[zaloguj się]
[pdf]

PACHOLIK (18) sb m

a oraz o jasne.

Fleksja
sg pl
N pacholik pacholikowie
G pacholika pacholików
D pacholik(o)m
A pacholika
V pacholiku

sg N pacholik (3). ◊ G pacholika (1). ◊ A pacholika (2). ◊ V pacholiku (3). ◊ pl N pacholikowie (3). ◊ G pacholików (4); -ów (1), -(o)w (3). ◊ D pacholik(o)m (2).

Sł stp notuje, Cn s.v. strój w szaciech, Linde XVIII w.

1. Dziecko płci męskiej, chłopiec, wyrostek, młodzieniec (4): (nagł) Swowolny s tym co w grozie. (–) Witay dobry pácholiku/ A nápoły niewolniku [...]. (–) [...] Bo kto nie ma z młodu grozy/ Rad ná ſtárość rwie powrozy. RejZwierc 232.
Wyrażenie: »pacholik młody« (1): yſch koſzczienſky pacholik mlodi kradnye LibMal 1543/75v.
Przen (2):
a) W zagadce (1):
Wyrażenie: »mały pacholik« (1): Ieſt máły pátrzádłnik/ ktory máły pácholik. Ieſt oblicża dźiwnego niema żywego [...]. Piękny pátrzalnik ieſt zwierćiádło/ to niema oblicża żywego HistRzym 25.
b) Mężczyzna małego wzrostu (1):
Wyrażenie: »mały pacholik« (1): (nagł) Cżech co ſie Tátárow nie bał. (-) [...] pocżął ſie s ſwym męſtwem dziwnie wyſłáwowáć. Dziwuiąc ſie iż ſie tych boicie ſzypikow/ Albo w tych to kołpacżkoch máłych pácholikow. RejFig Cc6v.
2. Sługa, zwłaszcza młody; paź (14): RejKup x7v; RejFig Dd8; [dawniej] Lácno było o Koniá/ y o Służebniká/ Cnotliwſzego niżli dźiś/ nalazł pácholiká. BielSat D3v [idem BielRozm]; MWilkHist B4v; BielRozm 29; [Ieſt tu w tym okręćie śláchćicow zacnych wiele/ ktorzy pácholikow/ zwłaſzcżá ochotnych á wiernych potrzebuią HistFort A5v].
Wyrażenie: »pacholik dworski« (1): Kmiotkowie pácholikom dworſkim/ zwłaſzcżá tym oſobliwie co robot doglądáią/ nie máią nic pożycżáć GostGosp 40.
Szereg: »pacholęta, pacholikowie« (1): Cudzoźiemcy/ pácholętá/ pácholikowie/ y inné lekkié oſoby/ áby ſie do tego namiotu nie ćiſnęły/ gdźie Ich M. ták pánowie Rády/ iáko y Rycérſtwo záśiádáć będą SarnStat 16.
a. Sługa wojskowy, giermek, ciura; calo Calep (7): iż nieprzyiaćiel poſle ná doſtáwánie ięzyká kilko ludźi mężnych/ ktorzy gdzie záſtáną iednego álbo dwu/ y kilkonaśćie pácholikow/ tedy ie pobiorą á od nich ſie wywiedzą/ co ſie dzieie w Woyſzcże BielSpr 27v; ActReg 57; Towárzyſze ich [rycerzy] pácholikowie/ Rotmiſtrzów ſwych regimentowi podléć y poſłuſzni bydź powinni. SarnStat 435, 433; Tákże y Pánowie Zołnierze/ áby [...] pocztow ſwych pácholikom nie zwierzáli VotSzl E4v.

pacholik czyj (1): ieſliby Rotmiſtrz z Towárzyſzá y z iego pácholiká ſpráwiedliwośći [...] nieuczynił: tedy [...] SarnStat 435.

Wyrażenie: »pacholik żołnierski« (1): Calones – Pacholikowie zołnierſczy. Calep 153a.

Synonimy cf PACHOLĘ.

Cf PACHOLĘ, PACHOŁEK

LWil