[zaloguj się]
[pdf]

1. LEWITA (219) sb m

lewita (152), lewit (42), lewita a. lewit (25); lewita Murm, Mymer1, Leop (48), BibRadz (60), BielKron (23), RejPos (10), RejZwierc, CzechEp, WerKaz, LatHar (6); lewit BudBib (35), WujNT (7). [Za postaci wątpliwe uznano całe pl z tekstów, w których nie ma zaświadczonej pewnej odmianki. Pl z tekstów, gdzie występuje pewna odmianka, zostały pod nią podciągnięte].

e oraz a jasne.

Fleksja
sg pl du
N lewita, lewit lewitowie, lewite
G lewity lewit(o)w
D lewicie lewitom
A lewity lewitu
I lewitą lewity, lewitami
L lewitåch

sg N lewita (23), lewit (4). ◊ G lewity (5). ◊ D lewicie (1). ◊ I lewitą (2). ◊ pl N lewitowie (62), lewite (3); -owie : -e BielKron (3:3). ◊ G lewit(o)w (50). ◊ D lewitom (33). ◊ A lewity (29). ◊ I lewity (3), lewitami (2); -y RejPos; -ami SkarKaz; -y : -ami BibRadz (2:1). ◊ L lewitåch (1). ◊ du A (cum nm) lewitu (1) BielKron 153.

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

1. Członek pokolenia żydowskiego Lewi, będący pomocnikiem kapłana w Starym Testamencie; levita Murm, Mymer1 (208): Murm 173; Mymer1 9v; Gdy tedy przyiął Moizeſz wozy y woły/ oddał ie Lewitom Leop Num 7/6; Takież też y Lewitá/ będąc bliſko onego mieſcá/ y vyźrzawſſy ij/ przeminął. Leop Luc 10/32, Num 1/47, 51, 53, 7/4, 26/57 (25); Ale Lewitowie niechay ſpráwuią vrząd ſwoy około przybytku zgromádzenia BibRadz Num 18/23; Abowiem był Moiżeſz oddał dźiedźictwo dwoygu pokoleniu/ y połowicy pokolenia zá Iordanem/ Ale Lewitom nie dał dźiedźictwá miedzy nimi. BibRadz Ios 14/3, Ex 6 arg, I 48c marg, Num 4/18, I 88c marg, Num 18/24 (40); Tego cżáſu Lewitá z narodu Lewi mieſzkáiąc w Efráim/ ſzedł z żoną z Bethleem do Gábáá/ gdzye był narod Beniáminow BielKron 52v, 34v, 39v, 43 [2 r.], 43v [2 r.], 48 (15); wyſzedł był Sádok kápłan ze wſzytkimi Lewity/ wzyąwſzy s ſobą ſkrzynię przymierza Bożego RejPos 213v, 208; RejPosRozpr c3; BudBib Lev 25/32 [2 r.], Num 3/45 [3 r.], 46, 48, 4/17 (25); CzechRozm 85v; SkarJedn 34, 54, 61; Leuity poſtanowił to ieſt pokolenie iedno do śłuſzby [!]/ Bożey. SkarŻyw 482 marg, 249, 284, 482 [2 r.], 484, 501 [2 r.]; WerKaz 296; LatHar 128, 195; WujNT 195, Lue 10/32, Act 4/36, s. 761, 807; SkarKaz 43b.

W połączeniu z imieniem [imię + lewita (4), lewita + imię (1)] (5): A nád tymi rzecżámi ći byli przełożeni/ Chonenias Lewitá/ y Semei brát iego po nim Leop 2.Par 31/12, 2.Par 31/14, 3.Esdr 9/48; BielKron 63, 70.

W połączeniach szeregowych (16): Y mowił Atharáthes Eſdráſſowi Biſkupowi/ y káznodziei/ y Lewitom [pontifici et lectori et levitis] Leop 3.Esdr 9/50, Deut 12/11, 2.Esdr 7/1; BibRadz 1.Esdr 2/70, 7/24, 2.Esdr 7/1, 9/38, 10/28; (marg) Słudzy koſcielni (‒) á ty wſzytki rozdzyelił ná trzy rzędy/ Aronity/ Mozáity/ y Lewity. BielKron 74; BudBib 1.Esdr 3/12, 7/24, 2.Esdr 7/1, 9/38, 12/47, 13/5, 3.Esdr 8/68.

W przeciwstawieniu: »kapłan ... lewita« (2): A kápłani lepak ſtáli przy ſwych powinnośćiách y vrzędziech/ á Lewitowie [sacerdotes ... et levitae] przy orgániech á inſtrumenćiech Muzyki Páńſkiey Leop 2.Par 7/6; SkarKaz 607b.

Wyrażenia: »ofiarownik lewita« (1): Przytym/ ieſliby onże zakon Moyżeſzow miał był wiecżnie ſtáć/ doktorego [!] ofiárownicy Lewitowie przydáni byłi/ wedle porządku Aáronowego. CzechRozm 86v.

»lewita zakonny [= Starego Testamentu]« (1): Dyakonowie weſſli ná mieyſce Lewitow zakonnych. KrowObr 123.

»lewita żydowski« (1): Azaż ſię X. K. z Xiędzem onym y Lewitą Zydowſkim (Luk. 10. v 30.) godźi w drodze zránionego cżłeká opuśćić? CzechEp 60.

Szeregi: »(ani) kapłan, (i, ani) lewita« [szyk 35:4] (39): Y z Kápłanow/ y Lewitow [de sacerdotibus et de levitis]/ nie zginie mąż od oblicża moiego Leop Ier 33/18, *B4v, Deut 18 arg, 1, 2.Reg 15/24, 2.Par 31/17 (14); BibRadz Deut 18/1, 1.Par 23/2, 2.Par 13/9, 10, 19/8 (13); Lewite y kápłani muſieli być przy Roboám w Ieruzálem dla kościołá. BielKron 82v, 45; RejPos 11v, 210 [3 r.], 211v, 309v; SkarŻyw 284; Kápłan y Lewit známionuią zakon Moyzeſzow WujNT 237, Ioann 1/19; SkarKazSej 685b. [Ponadto w połączeniach szeregowych 8 r.; w przeciwstawieniach 2 r.].

»kapłański i (albo) lewitow« [szyk 1:1] (2): Poczinaią ſie trzecie kxięgi Moizeſſowe ktore żydowie zową Wáikrá: Láćinnicy Leuitycus/ á my możemy zwáć Kxięgi Lewitow/ ábo Kápłáńſkie. Leop H; BibRadz 2.Esdr 13/29.

»ksiądz i lewita« (1): CzechEp 60 cf »lewita żydowski«.

»lewita i (a) ofiarnik« [szyk 1:1] (2): A (ták oni) Lewitowie ſtánęli z inſtrumenty muzyki Dawidowey/ y ofiárnicy z trąbámi. BudBib 2.Par 29/26, 1.Esdr 3/10. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.].

»lewita, (i) sługa (a. służebnik)« (4): Leop Ier 33/22; BibRadz Ez 45/5; SkarŻyw 492; Iedne w cżwartych kśięgách Moyzeſzowych/ Lewitom y ſługom kośćielnym ſłużące. LatHar 128. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»lewita i śpiewak« (1): Lewitowie y śpiewacy ktorzy mieli pilnowáć vrzędow ſwoich/ káżdy znich vćiekł do roley ſwey. BudBib 2.Esdr 13/10. [Ponadto w połączeniach szeregowych 8 r.].

W przen (1): Ach moiá miła zrániona pátria/ Toć cie lewitá y pan s kſiędzem mija. Sámáritaná nie ſłycháć dziś nigdy/ Coby nędzniká rátował od krzywdy. RejZwierc 223.
Przen: O kapłanach katolickich (2):

W przeciwstawieniu: »kapłan ... lewita« (1): iż leżymy zráneni [!] a odárći ze wſzech dobrych ſpraw náſzych/ ná tey nędzney drodze ſwiátá tego/ á nic nam nie pomogł/ áni kápłan zakonu ſtárego z ofiárámi ſwemi/ áni Lewitá zakonu nowego tákież z wymyſły ſwemi RejPos 211v.

Wyrażenie: »lewita nowego zakonu« (2): Minął go też y Lewitá nowego zakonu/ tákież z wymyſły á z wynálaſki ſwoiemi RejPos 210v, 211v.
2. Sługa i pomocnik kapłana przy mszy św. i kościelnych czynnościach (uroczyście poświęcony), diakon (11): SYxtus wtory Papież rodem z Grecyey [...] przyiął zá ſyny ſwoie dwu Lewitu/ Wáwrzyńcá y Wincentego. BielKron 153; LatHar 443.

W połączeniach szeregowych (5): Gdy Duchá Bogu oddáłá/ wielká ſię lidzbá Biſkupow/ Kápłanow y Lewitow z wſzytkich ziem okolicżnych/ zakonnikow/ zakonnicżek y ludzi zeſzło ná iey pogrzeb. SkarŻyw 143; ReszPrz 109; LatHar 41; Ták y w nowym zakonie [...] ty trzy ſą roty ſług kośćielnych/ Biſkupow/ Kápłanow/ y Lewitow. SkarKaz 607b, 41a.

Szeregi: »lewita albo dyjakon« (1): Vſtáwił też áby záſię Lewite albo Dyakoni mieli żony BielKron 177v.

»kapłan i lewita« (2): LatHar 175; y kápłani v nas ſłużą P. Bogu z rodzáiu Aaronowego/ y Lewitowie ſtoią w porządku twoim. (marg) W woyſku Kátholickim P. Bog gdzie ſą kápłani iego. (‒) SkarKazSej 685b. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.].

»lewita i minister« (1): Komuż lewitowie y miniſtrowie ſłużą gdy biſkupow y kápłanow nie máſz? SkarKaz 608b.

Synonim: 2. dyjakon.

KN