[zaloguj się]
[pdf]

POCHWALENIE (48) sb n

o oraz pierwsze e jasne (w tym w e 1 r. błędne znakowanie), a oraz końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N pochwålenié
G pochwåleniå
A pochwålenié
I pochwåleniém, pochwalenim
L pochwåleniu

sg N pochwålenié (12); -é (1), -(e) (11). ◊ G pochwåleniå (16). ◊ A pochwålenié (7); -é (5), -(e) (2). ◊ I pochwåleniém (7) ModrzBaz (2), LatHar, SarnStat (4), pochwalenim (4) BielKron, CzechRozm, SkarJedn (2); ~ -ém (4), -(e)m (3). ◊ L pochwåleniu (2).

Składnia przydawki dopełniającej równoznacznej z dopełnieniem sprawcy: pochwalenie od kogo (2).

Sł stp: pofalenie, Cn s.v. pochwał, Linde w objaśnieniu s.v. pochwała.

1. Uznanie, że ktoś a. coś jest dobre(-y); approbatio Mącz, Modrz, Calep, JanStat, Cn; comprobatio Mącz, Cn; assensio, probatio Mącz; applausus Cn (44):
a. Wyrażenie pochwały; collaudatio Mącz, Cn; laus BartBydg, Modrz; praeconium BartBydg (24): Praeconium, anuntiatio praeconis vel laus aut anuntiatio laudis, pochvalyenye, chvalebnoscz, znamyenytoscz BartBydg 121; Mącz 186b, 323d [2 r.]; GórnDworz Q5v; PaprUp Hv; Calep 84b.

pochwalenie czego (5): Mącz 323d; Pochwalenie piſmá S. Thomaſzá od Páná Bogá. SkarŻyw 202 marg; LatHar +++2, 113, Aaa 7v.

pochwalenie czyje (1): W nim ſą Sákrámentá święte/ [...] ktore ácż przez ſię ſą rzecży dobre/ y pochwalenia ludzkiego godne/ wſzákże ReszPrz 24.

W przeciwstawieniach: »pochwalenie ... ganienie, hańba« (2): StryjKron A; A krotko mowiąc gdy [zapalczywość ku Rogu] ieſt bez vmieiętnośći/ ábo wiádomośći woley Bożey: więcey háńby niż pochwalenia ieſt godna. CzechEp 49.

Wyrażenie: »pochwalenia godny (godzien)« = laude dignus Modrz [szyk 6:5] (11): Ktory obycżay záprawdę godzyen pochwalenya/ y godzi ſie aby gi záwſſe pánowie ſláchtá myeli GliczKsiąż F3v; ModrzBaz 40; StryjKron A; CzechEp 49; ReszPrz 24; ReszHoz 140; Calep [504]a; LatHar 50, 56, 57 marg; Fundámentem wiecżnego ſię zálęćeniá y słáwy więcżney nábyćia ieſt ſpráwiedliwość/ bez ktorey niemoże nic być godne pochwalénia [!]. KołakSzczęśl C4.
Szereg: »podziwienie i pochwalenie« (1): Rzecż [= mowa] tá iego ſpodziwieniem y pochwalenim ieſt przyiętá. BielKron 306v.
b. Aprobata, zgoda, pozwolenie (20): [Grzechy przeciw ósmemu przykazaniu] Obmowy/ ábo ich ſłuchánie z pochwaleniem. LatHar 118.

pochwalenie czego (2): CzechRozm, A6; A ták tu mamy iáſny przykład/ y pochwalenie przyimowánia Sákrámentu pod iedną oſobą. WujNT 297.

pochwalenie czyje [w tym: G sb (4), ai poss (1)] (5): A zwycżay zá vſtáwę wzięty nic inſzego nieieſt/ iedno to poſtánowienie/ ktore ię tylko zá pochwaleniem ludzkim z dawnego zwycżáiu wkorzeniło y vgruntowáło. ModrzBaz 5, 4v, 58v; Odnawiáiąc ſtáre przywileie ſtolic Pátryárchowſkich/ zá pochwalenim S. powſzechnego Zboru/ vſtáwiamy áby po Rzymſkim kośćiele [...] miáłá pierwſze mieyſce Cárogrocka SkarJedn 261, 271.

Szeregi: »pochwalenie i konfirmacyja« (1): Máiąc tedy tákowé pochwalenié y Confirmácią, ták do [lege: od] Duchownéy zwiérzchnośći, iáko y od świetckiéy, dał tę część Pruſkiéy źiemie zá Alſperkiem [...] Olbrychtowi Brándeburſkiému SarnStat 1141.

»pochwalenie i przyjęcie« (1): A wyznánie ſwe pierwſze/ ktore v nas vcżynili/ pochwalenim y przyięćim rzecży przedtym zgánionych y odbiezánych [!]/ iáko omyte ſwinie/ błotem káłu gęſtego znowu ſpługáwili CzechRozm A6.

α. praw. Potwierdzenie, zatwierdzenie [w tym: czego (4); czyje (6) – G sb i pron (4), pron poss (2)] (11): Ieſcze drugie téyze rzeczy pochwalenié. SarnStat 547.
Szeregi: »pochwalenie i potwierdzenie« = approbatio et confirmatio JanStat (8): Ale przedśię wam/ ábyśćie tákowégo Státutu przeſtępniki ninieyſzym náſzym pochwaleniém y potwiérdzeniém y ſkázowáli [...]/ y karáli [...]/ dáiemy y zlécamy zupełną moc. SarnStat 902; Y roſkázuiemy wam/ [...] ábyśćie ninieyſzy liſt tego pochwalenia y potwiérdzenia w Kśięgi Ziemſkié ſłowo od ſłowá ná wieczną pámięć wpiſáć y wnieść kazáli. SarnStat 902, 381, 383, 902, 904 [2 r.], 905; [Rozkazujemy wam [...] abyście niniejszego listu pochwalenie i potwierdzenie w księgi ziemskie [...] wpisać i wwieść kazali. UstWojsk 1525/18].

»(po)zwolenie, (i) pochwalenie« = consensus et approbatio JanStat (2): zá wſzyſtkich przerzeczonych Rad náſzych zwoleniém/ pochwaleniém/ tákowy Státut vchwalamy SarnStat 605, 1096.

2. Chwała, cześć religijna (4):
Zwrot: »oddać [komu] pochwalenie« (2): Nie nam Pánie nie nam/ ále imieniu twemu/ odday pochwalenie. LatHar 571, 607.
Szereg: »cześć i pochwalenie« (1): Nie nam Pánie nie nam/ ále imięniu twemu cżeść odday y pochwalenie. LatHar 607.
a. Oddanie czci religijnej (2): ktorzy [...] ná kſtałt iuż nie ludźi ále ſámych Szátánow/ Bogá miáſto pochwalenia złorzecżą. PowodPr 48.

pochwalenie kogo (1): to przyiechánie [mędrców] z ták dálekich kráiow/ z nabożeńſtwá/ dla náwiedzenia y pochwalenia Chriſtá Páná ná mieścu národzenia iego; potwierdza pielgrzymowánia Chrześćijáńſkie WujNT 8.

Synonimy: 1.b. aprobacyja, potwierdzenie, pozwolenie, przyzwolenie; 2. chwała, cześć, uwielbienie.

Cf POCHWALIĆ, POCHWAŁ, POCHWAŁA

MP