[zaloguj się]
[pdf]

MŁODZIEŃSKI (16) ai

młodzieński (16), [młodzińcki].

o oraz e jasne (Cn e pochylone).

Fleksja
sg
mNmłodzieński fNmłodzieńskå
A Amłodzińcką
Imłodzieńskim I
pl
N subst młodzieński(e)
G młodzieńskich

sg m N młodzieński (4). ◊ I młodzieńskim (1). ◊ f N młodzieńskå (1). ◊ [A młodzińcką.] ◊ pl N subst młodzieński(e) (2). ◊ G młodzieńskich (8).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Przymiotnik od „młodzion” a. „młodzieniec”:
1. Od znacz. ‘młody człowiek płci męskiej’; iuvenilis Mącz, Cn; ephebicus Cn (15): Mącz 179c.
a. W funkcji dzierżawczej (5): Gdyż drogi młodzieńſkie/ ábo ich poſtępki/ iż trudne ſą ku wybacżeniu/ przeto tym więtſzey pilnośći/ [...] potrzebuią. CzechRozm 131.
Wyrażenie: »młodzieński(e) lata, wiek« = iuvenilis aetas Mącz (2:2): Abowiem młodzienſkie láta ſkłonne a rychłe ſą ku grzeſzeniu KwiatKsiąż C; Mącz 179c; ochotny młodźieńſki wiek [alacris adolescentum]/ iáko dodániem oſtrog/ bywa pobudzon ModrzBaz 53; SkarŻyw 244.
b. Charakterystyczny dla młodego człowieka (9): Deferbuit adolescentia, Vſtałá młodzieńska czérſtwość. Mącz 121b; Klerykiem zoſtał/ [...] igrzyſk ſię y zábaw młodzieńſkich wiárował. SkarŻyw 507, 333, 459.
Wyrażenie: »młodzieńskie pożądliwości, chciwości, żądze« = iuvenilia desideria PolAnt, Vulg [szyk 3:2] (3:1:1): A chroń ſię pożądliwośći młodźieńſkich/ ále náſláduy ſpráwiedliwośći/ miłośći/ wiáry/ pokoiu BibRadz 2.Tim 2/22; BudNT 2.Tim 2/22; CzechRozm 196, 197v; WujNT 2.Tim 2/22.
[Przen: Niewinny, czysty: homo in sacro baptismo adipiscitur ... animam ... tenellam alias mlodzÿnczką GlosyKórn II 216.]
2. Od znacz. ‘kawaler, człowiek nieżonaty’: bezżenny (1):
Szereg: »duchowny albo młodzieński« (1): iż gdy ſię w ktorym zámnoży to bezecne wſzetecżeńſtwo/ ieſli w duchownym álbo młodźieńſkim ſtanie [...] A ieſli też [...] záplunie ſię w ſtanie Małżeńſkim WerKaz 299.

Synonimy: 2. bezmałżeński, bezzakonny, bezżeński, czysty, dziewiczy.

JB