Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OKRZCIĆ SIĘ

Następne hasło: OKRZCZON »

OKRZCZENIE (16) sb n

okrzczenie (9), ochrzczenie (3), okrczenie (2), ochrczenie (1), ochrcenie (1); okrzczenie OpecŻyw (3), MiechGlab (2), WujNT; ochrzczenie SeklWyzn, StryjKron, LatHar; ochrczenie PaprUp; ochrcenie SeklKat; okrzczenie : okrczenie BielKron (1:1), RejPos (2:1).

o oraz pierwsze e jasne; końcowe e z tekstów nie oznaczających -é.

Fleksja

	sg
N	okrzczeni(e)
G	okrzczeniå
D	okrzczeniu
A	okrzczeni(e)
I	okrzczenim
L	okrzczeniu

sg N okrzczeni(e) (2). ◊ G okrzczeniå (4). ◊ D okrzczeniu (2). ◊ A okrzczeni(e) (2). ◊ I okrzczenim (1). ◊ L okrzczeniu (5).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

I. Rzeczownik od „okrzcić” (5)
II. Rzeczownik od „okrzcić się” (11)
- 1. Przyjęcie chrztu (6)
- 2. Dokonanie aktu oczyszczenia przez zanurzenie się w rzece Jordan (w związku z działalnością Jana Chrzciciela) (5)

I. Rzeczownik od „okrzcić” (5):

1. Udzielenie chrztu (3): Ale gdi gwaltowna potrzeba ieſt rozgrzeſzenia albo ochrcenia ze by dziecie miało vmrzec niſliby kaplan prziſzedł. Tedy [...] SeklKat V v.

okrzczenie kogo (1): Okrzcżenie Litwy y zmodzi. MiechGlab **4.

2. Dokonanie aktu oczyszczenia przez zanurzenie w rzece Jordan (w związku z działalnością Jana Chrzciciela) (1): Ián ſwięty odpowiedziál. Iá mám proſitz abych od ciebie byl okrzcżon/ gdys ty bog/ a ty proſis ode^mnie proſte^go cżlowieka okrzcżeniá. OpecŻyw 36v.

3. Poświęcenie obiektu sakralnego [czego] (1): Gdyż Pan náſz [...] krzeſt ſwięty iedno ludzkim narodem [...] rozſzáfowáć á rozdawáć roſkazał zwolennikom ſwoim. A dzwon ábo kámień/ to káżdy rozeznać może/ ieſliż wierzyć może/ ábo ieſliż doſyć vcżynić może [...] onym ſlubom/ ktore bywaią ſpráwowáne przy okrcżeniu iego. RejPos 348v.

4. Nadanie imienia [czyje] (1): Okrzczenie Páná Chriſtuſowo. [Cf A gdy ſię ſpełniło ośm dni iżby obrzezano dziećiątko: názwano ieſt imię iego IESVS Luc 2/21] WujNT Luc 2 arg.

II. Rzeczownik od „okrzcić się” (11):

1. Przyjęcie chrztu; baptisma Miech (6): MiechGlab 87; SeklWyzn d4; BielKron 151v, 336; Kieyſtut był Pogáninem záwżdy/ [...] á obietnicą ochrzczenia z więzienia ſię wykręćił. StryjKron 437; Iagielo po ochrtzeniju Wladiſlaw then wielki pozitek y ſlawe temu Kroleſtwu tziniel PaprUp B4.

2. Dokonanie aktu oczyszczenia przez zanurzenie się w rzece Jordan (w związku z działalnością Jana Chrzciciela) (5): PRzebywaiątz tam [po powrocie znad Jordanu w Nazarecie] z matuchną ij z Iozefem/ ieſſcże pokorniéy niż przed okrzcżenijm/ zlekka pocżął ſie obiawiatz ſwiatu naucżaiątz a każątz OpecŻyw 39v.

okrzczenie czyje [w tym: G sb i pron (2), pron poss (2)] (4): [Jezus odpowiedział św. Janówi:] iuż cżas okrzcżeniu moiemu przyſſedl. OpecŻyw 36v; o ktorym ſam [Bóg o swym Synaczku] ſwiádectwo vcżynić racżył przy okrzcżeniu ſwiętym iego właſnemi vſty ſwemi RejPos 171, 274v; LatHar 341.

Cf OKRZCIĆ