[zaloguj się]
[pdf]

ŁUPAĆ (10) vb impf

Fleksja
inf łupać
indicativus
praes
sg
1 łupåm
praet
sg pl
3 m m pers łupali
f łupała m an
n łupało subst

inf łupać (1). ◊ praes 1 sg łupåm (4). ◊ praet 3 sg f łupała (2). ◊ 3 sg n łupało (1). ◊ 3 pl m pers łupali (1). ◊ part praes act łupając (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII (z Cn) – XVIII w.

1. Rozdrabniać, dzielić na mniejsze kawałki; findere Calag, Calep, Cn; profindere, scindere Calep, Cn; diffindere, discindere, assulose frangere, hiulcare, secare Cn (8): Lupáć. Szcżepáć. Findere cuneis. Calag 455b; Scindo — Rzezę łupam. Calep 954a, 419b, 533b, 855a.

łupać czym co (1): [Gwido ujźrzał małpę na drzewie] áno zębámi gáłęźie łupáłá tedy Gwido krom pracey nákładſzy drew ná osłá wroćił ſie ku domu. HistRzym 68.

Zwrot: »łupać drwa, drzewo« = secare arborem Cn [szyk zmienny] (2): HistRzym 69v; A ieſliby łupáiąc óno drzewo iáka trzaſká wypádłá/ álbo ſęk/ włóż to záśię skąd wypádło Strum G.
2. Odrywać, odłupywać [co z czego] (1): Ludzye potym [...] chodzili do tego okrętu/ [á] łupáli ſmołę z niego/ ktorą był okręt poklijł zwirzchu y wewnątrz na pámiątkę potopu. BielKron 5v.
3. lek. Sprawiać pulsujący ból, rwać [kogo] (1): przyłożże [on popiół] ná ono mieſtce gdźie łupánie maſz/ á niechay ná nim ták długo áż będźie ſadzél/ themu ſadzelowi nieday ſye goić zá długi czás/ ábowiem ropą wyniść musi/ tho co ćie wewnątrz łupáło. SienLek 130.

Synonimy: 1. dzielić, kruszyć, łamać, rębać, rzezać, szczepać; 3. boleć, drażnić, dokuczać.

Formacje współrdzenne cf ŁUPIĆ.

Cf ŁUPAJĄCY, ŁUPANIE, ŁUPANY

TK