![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
| « Poprzednie hasło: OSKARZEDZONY | Następne hasło: OSKARŻAĆ » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
OSKARŻACZ (6) sb m
-rż- (4), -rz- (2).
o prawdopodobnie jasne (tak w oskarżać); -kår- (2) RejAp, RejPos, -kar- (1) Leop; drugie a jasne.
Fleksja
| sg | pl | |
|---|---|---|
| N | oskarżacz | |
| D | oskarżacz(o)m | |
| A | oskarżacza | |
| I | oskarżacz(e)m |
sg N oskarżacz (3). ◊ A oskarżacza (1). ◊ I oskarżacz(e)m (1). ◊ pl D oskarżacz(o)m (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).
Znaczenia
1. Ten, który zarzuca coś złego, obwinia kogoś; criminator Vulg; accusator Calep [w tym czyj (3): G sb (2), pron poss (1)] (5): Accusator – Załobnik, Oskarzacz. Calep 14b.
Szereg: »nie oskarżacz ani poduszczacz« (1): Nie będzieſz oſkárżácżem áni poduſzcżácżem miedzy ludźmi [non eris criminator nec susurro in populo]. Leop Lev 19/16.
Przen: O szatanie (3): A tego nawiſſſſey zadam yz gdi dzyen ſmyercy moyey przijdzye ti ſam myli panye ktori ſądzyſſ uaprzecyw [!] oſkarżaczom mogym bądz obrońcą mim BierRaj 17v; Iuż ſie teraz sſtáłá ná niebie moc/ y zbáwienie y kroleſtwo Bogá náſzego/ y moc Kriſtuſá iego/ ábowiem zrzucon ieſt oſkarżácż bráciey náſzey [accusator fratrum nostrorum PolAnt Apoc 12/10]/ ktory ie oſkarżał vſtáwicżnie przed oblicżnoſcią Bożą we dnie y w nocy RejAp 101.
Szereg: »prokurator a oskarżacz« (1): gdy pocieſzyſz onego ſrogiego prokuratorá á oſkarżácżá narodu ludzkiego RejPos [249].
2. Ten, który donosi dla uzyskania korzyści (1): Quadruplatores, dicuntur Delatores, et infimae sortis accusatores; ita dicti quod quartam partem ex damnati bonis consequerentur – Oskarzacz ktori czwarta czcſe wimodnoſsi [lege: część winy odnosi]. Calep 883b.
Synonimy: 1. delator, podszczuwacz, potwarca, prokurator; 2. forytarz, wydawca.
Cf OSKARCA, OSKARŻYCIEL
EW