[zaloguj się]
[pdf]

OBWIĄZANY (30) part praet pass pf

obwiązany (25), obwiązan (4), obwiązany a. obwiązan (1).

o jasne. ◊ W formach złożonych -an-. ◊ W formach niezłożonych -ån.

Fleksja
sg
mNobwiązany, obwiązån fNobwiązanå, obwiązan(a) nNobwiązan(e)
pl
N m pers obwiązani
G obwiązanych
I f obwiązan(e)mi

sg m N obwiązany (5), obwiązån (4); ~ (attrib) obwiązany (3); ~ (praed) obwiązån (4) TarDuch, WróbŻołt, KrowObr, BudBib obwiązany (2) Mącz, SkarJedn. ◊ f N obwiązanå (3), obwiązan(a) (1). ◊ n N obwiązan(e) (1). ◊ pl N m pers obwiązani (14). ◊ G obwiązanych (1). ◊ I f obwiązan(e)mi (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: obwiązany od kogo (1).

Sł stp s.v. obwiązać, Cn brak, Linde XVI w. w cytacie s.v. obwiązek.

1. Opasany, owinięty; astrictus Mymer1, BarBydg; ligatus Vulg [w tym: czym (4)] (6): Mymer1 12; BartBydg 15b; Ieżu ktorys zaſloną głowy twey naſwiętſzey matki był obwiązan y z boleſcią duſzną wielką był za odzian. TarDuch C5v; Vittatus – Bindami obwiązani. Calep 1131a; Y nátychmiaſt wyſzedł on ktory był vmárły/ [...] á twarz iego byłá chuſtą obwiązána. WujNT Ioann 11/44; [MurzNT Ioann 11/44 (Linde s.v. obwiązek)].
a. Dla ozdoby [czym] (1): A iedna [czapka] ſnurem Iadwabnem obwiązana z knaflikamy WyprKr 94.
2. Na którego włożono obowiązek, zobowiązany, powinny, związany czymś; alligatus Mącz, Vulg (24): Munis et hoc mune, Obwiązany/ Posłuſzny/ Powolny/ Powinny. Mącz 237b.

obwiązany komu, czemu (1): Wſzytek lud ziemſki będzie (obwiązan) ná podatek ten kśiążęćiu Izráelſkiemv [Omnis populus terrae erunt in oblatione spontanea ista, propter principem in lsrael]. BudBib Ez 45/16. Cf obwiązany komu czym, »obwiązany zakonowi«.

obwiązany komu czym [= do czego] (2): Zaſzią Lvdzie kthorzibi bili obwyązany panom swoym, bancz slvſbą, bancz theſz yakyem ynſzem vynovaczsthvem, [...] Kthorzyby s yedney zyemye vczyekly, nyemayą bycz w drvgyey zyemy przechovany LibLeg 6/156, 6/156.

obwiązany ku czemu [= do czego] (2): PIſarz/ ieſt perſoná : iáwna/ godna/ przyſyęgą w Mieſćie obwiązána/ ku ſpiſowániu ſpraw; Sądowych/ iáſnymi/ właſnymi/ nietrudnymi y wyrozumnymi iłowy. GroicPorz d3v; SarnStat 937.

obwiązany na co (6): OpecŻyw 35; MurzNT 81; BudBib Ez 45/16; Bo ná zakon Moiżeſzow [...] iáko y ná inne práwá gdzie, práwo przyrodzone y w nowym zakonie piſane niezákrocży/ obwiązány kościoł Chryſtuſow nie ieſt. SkarJedn 240, 202; Obwiązánich my [!] ſą/ y ná inne ſakrámentá/ y ná poſłuſzeńſtwo kośćiołá Chryſtuſowego/ y vrzędnikow iego. SkarŻyw 3.

obwiązany czym [= przez co] (11): Gdy wſſytko popelnicie nácżeſcie obwiązani przikázanim moijm/ ieſſcże mowcie/ ſludzyſmy nieużytecżni. OpecŻyw 35; Nuptiis alligatus, Stanem małżeńskim obwiązány. Mącz 193b. Cf Wyrażenia.

cum inf (3): dla tego iżem obwiązan ſlużyc tobie przeto day mi rozum. WróbŻołt cc5; LibLeg 11/162; SarnStat 685.

Wyrażenia: »prawem obwiązany« (1): Rzecż pewna ieſt/ iż żadne kroleſtwo wolne/ ná to żadnym práwem obwiązáne nie ieſt: iedno wedle potrzeby ſwey y zwycżáiu pány ſobie ſtáwi SkarJedn 202.

»przysięgą obwiązany« [w tym: ku czemu = wobec czego (2)] (7): GroicPorz d3v; Nie ieſt rzetz podobna áby kthory tzłowiek miał być/ ták ćięſſką przyſięgą obwiązan ná ſwiećie/ ktorą ſie wy Papieżowi obwięzuiećie. KrowObr 131v; LeszczRzecz A3; [Cesarz] Sláchtę też rozwiązał od przyſiąg/ ktorymi byli obwiązáni od kſiążąt. BielKron 226v; wźiąwſzy ná śiebie ich [posłów] przyśięgę/ którą byli oni ku Wielkiému Kśięſtwu Litewſkiému od niemáłégo czáſu obwiązáni/ wáruiemy im [...] SarnStat 1187 [idem 1058], 854, 1058.

»ślubem (czystości) obwiązany« (2): poſławſzy Mikołaiá biſkupá Weſperymeńſkiego ze dwiemá kſiążęty Węgierſkimi/ ktorzy Polaki od przyſięgi y od poſłuſzeńſtwá Zygmuntowi pierwey ſlubem obwiązánych rozgrzeſzyli BielKron 379; Mącz 50b.

»obwiązany zakonowi« = podległy prawu (1):Abowiem niewiáſtá ktora ma mężá/ poki mąż żyw obwiązána ieſt zakonowi [alligata est legi] WujNT Rom 7/2.

Szereg: »powinny i obwiązany« (1): Y będą powinni y ſą obwiązáni [debent tenebunturque JanStat 443] ſpolnié śiebie y potomki ſwé względem przerzeczonych dóbr ták zámięnionych bronić SarnStat 685.

Synonimy: 1. obwiniony, obwity; 2. obligowany, powinny.

Cf NIEOBWIĄZANY, OBOWIĄZANY, OBWIĄZAĆ

JR