[zaloguj się]
[pdf]

OBMOWIĆ (7) vb pf

Pierwsze o jasne, drugie pochylone.

Fleksja
inf obmówić
praet
sg
1 m jestem obmówił
3 m obmówił
conditionalis
sg
3 m by obmówił

inf obmówić (4). ◊ fut 3 sg obmówi (2). ◊ praet [1 sg m jestem obmówił.] ◊ 3 sg m obmówił (1). ◊ [con 3 sg m by obmówił.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

1. Obronić, wytłumaczyć [kogo, co] (6): CzechRozm 130; [św. Józef] prętko ſerce ná wiárę otworzył; y dopiero ſię pokłonił przenáświętſzey małżonce ſwoiey/ y przepraſzáiąc ią łzámi nágradzáiąc/ proſtotę ſwoię obmowił. SkarŻyw 243.

obmowić czym (2): CzechRozm 243v; Bych był nie przyſzedł/ y nie mowił im/ grzechuby nie mieli: lecż teraz nie máią cżym obmowić grzechu ſwego. CzechEp 141.

[obmowić w czym: Użeliźmy [lege: Użyliśmy] naprzód pana sanockiego z pojrzodka siebie, aby imieniem naszym do Mariemburku do kurfirsta dojechał, obmówił nas w tym, w czym nas w tych liściech winuje DiarPos 26.

Ze zdaniem dopełnieniowym: DiarPos 26 cf obmowić w czym.]

Iron (1): [Car moskiewski uciekając przed polskim królem] Gránic y zamków budownych Odbieżał y miaſt wárownych: Płatna to/ kiedy o duſzę/ Y ſam go obmówić muſzę. KochPieś 45.

Szereg: »obmowić i pożałować« (1): By to ſzło z náſzey nikczemnośći/ byłoby ſię czego wſtydźić/ ále [...] káżdy báczny rychley nas w tey mierże obmowi y pożáłuie niżliby nas winowáć miał. GórnRozm M2.
2. Pomówić, zniesławić [kogo] (1):

W przeciwstawieniu: »obmowić ... zakrywać« (1): Doſićći yeſt żeć cudzy z háńbi y obmowi/ ále ocyec albo mátká zákrywáć ma. GliczKsiąż G4v.

[Zwrot: »niesprawiedliwie obmowić«: Ya Marek Furmann zeznawam yawnye y kazdemu wyadomo czinyą yſch pana Barthoſcha Kargą aby pyenyądze na mnye nyeſprawiedlywye y ffalſchiwye wygral, yeſtem nieſprawiedlywie zlie y vpornye obmowil. ZapWpol 1547 204/132v.]
Szereg: »zhańbić i obmowić« (1): GliczKsiąż G4v cf W przeciwstawieniu.

Synonimy: 1. obronić, usprawiedliwić; 2. obrazić, znieważyć.

Formacje współrdzenne cf MOWIĆ.

Cf OBMOWIENIE, OBMOWIONY, OMOWIĆ

MC