[zaloguj się]
[pdf]

ODNOWIĆ SIĘ (32) vb pf

sie (26), się (5).

Oba o jasne.

Fleksja
inf odnowić się
praet
sg pl
3 m odnowił się m pers
n odnowiło się subst odnowiły się
imperativus
sg pl
2 odn(o)ẃcie się
3 niech się odnowi
conditionalis
sg pl
1 m m pers bysmy się odnowili
2 m m pers byście się odnowili
3 m by się odnowił m pers

inf odnowić się (2). ◊ fut 3 sg odnowi się (8). ◊ 3 pl odnowią się (1). ◊ praet 3 sg m odnowił się (1). f odnowiła się (4) [w tym: odnowiła prawdopodobnie ze względu na sylabizm wiersza PaprPan (1)]. n odnowiło się (1). ◊ 3 pl subst odnowiły się (5). ◊ imp 3 sg niech się odnowi (1). ◊ 2 pl odn(o)ẃcie się (3); -ẃ- (2) BielKron, RejPosWstaw, -w- (1) WujNT. ◊ con 3 sg m by się odnowił (4). ◊ 1 pl m pers bysmy się odnowili (1). ◊ 2 pl m pers byście się odnowili (1).

Sł stp s.v. odnowić, Cn, Linde brak.

1. Zacząć się od nowa, powrócić; renovari Vulg (13): RejJóz K2; Leop 1.Reg 11 arg, Ps 38/3; A nie vſpokoiąć ſie miedzy wámi wſzczętę [!] roſtyrki [...]: ále gdy ſie będzie miáło ku pokoiowi/ wnet odnowią ſie LeovPrzep B4v; HistRzym 8; áby śie on chwalebny ſtárego Kościołá zwycżay odnowił/ żeby tę Swiątośc nie inácżey iedno ná cżcżo prziymowáli KuczbKat 155; tám ſie práwie odnowiły wſzytkié boleśći/ y oné rány wſzyſtkié znowu ſie otworzyły/ z których kreẃ okrutnie płynęłá. SiebRozmyśl D3v.

odnowić się komu (1): Práwie mu ſie on vmyſł ſtráſzliwy odnowił. RejWiz 170.

Frazy: »blizny się odnowiły« (1): Blizny z nowu mych dawnych ran ſye odnowiły KochPs 55.

»odnowiły się rany« [szyk zmienny] (2): żolniérze ij ſami żydowie [...] pawlokę s niego [Chrystusa] ſkoroną ſtargnęli ktorá ſie byla wpoijla w rany. A dla tego gwáltownégo ſerwaniá/ odnowily ſie wſſytki iego rany OpecŻyw 135, 138.

Zwrot: »zaś, znowu się odnowić« [w tym: w kim (1)] (1:1): Boleść moyá práwye ſie záś wemnyę odnowiłá LubPs K4v; KochPs 55.
Przen (1): á ſnadz ſie odnowiły y ſtáre blizny złoſći moich RejPs 57.
2. Powrócić do dawnego stanu (2):
a. Podźwignąć się (1): Zákwitnęłyby ieſzcze da Pan BOg/ iáko znowu támte kráie/ y to co z żáłośćią náſzą nieprzyiaćiel wielekroć ſpuſtoſzył/ mogłoby ſię w rychle odnowić VotSzl F.
b. Odmłodzić się; przen (1):
Szereg: »rozkwitnąć i odnowić się« (1): á niech roſkwitnie j odnowi ſię ćiáło náſze przez świeżość cżyſtośći/ y nowość świątobliwości. LatHar 618.
3. Narodzić się na nowo, na nowo powstać, odrodzić się; renovari PolAnt, Vulg (15): Tylko zli z martwych nie wſtáną Gdy ktorego zákopáią/ A dobry ktory w grob wnidzýe/ Odnowi ſie gdy cżás przydzye. BielKom D2v; BielKron 467v.

odnowić (się) w co (1): Z nowu teraz twa ſpráwá zacna odnowiłá/ W wiecżną ſławę ktorać ſie świeżo vrodziłá. PaprPan A3v.

W porównaniu (1): iż káżde źiarno ktore w źiemię poſieią/ nie wznidźie wzgorę/ áż ono pierwey w źiemię zágrzebione obumrze y ſprochnieie/ potym ſie odnowi wſzedſzy wzgorę iáko by zmartwych wſtáło BielKron 467v.

Zwrot: »odnowić się zasię, znowu« [szyk zmienny] (1:1): tákże y cżłowiek vmárły ſprochniały w źiemi/ wznidźie z źiemie á odnowi ſie záſię BielKron 467v; PaprPan A3v.
Przen (10): TObie bądź chwałá/ pánie wſzego świátá/ Ześ nam doczekáć dał nowégo látá: Daybyſmy ſie y ſámi odnowili/ Grzéch porzućiwſzy/ w niewinności żyli. KochFrag 29.

odnowić się przez co (1): Odnoẃcie ſie przez ogień ſtáre pałace Rzymſkie BielKron 145.

odnowić się w kim (1): iuż wnet prętko vroſcie á odnowi ſie w nim ćirnie ono rozmaitych myſli iego RejPos 65.

Zwrot: »potomstwem odnowić się« (1): Pan Bog ſam małżeńſtwo poſtánowił/ By ſie káżdy potomſtwem odnowił BielKom G2v.
a) Odrodzić się duchowo (6):
Zwrot: »odnowić się duchem, na duchu, z ducha« = renovari spiritu PolAnt, Vulg (3:2:1): yeſly ſię kto nieodnowy żwody y zducha/ niemoże wnidz do kroleſtwa bożego. SeklKat T4; BibRadz Eph 4/23; RejPosWstaw [1103]v; CzechRozm 227, 242v; A odnowćie ſię duchem vwyſłu [!] wáſzego: y obleczćie ſię w nowego człowieká ktory wedle Bogá ſtworzony ieſt w ſpráwiedliwośći WujNT Eph 4/23.
4. Przypomnieć się [komu] (1): á tym ſie więcey odnowi krolowi śmierć krolowey. Y pocżnie bárzo tążyć HistRzym 7.
5. Przedłużyć się (o ważności aktu prawnego) (1): Ieſli między Credytorem á dłużnikiem odmienił by ſye Contrákt/ y odnowił krom przyzwolenia rękoymiego GroicPorz r3v.

Synonimy: 3. odmłodzić się, odrodzić się.

Formacje współrdzenne cf OBNOWIĆ.

Cf ODNOWIENIE

LWil