4]; WujNT Vvvvv4; We Srzemie cztérzy Iármárki roczné. PIérwſzy ná święto świętégo Erázmégo/ miáſto Iármárku w Budſtaćie: który tám zwykł bywáć ná święty Ian Krzćićiel. SarnStat 1227, 727, 732, 741, 742.

»dzień świętego Jana Krzciciela« = święto obchodzone na pamiątkę narodzin (24 czerwca) lub śmierci (29 sierpnia) św. Jana Chrzciciela; festum sancti Ioannis Baptistae (6): SeklKat A3v; BielKron 362; Datá s Koſowá dzień ſwiętego Ianá krzćicielá. RejZwierc A2v; WujNT Vvvvv4; SarnStat 379, 1011.

»kościoł Jana świętego Chrzciciela« = kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela (1): Pogrzebionj ieſt w Kaſſynie w kośćiele Ianá S. Chrzćićielá SkarŻyw 253.

»Narodzenie (a. święto, a. dzień Narodzenia) (świętego) Jana Krzciciela« = festum nativitatis sancti Ioannis Baptistae JanStat [o święcie 24 czerwca] (8): SkarJedn 318 [2 r.]; á od zwiáſtowánia Pánny Máryey/ aſz do narodzenia świętego Ianá Chrzćićielá poſzcżąc/ tylko iedennaśćie rázow iádłá/ y to miernie. SkarŻyw 583; LatHar [++3]v, 685; przerzeczony Naiáſnieyſzy Pan Káźimiérz Król będźie powinien nam Miſtrzowi/ Komendorom/ y Zakonowi náſzému ná przerzeczoné święto/ Národzenia świętégo Ianá Krzśćićielá wolné iſtotné y niezátrudnioné puśćić dźierzenié SarnStat 1102, 1097, 1101.

»ścięcie (a. dzień ścięcia) (świętego) Jana Krzciciela« [o święcie 29 sierpnia] (2): W dzień ſćięćia S: Ianá Krzćićielá. Leop AAA4v; LatHar [++4]v.

»święto świętego Jana Krzciciela« = festum sancti Ioannis Baptistae JanStat [o święcie w dniu narodzin (24 czerwca) lub śmierci (29 sierpnia) świętego Jana Chrzciciela] (6): która tákowa wolność ma ſie począć od świętá ś. Ianá Krzćićielá. SarnStat 1229, 541, 729, 733, 1098, 1213. ~

Synonimy: ponurzyciel; zest.: »Jan Chrzczący«.

Cf KRZCZĄCY

JB