[zaloguj się]
[pdf]

NOWOWIERNIK (37) sb m

nowowiernik (37), [nowywiernik].

Zawsze w pisowni łącznej.

Oba o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w nowo oraz wierny).

Fleksja
sg pl
N nowowiernik nowowiernicy
G nowowiernika nowowiernik(o)w, nowych wiernik(o)w
D nowowiernik(o)m
A nowowierniki
V nowowierniku

sg N nowowiernik (1). ◊ G nowowiernika (1). ◊ V nowowierniku (1). ◊ pl N nowowiernicy (16). ◊ G nowowiernik(o)w (9), [nowych wiernik(o)w]. ◊ D nowowiernik(o)m (7). ◊ A nowowierniki (2).

Sł stp brak, Cn s.v. nowowierny, Linde XVI w.; poza tym XVIII w. s.v. nowowierny.

Wyznawca nowej wiary, heretyk, kacerz; haereticus, rerum novarum in disciplina Christiana reus Cn (37): Temu iednemu/ nietylko Sárnicki/ álbo Lizmánin/ ále wſzytká tá Ordá nowowiernikow tych/ plácu nigdy niedoſtoi. OrzList f4v; WujJud 4v, Mm7; ále gdyby prawdę zeznáć chćieli/ á pilnie w ſpráwy y obycżáie/ nowowiernikow ſwoich poyźrzeć/ obacżyliby to/ co Chriſtus mowi Fáryzeuſzom/ iż vcżniowie ich dwákroć gorſzymi/ niż ich náucżyćielowie ſą. NiemObr 15; ReszPrz 53, 74 marg; ZAſmákowáłá dźiś bárzo/ Wiklefá kácermiſtrzá náuká/ łákomym Kátholikom/ y ſkąpym Nowowiernikom/ z ſtrony nie dawánia dźieśięćin: pod tym płaſzcżem/ że niepilność ábo złą ſpráwę w ſługách Kośćielnych vpátruią.LatHar 126, 56, 324; Nowowiernicy podeptáli y popſowáli wſzytko ſłowo Boże y piſmo S. y fałſzywymi glozámi ábo wykłádámi/ árgumenty y regeſtrámi ſrodze pogwałćili WujNT przedm 3, s. 11 [2 r.], 12, 13 marg, 248 (13); Poćić ſię tedy potrzebá a nie wiárą tylko do niebá wlatáć/ moy miły Nowowierniku WysKaz 25, 25, 31, 37, 38; PowodPr 45; [náſłuchał byś ſię tu w Poſelſkiey izbie pienia nowego [...] tych nowych wiernikow RotRozm M3v].
Wyrażenie: »nowowiernicy dzisiejszy, teraźniejszy« [szyk 7:2] (8:1): co ſnadź ćieleſnych ludźi więcey obychodźi/ y owſzem ſię ſobie ći teráźnieyſzy Nowowiernicy przymiláią ReszList 149; LatHar +4v, 10; Nowowiernicy dziśieyſzy/ nieprzyiaćiele Pokuty ś. áni Sákrámentu/ áni ſámego ſłowá Pokuty śćierpieć nie mogąc/ miáſto pokuty vpámiętánie/ ábo pokáiánie (pro paenitentia reſipiſcentiam) omylnie y zdrádliwie podmietuią WujNT 11, 13, 47, 80, 256, 397.
[Szereg: »niewiernicy albo nowowiernicy«: Przetoż y ći Niewiernicy/ álbo Nowowiernicy náſzy dziśieyſzy/ ſámoſłáńcy á włázowie/ ktorzy bez porządnego powołániá ná vrzędy Kośćielne ſámi ſie wdzieráią [...] mieli ſie zaprawdę tego lepiey álbo od ſámego Chryſtá Páná/ álbo od świętego Kośćiołá iego náucżyć/ pierwey niźli ſie ná te vrzędy oborzyli. WujPosN 1584 I 12 (Linde).]

Synonimy cf NOWOWIERCA.

Cf NOWAWIAREK, NOWOWIAREK, NOWOWIERCA, NOWOWIEREK, NOWOWIERNY

TZ