[zaloguj się]
[pdf]

NIEDŁUGI (34) ai

W pisowni rozłącznej (27), w łącznej (7).

e jasne.

Fleksja
sg
mNniedługi fNniedługå nNniedługie
G Gniedługi(e)j G
Aniedługi Aniedługą A
Iniedługim I I
Lniedługim L L
pl
N subst niedługi(e)
A subst niedługi(e)

sg m N niedługi (11). ◊ A niedługi (5). ◊ I niedługim (1). ◊ L niedługim (3). ◊ f N niedługå (2). ◊ G niedługi(e)j (1). ◊ A niedługą (4). ◊ n N niedługie (5); -é (1) WyprPl, -e (1) KochPs, -(e) (3). ◊ pl N subst niedługi(e) (1). ◊ A subst niedługi(e) (1).

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

1. O stosunkach przestrzennych: mający wymiar liniowy oceniany jako mały; krótki (3): OpecŻywList C; Ieſcze podobno drzéwcá trzebá żołniérſkiégo. (–) Ieſt ſám/ ále nie długié/ y bez grotá ktemu. WyprPl B2.
Szereg: »cienki a niedługi« (1): drugie [roślina pes columbinus] [...] ma liſt mały á okrągły [...]/ pręt cienki á niedługi FalZioł I 107c.
2. O stosunkach czasowych: oceniany jako krótkotrwały; non diuturnus Modrz (31): Słyſſys Pawlie to już druga [powieść] Wezłowatacż aċz niedługa RejKup Aa; RejWiz 113; Tákże káżdy złośnik iákoby v drzwi leżał/ Bo nie długi pokoy iego BibRadz I 3a marg; RejAp 40, 107; KuczbKat 370 marg; ModrzBaz 87v; KochPs 205; StryjKron 627; KochSz B4v; KochFrag 6.

W przeciwstawieniu: »niedługi ... długo« (1): Z przyiacielem nie długie mowy mieway, ale długo przyiacielſtwo zachoway BielŻyw 51.

W charakterystycznych połączeniach: niedługa(-i, -e) chwała, modlitwa, mowa, panowanie, pokoj, rozkosz, rozmysł, szczęście (2), wesele.

Fraza: »niedługi czas (jest a. ma być) (temu, tego, do tego)« = wkrótce coś nastąpi(ło); parvo tempore Vulg [szyk zmienny] (7): Potym więc cżás nie długi był Z przygody ſie kupiec tráfił BierEz A4; niedługi cżás że vmrzeſz w źiemi do ktorey teraz przepráwiaż ſie przez Iordan Leop Deut 30/18; RejAp 86v, 167; RejPos 262v; Nie długi czás temu/ [...] Ze znácznie poráźiſz ſwe nieprzyiaćiele. KochPs 28; SiebRozmyśl K2v.
Wyrażenia: »niedługi czas« (4): bo tháki cżłowiek nie długi cżás ma ná ſwiecie żyć/ bo Pan bog zábáwi go weſołemi krotofilámi/ iż mu prętko látá przeminą. BielKron 80v; RejAp 87v, 102v; RejPos 126v.

»po, w niedługim czasie, z czasem niedługim« = wkrótce (2:1:1): przetho wiedz iż po niedługim cżáſie [non post multum tempus] do ciebie z wielkoſcią walecżnych ludzi ſie poſpieſzemy HistAl C8; s cżáſem nie długim/ Albo nam być w Tálmucie/ álbo w Alkoranie RejZwierc 250; GrochKal 22; Da Bog o mnie w niedługim cżáſie vſłyſzyćie CzahTr K2v.

»lata, wiek, żywot niedłngi(e)« [szyk 2:1] (1:1:1): náſtaną w nim ośm Krolow kthorych cżáſy krotkie będą y látá nie długie [tempora levia et anni citati] BibRadz 4.Esdr 12/20; BielKron 125; KochEpit A3v.

»pamięć niedługa« (1): Ocży cżarnawe á mierney wielgoſci, zna ſpokoynego, powolnego, cichego, dobrego rozumu, ale pamięci nie długiey GlabGad N6v.

Synonimy: 1., 2. krotki; 2. mały.

Cf DŁUGI, NIEDŁUGOTRWAŁY

MM