Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NIEBLISKO

Następne hasło: NIEBŁAGANY »

NIEBLIZU (10) av

W pisowni łącznej (5), w rozłącznej (5).

e jasne.

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w. s.v. bliżu.

Znaczenia

1. O stosunkach przestrzennych (6)
- a. O znacznej odległości: daleko (4)
  - α. O długości drogi: do miejsca dalekiego (4)
- b. O niewielkiej odległości: niedaleko, nieopodal (2)
2. O stosunkach czasowych (3)
- a. O przeszłości: dawno (1)
  - α. O momencie początkowym: od dawna (1)
- b. O odcinku czasowym (1)
3. Niedokładnie, niezupełnie (1)

1. O stosunkach przestrzennych (6):

a. O znacznej odległości: daleko (4):

α. O długości drogi: do miejsca dalekiego (4): BierEz P; Bocż lepiey nam będże wczas ydz Bo nieblizu RejKup cc3; RejPos 245; Ná woźie iédź/ źle koniá ták z rázu mordowáć/ Náchodźić ſie/ nieblizuć ma ztobą wędrowáć. WyprPl C.

b. O niewielkiej odległości: niedaleko, nieopodal (2): Iuż go nie blizu cżekáią ná ſieni/ Wyſzedł nierychło KochSz C2v.

nieblizu czego (1): cáłą noc byli gotowi we zbroiach: mieli wolą ná świtániu vderzyć ná woyſko wielkie Moſkiewſkie ktore nie blizu rzeki leżáło. BielKron 406.

2. O stosunkach czasowych (3):

a. O przeszłości: dawno [czemu] (1): aleć temu nieblizu/ gdy v mnie pán Iezus goſciem był/ widźimi ſie ijż nad połtora tyſiącża ieſt ku dwudźieſcia ij cżterzy lát. ForCnR A3.

α. O momencie początkowym: od dawna (1): Fortelu wſzędy pátrzał Fiedur ſwego/ Iedno ſcie ſobie przeglądał z drugiego. A iuż nieblizu ná Krolową łowi/ Káże ſie pod nię przymykać pieſzkowi. KochSz Bv.

b. O odcinku czasowym (1):

Wyrażenie: »w noc nieblizu« = późno w noc (1): A iuż też w nocż nie blizu więcz ſie kęs przeſpiemy RejJóz I7v.

3. Niedokładnie, niezupełnie (1): A iże W. M. iuż téż nieblizu pámiętaſz: á ledwie kto z Senatorów láty z W. M. moim M. Pánem zrówna: Tedy té kśięgi [...] ſłuſzniem W. M. mému M. Pánu dedikował. SarnStat 879.

Synonimy: 1.a. daleko; b. niedaleko; 2. dawno, długo.

Cf BLISKO, BLISKU, [BLIZ], BLIZU, NIEBLISKO