[zaloguj się]
[pdf]

MAHOMETOW (71) ai

Mahometow (65), Mahmetow (4), Mahumetow (2); Mahometow : Mahmetow MiechGlab (6:1), LibLeg (5:3); Mahometow : Mahumetow BielKron (39:2).

-ch- (67), -h- (4).

a, pierwsze o oraz e jasne (w tym w 3 r. błędne znakowanie); drugie o w formie złożonej jasne, w formie niezłożonej pochylone.

Fleksja
sg
mNMahometów fNmahometowa, mahmetow(a) nN
GMahometow(e)go Gmahometow(e)j G
Dmahometow(e)mu Dmahometowéj DMahometow(e)mu
AMahomet(o)w AMahometowę A
Imahometowym I I
LMahometowym LMahometow(e)j L
pl
N m pers Mahometowi
G Mahometowych

sg m N (attrib) Mahometów (7); -ów (1), -(o)w (6). ◊ G Mahometow(e)go (5). ◊ D mahometow(e)mu (1). ◊ A Mahomet(o)w (2). ◊ I mahometowym (I). ◊ L Mahometowym (2). ◊ f N (attrib) mahometowa (2), mahmetow(a) (1). ◊ G mahometow(e)j (10). ◊ D mahometowéj (1). ◊ A Mahometowę (22). ◊ L Mahometow(e)j (14). ◊ n D Mahometow(e)mu (1). ◊ pl N m pers Mahometowi (1). ◊ G Mahometowych (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Przymiotnik od imienia „Mahomet” w szeroko pojętej funkcji dzierżawczej (29): Máchomet gdy ſie thego dowiedział/ piſał z nowu do Skanderbegá wthy ſłowá (marg) Liſt Máchometow. (‒) BielKron 254.
a. Od imienia twórcy islamu (28): Po śmierći Máchumetowey cżekáli go długo áby zmartwych wſtał iáko obiecał BielKron 165v; to był źięć Máchometow/ bo iego był dźiewkę poiął Fathomę. BielKron 456v; áza nie widźićie iáſnego ogniá kthory z grobu Máchometowego wychodźi? BielKron 456v (10); Turecki Bog nie ieſt ſtworzyćielem wſzythkich rzecży/ ále ieſt Báłwan w mozgu Máchometowym vbudowány GrzegRóżn G2v; takież Sárácenowie przez obietnicę Máchometowę iegoż zakon y wiárę dźierżą HistRzym 98; RejPos [236]v; BiałKat 181 marg; Syria z Zydowſką źiemią/ y Ieruzálem/ od vczniów Mahometowych ieſt vćiśniona OrzJan 27.

W charakterystycznych połączeniach: grob Mahometow(-a, -o) (6), mozg, obietnica, postanowienie, śmierć (12), towarzysz, uczeń, zięć, żywot.

Wyrażenia: »po śmierci Mahometowej« [w oznaczaniu roku, zamiast: po opuszczeniu Mekki] [szyk 10:1] (11): piſan [...] Rokv po ſmyerczy mahometovey D. CCCC. XXX VIIIgo MetrKor 46/118 (3); LibLeg 10/69 (8).

»przez głowę Mahometowę« [zaklęcie muzułmańskie] (2): y rzekłá/ przez głowę Máchometowę ten cżłowiek nád ine ludźie tráfnieyſzy. BielKron 458v (2).

[Niektóre użycia, zatracające funkcję czysto dzierżawczą, są bliskie semantycznie znacz. 2.].
2. Związany z religią mahometańską, muzułmański (42): Sultán narodu Máchometowego miáſtho trzyma. BielKron 264; teraz Máchometowym obycżáiem Turcy ij [kościół] ſpráwuią. BielKron 265; á zá poraſzką pogáńſką wyſzło by ták wiele tyſięcy Turkow/ Sárácenow/ z błędu/á s ciemnośći Máchometowey GórnDworz Ii4v; Gdy tedy wierzyſz vmárłego/ przećiwiaſz śie błędu Tureckiemu á náuce Máchometowéy BiałKat 88v.

W przeciwstawieniu: »krześcijański ... mahometow« (3): MiechGlab 19; iż byli odſtąpili wiáry krześćiáńſkiey/ á ná Máchometowę przyſtáli. BielKron 262, 271.

Wyrażenia: »sekta mahometowa« [szyk 9:3] (12): MiechGlab **5v, 29, 30; Abowiem Arabowie, Tatarowie, Turkowie ktorzi naſladuią ſecti Máchometowey poſzli z grubych ludzi WróbŻołt cc2; Thám [...] lud wſzytek ſekty Máchometowey. BielKron 267v, 267v, 269v, 448, 449v [2 r.], 455v, 457.

»wiara mahometowa« [szyk 12:8] (20): przyiechali poſlowie Saraczenow radzącz Tatarąm aby oni radczey przyięli wiarę Machomethowę, gdyż oną nie tak cięſzka ieſt iako krzeſcianſka ale lżeyſza/ roſkoſzy pełna, y ludziem walecżnym przyſtoynieyſza MiechGlab 19, **3, 18, 25; BielKron 262, 267v, 280, 430v, 434 (14); Mącz 369a; BielSen 8.

»zakon mahometow« [szyk 4:1] (5): BielKron 260v [3 r.]; Zakon też Máchometow [Leges etiam Mahometanae] broni tego/ áby ktokolwiek teyże wiáry/ w licżbie niewolnikow miał być pocżytan ModrzBaz 48v; StryjKron 375.

Synonim: 2. besurmieński.

Cf MAHOMETAŃSKI, MAHOMETCKI

ZZa