[zaloguj się]
[pdf]

PIĘĆDZIESIĄTNICA (4) sb f

e prawdopodbnie jasne (tak w pięćdziesiąt).

Fleksja
sg
G pięćdziesiątnice
I pięćdziesiątnicą

sg G pięćdziesiątnice (4). ◊ [I pięćdziesiątnicą.]

Sł stp, Cn brak, Linde także XVII w.

1. W judaizmie święto obchodzone pięćdziesiątego dnia po święcie Paschy, Święto Tygodni, Święto Żniw, upamiętnia zawarcie Przymierza na górze Synaj (2): [Pięćdźieśiątego dniá po wyſzćiu z Egiptu dány był ná puſzczy ná gorze oney Synái zakon ſtáry: y przeto dźiśieyſze święto święćili v Moyzeſzá y pięćdźieśiątnicą ie zwáli SkarKaz 257a (Linde)].
Wyrażenie: »dzień (a. dni) Pięćdziesiątnice« = dies Pentecostes Vulg (2): A Gdy ſię ſpełniáły dni Pięćdźieśiątnice (marg) To ieſt, dzien pięćdzieśiąty po Páſce, iáko v nas Swiąteczny. (–)/ byli wſzyścy weſpołek ná tymże mieścu. WujNT Act 2/1, 20/16.
[Cf też znacz. 2.a. »dzień Pięćdziesiątnice«].
2. W chrześcijaństwie (2):
a. Święto Zesłania Ducha Świętego, Zielone Świątki (2):
Wyrażenie: »dzień Pięćdziesiątnice« (2): Na dzień pięćdzieśiątnice [Act 20/16].) To ieſt/ ná dzień Swiąteczny. Co Epiphánius zacny Doktor Græcki wykłáda o Swiątkách Chrześćijáńſkich. WujNT 482; Dni pięćdzieśiątnice [Act 2/1].) Abo dzień pięćdzieśiąty/ πεντηκοστὴ po Græcku/ názwány ieſt pięćdzieśiąty dzień po dniu Wielkonocnym: ktory v nas zową dzień świąteczny. WujNT 402.
[Cf też znacz. 1. »dzień Pięćdziesiątnice«].
b. [Dominica quinquagesima; ostatnia niedziela przed Środą Popielcową: A od nowego Zapuſtu práwie ſą do Wielkieynocy dni 50. y zowie ſię Pięćdźieśiątnicą. SkarKaz 86b (Linde)].

Synonimy: 1., 2.a. pentekostes, świątki; 2.a. »dzień świąteczny«, »Zesłanie Ducha Świętego«.

MN