[zaloguj się]
[pdf]

PIWONIJA (43) sb ſ

piwonija (28), piwowonija (15); piwonija FalZioł (22), RejWiz, Mącz (2), Calep (3); piwowonija SienLek (15).

o jasne, a pochylone.

Fleksja
sg pl
N piwonijá piwonij(e)
G piwonij(e)j
I piwoniją

sg N piwonijá (15); -å (2), -(a) (13). ◊ G piwonij(e)j (25). ◊ I piwoniją (2). ◊ pl N piwonij(e) (1).

Sł stp: piwonija, pijonija (?), Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

bot. Paeonia officinalis L., piwonia lekarska; bylina z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae), roślina ozdobna i lecznicza; paeonia, pentorobon Mącz, Calep, Cn; glyciside Calep, Cn (43): Też ziarnka Piwonijey piętnaſcie: ſtarte na proch á zwinem pite po ranu/ maią dziwną á nie poſpolitą właſnoſć naprzeciw s. Walantego niemoczy. FalZioł V 76, +4b, [*8], I 5a [2 r.], 97b [2 r.], 97c [4 r.] (22); Mącz 272d, 290a; Sok rućiány/ álbo z piwowoniey/ álbo tárte násienie ich/ gdy w nozdrze ſypią tym co w Bożey kaźni pádáią/ łacwie ie opuſći. SienLek 59v; Korzeń y náśienie z piwowoniey/ z iemiołem dębowym/ y wroble proſo w woreczku záſzywſzy/ dobrze ná ſzyi nośić/ komu Boża kaźń bywa. SienLek 60; Kiedy niemoże mowić/ dáć mu trzydźieśći źiarn piwowoniey wyłuſzczonych zwierćiawſzy z winem álbo z piwem. SienLek 62v, 58, 58v [3 r.], 59, 59v, 62v [2 r.] (15); Calep 459a, 745a, 773a; [SienHerb E#v, 119; Volck 440, Xxxv].

W charakterystycznych połączeniach: piwonija ciepła, czysta, sucha; (z) piwonijej korzeń (13), nasienie (7), proch (2), sok, ziarnka (3).

Szereg: »lilije, piwonije« (1): Lilije/ Piwonije też w ſwym rzędzye ſtały/ Glánc nadobny cżyrwony z białym podawáły. RejWiz 23v.

Cf PIWONKA

JBi