Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NALĄC

Następne hasło: [NALECIEĆ SIĘ] »

NALEC (4) vb pf

a jasne; tekst nie oznacza é.

Fleksja

inf	nalec

praet
	sg
3	m	naległ
3	f	naległa

conditionalis
	sg
3	f	by naległa

[inf nalec.] ◊ fut 3 sg nalęże (1). ◊ 3 pl nalęgą (1). ◊ praet 3 sg m naległ (1). f naległa (1). ◊ [con 3 sg f by naległa.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI ‒ XVII w. s.v. nalegać.

Znaczenia

1. Zdarzyć się (1)
2. Rzucić się na cos od góry (tu: aby się przebić) (1)
3. Osiąść na powierzchni czegoś; tu w przen (1)
4. [Zaatakować kogoś, napaść]
5. Pf od „nalegać” ‘domagać się’ (1)

1. Zdarzyć się (1): á gdy woyná náległá/ zwoływáli lud [królowie]/ á P. Bog im fam hetmánem był SkarKazSej 689b.

2. Rzucić się na cos od góry (tu: aby się przebić); irruere Vulg [na co] (1): Porwał tedy Saul miecż ſwoy/ y vpadł nań y przebodł ſie. Co gdy vyźrzał Kopiennik iego/ to ieſt/ że iuż vmárł Saul/ náległ thakieſz ná ſwoy miecż [irruit etiam ipse super gladium suum]/ y vmárł ſnim. Leop 1.Reg 31/5.

3. Osiąść na powierzchni czegoś; tu w przen (1): Boć Mniſzy ći/ y żądłá máią oſtrzeyſze niżli śierſzenie/ gdźie nálęgą/ tám nieodeydą áż zyedzą. OrzList iv.

4. [Zaatakować kogoś, napaść [na kogo]:

Szereg: »uderzyć a nalec«: Chcąc ná nieſprawione Turki vderzyć/ á ná nie gwałthem náledz BarlBaz 87 (Linde s.v. nalegać).]

5. Pf od „nalegać” ‘domagać się’ (1):

Zwrot: »[kogo] prośbami nalec« (1): Iákiémi mię córa ma námilſza prośbámi Nálęże? z iáką twarzą będźie obłápiáłá Rámioná mé ZawJeft 32.

[W przen [kogo]: bym ſze nyeſthal ſzviadkiem nedzÿ wyelkieÿ ktora by pothym nalegla oyca mego/ przyczyſla [que oppressura est patrem meum] TomZbrudzBrul Gen 44/34.]

Synonimy: 1. nadejść, przyść, zdarzyć się.

Formacje wspolrdzenne cf LEC.

Cf NALEGŁY, NALĘŻONY