[zaloguj się]
[pdf]

OMIERŻENIE (24) sb n

omierżenie (18), omierzienie (6); omierżenie BiałKat, RejZwierc (8); omierzienie MiechGlab, RejAp; omierżenie : omierzienie RejPos (9:4).

Wymowa: omier-żenie, omier-zienie.

o jasne, pierwsze e pochylone (tylko z BiałKat), drugie i końcowe jasne.

Fleksja
sg
N omiérżenie
G omiérzieni(a)
A omiérzieni(e)
I omiérżeni(e)m
L omiérżeniu

sg N omiérżenie (3); -e (1), -(e) (2). ◊ G omiérzieni(a) (1). ◊ A omiérzieni(e) (4). ◊ I omiérżeni(e)m (1). ◊ L omiérżeniu (15).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde w objaśnieniu s.v. omierziciel.

Znaczenia
Obrzydzenie, wstręt (24): naprzednieyſzy ſobie grzech á omierzienie Pan pocżyta tych ktorzy ſie vnoſzą zá inſzymi modłámi álbo chwáłámi báłwánow RejAp 83v.

omierżenie czego (2): Powiadali oni iako by tam ludzie mieli roſkoſzny á długi żywoth, thak iż ſtarci dla teſknoſci á omierzienia długiego wieku [tedio affecti] z gor barzo wyſokich w morzu ſie topią, wſzitko to ſą wymyſły. MiechGlab 62; BiałKat 376.

omierżenie u kogo (14): [nędzny człowiek] á iż iuż zoſtał w wiecżnym przeklęciu á w wielkim gniewie/ á w okrutnym omierzyeniu v Páná ſwego. RejPos 101v, 101, 326v; RejZwierc 268. Cf »w omierżeniu być«.

omierżenie komu (1): Bo chociay iuż nie fráncuzy/ nie guzy/ nie wrzody/ nie pleury/ nie koliki/ tedy przedſię thępość/ gnuſność/ nikcżemność/ á wſzytkim omierżenie/ to nas pewnie nie minie RejZwierc 14.

omierżenie czyje [w tym: ai poss (2), G pron (1)] (3): á iákoby cie odwieść mogł od Páná twoiego/ á przywieść cie w omierżenie iego. RejPos 167v; Więc omierżenie ludzkie/ bo ſie iuż więc wſzyſcy tám zbieżą ſie mu dziwowáć iáko miedźwiedziowi. RejZwierc 75v, 46v.

Zwroty: »w omierżeniu być« [w tym: u kogo (10)] [szyk zmienny] (12): Gdyż pewnie wiemy w iákim ieſt omierżeniu grzeſzny á vpádły cżłowiek v Pána tego. RejPos 167, 42, 103v, 227v, 228v, 230 [2 r.], 321; RejZwierc A5v, 33 [2 r.], 46v.

»[kogo] w omierżeniu mieć« (1): będziecie w poſłuſzeńſtwie ludu nieznáiomego/ ktorzy was w omierżeniu mieć będą. RejZwierc 256.

Szeregi: »niełaska a omierzienie« (1): ocżby tákież iáko y on przyſzedł w niełáſkę á w omierzyenie v Páná ſwoiego RejPos 101.

»obrzydzenie a omierżenie« [szyk 1:1] (2): RejPos 326v; Ieſt tedy Pokutá prawdźiwé á vprzéymé náwrócenie grzéſznégo człowieká ku pánu Bogu/ y wielkié dręczenie y żal/ zá grzéchy popełnióné/ á obrzydzenie y omiérżenie złośći ſwoich BiałKat 376.

»ohyda i omierżenie« (1): Abowiem owo poććiwe ieſt wiecżne/ á to docżeſne. Owo z wielką á nadobną ſławą/ á to s ſproſną ohydą y v wſzech omierżeniem. RejZwierc 268.

»przeklęcie a (i) omierżenie« (2): iż ták źle/ iż ták ieſt przećiw woley iego: á iż to ieſt y w przeklęciu y w omierżeniu v niego. RejPos 230, 103v.

»trąd a omierżenie« (1): Słuchayże co s tego rośćie/ márny trąd á márne omierżenie przed oblicżnoſcią Páná tego. RejPos 212v.

Synonimy: obrzydzenie, ohyda.

Cf OBMIERŻENIE, OMIERZIĆ, OMIERZNIENIE

TZ