[zaloguj się]

RATOWANY (11) part praet pass pf i impf

pf (6) LubPs, Mącz (2), NiemObr, LatHar 673, SkarKaz, impf (5) RejWiz, BiałKat, GrabowSet, LatHar 252, WysKaz.

ratowany (9), ratowan (2).

Pierwsze a oraz o jasne; w formach złożonych drugie a jasne, w formie niezłożonej pochylone.

Fleksja
sg
mNratowany, ratowån nN
G Gratowan(e)go
pl
N m pers ratowani
subst ratowan(e)

sg m N ratowany (3), ratowån (2); ~ (praed) -any (2) NiemObr, LatHar, -ån (2) LubPs, RejWiz.n G ratowan(e)go (1).pl N m pers ratowani (4). subst ratowan(e) (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: ratowan(y) od kogo (3).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Któremu udzielono (udzielano) pomocy w trudnej, zwykle niebezpiecznej sytuacji; niekiedy z pozytywnym rezultatem, tj. ocalony, uratowany; servatus Mącz (11): Mącz 389a; gdyż Piotr w teyże godźinie po wyznániu/ od páná ſzátánem názwan: y potym rychło ſproſnie y ſzkárádźie vpadł/ iż gdyby był od páná nie zádźierzány/ áni rátowány/ pewnieby był od bran piekielnych przewyćiężony. NiemObr 33.

ratowany z czego (2): Przetoż ná exekutory/ ná przyiáćiele/ ná ſyny/ ná kápłany/ ktorzy powinni wykonywáć to co im vmárli poruczyli/ w ofiárách y Mſzách świętych: wſtánie ná dźień ſądny wielkie oſkárżenie ich/ od tákich vmárłych: y muſzą to ćierpieć co oni ćierpieli/ ktorzy przez ich ſtáránie z powinney ſpráwiedliwośći [= zasłużonej kary] rátowáni być mogli. SkarKaz 386b. Cf Wyrażenie.

ratowany czym (3): Ná oſtátek ten pożytek przynośi nam Spowiédź: iż gdy ſye Kápłanowi ſpowiádamy/ nie tylko tám porádą iego y pobożnym nápominániem bywamy rátowáni: ále [...] BiałKat 378v; LatHar 253; Nic niewiem o Cżyścu/ iedno że tám Duſze ćierpią/ ktore vcżynkámi y modlitwámi náſzymi mogą być rátowáne. WysKaz 39.

ratowan(y) w czym (2): LubPs aa3; Szukáią ludźie/ zewſząd ogárnieni [upałem]/ Ziołá/ owoce/ pośilenia/ chłodu/ By w letnich ogniách byli rátowáni GrabowSet C2v.

W połączeniu szeregowym (1): A tu [Pan Krystus] w oſobie ſwoiey opowieda/ iż on w męce ſwey dziwnie był rátowan/ y przeſtrzeżon/ y ſławnie vwielbion. LubPs aa3.

Wyrażenie: »z szkody ratowany« (1): Ex naufragio tabula Proverb. Z wielkiey ſzkody nieco rátowánego. Mącz 22c.
a. Przez Boga w zagrożeniu duszy lub ciała [w czym] (2): álem ia ták ſłychał/ Iż on vbogi Iádam trudno w tym wytrwáć miał/ Kiedy nie był iuż w tym nic rátowan od Bogá [tj. Bóg nie pomógł mu w podjęciu decyzji między dobrem a złem] RejWiz 133v.

W połączeniu szeregowym (1): od niegoś [Boga] z rozmáitych niebeſpiecżeńſtw wybáwiony/ grzechow vchowány/ z błędow wyrwány/ w nieumieiętnośći wyćwicżony/ w pośliźnieniu rátowány/ w powáleniu podźwigniony. LatHar 673.

Cf RATOWAĆ

MP