[zaloguj się]
[pdf]

POCIESZENIE (186) sb n

-enie (183), -ęnie (3).

o oraz pierwsze i drugie e jasne; -é (14), -e (2); -e (1) BiałKat; -é : -e OpecŻyw (14:1).

Fleksja
sg pl
N pocieszenié pocieszeniå
G pocieszeniå
D pocieszeniu
A pocieszenié pocieszeniå
I pocieszeni(e)m, pocieszenim
L pocieszeniu
V pocieszenié

sg N pocieszenié (26); -é (4), -(e) (22). ◊ G pocieszeniå (68); -å (56), -a (2), -(a) (10); -a BudNT; -å : -a MurzHist (1:1). ◊ D pocieszeniu (23). ◊ A pocieszenié (42); -é (7), -e (1), -(e) (34). ◊ I pocieszeni(e)m (4) TarDuch, ArtKanc, LatHar (2), pocieszenim (2) LubPs, KrowObr. ◊ L pocieszeniu (8). ◊ V pocieszenié (7); -é (3), -e (1), -(e) (3). ◊ pl N pocieszeniå (1). ◊ A pocieszeniå (5).

Sł stp, Cn notuje, Linde brak.

1. Ulga, ukojenie w smutku lub innej przykrości, otucha, nadzieja; consolatio Mymer1, Vulg, PolAnt, Mącz, Cn; solacium Vulg, Cn; anchora Mącz; cohortatio PolAnt; allocutio, levatio doloris et aegritudinis Cn (143): Tatz [Maryja] ieſt ktorá z ſynem bożym iako z ſwym miłym cirpiala rzecży przeciwné/ [...] przeto dóſtoyna ieſt wielkiégo pocieſſeniá/ ijżby z ſwym miłym ſynem vżywala niebieſkiégo weſelá OpecŻyw 183; Mymer1 33v; RejPs 185v; Drogi iego widziałem/ y vzdrowiłem go/ y záſiem go przywiodł/ y przywroćiłem mu poćieſſenia/ y żáłoſliwym iego. Leop Is 57/18; Nápełnionem ieſt poćieſſenia/ náder obfituię rádośćią we wſſelkim vćiſku á fráſunku náſſym. Leop 2.Cor 7/4; BibRadz Act 15/31; BielKron 89v, 418v; Mącz 400b; HistRzym 23 [2 r.]; ArtKanc K2; á rácż mię obeſłáć poćieſzeniem w káżdy cżás vtrapienia mego. LatHar 295; A proſzę was bráćia ábyśćie zá dobre przyięli poćieſzenia [verbum solacii] (marg) ábo nápominánia. G. (–). WujNT Hebr 13/22, Act 15/31, s. 463; PaxLiz B3v.

pocieszenie czego (2): Co kolwyek yeſt nápiſano [...] ku náſſey náuce nápiſano/ ábyſmy przez ćirpliwoſć á poćyeſſenye piſmá nádźyeyę myeli. KromRozm II i4. Cf Tytuł.

pocieszenie z czego (6): KRześćiánie prawdę Bożą prawie miłuiący/ prze iego święte słowo ćięſzkośći ćierpiący/ ſzukayćieſz poćieſzenia/ z Kryſtowá kazánia ArtKanc I19v. Cf »wziąć pocieszenie«, »(z)naleźć pocieszenie«; »dla pocieszenia«.

pocieszenie po kim (1): BibRadz Ier 16/7 cf W przen.

pocieszenie w czym (6): BierRaj 20v; Ieſtem ſmutny na Każdy czas nie vpokoiony/ w ćięſkośćy mego ſumnienia żadam poćieſſenia SeklPieś 19; RejPos 167v; SiebRozmyśl H4v; W nędzy człowiek doſtánie gdy chce poćieſzenia SzarzRyt C3v. Cf »w utrapieniu pocieszenie«.

pocieszenie w kim, w czym [= od kogo, od czego] (3): w nim [Słowie] ieſt wáſze poćieſzenie/ y duſz wáſzych zbáwienie. ArtKanc O3v. Cf »pocieszenie w Chrystusie«.

pocieszenie czyje [w tym: pron poss (17), G sb i pron (10)] (27): PatKaz III 124; Leop RRrrv; iáko wierne ſerce/ ktore vprzeymie dufa iemu/ á zupełnie pokłáda w nim nádzyeię ſwoię/ iáko w Pánu ſwoim/ nigdy omylone nie będzye w pocieſzeniu ſwoim. RejPos [254]v, 76v, 133v, 167v, 175, Ooo2; ArtKanc O3v; LatHar 270; WujNT 2.Cor 7/13, 2.Thess 2 arg; PaxLiz D3v. Cf »dla pocieszenia«, »ku pocieszeniu«, »na pocieszenie«.

pocieszenie czyje [= od kogo] [w tym: pron poss (3), G sb i pron (3), ai poss (1)] (7): OpecŻyw 174v; aby zeſlać racżił anioła twego znieba/ ktori żeby nas ſlugi twoie w vciſkoch y wpotrzebach robiącze twoim pocieſzeniem podnioſl TarDuch Dv; SeklPieś 19v; MWilkHist E3; SiebRozmyśl H4v. Cf »pocieszenie Ducha Świętego«.

W tłumaczeniu imienia (2): BudNT Act 5[4]/1[36]; Iozeph ktory názwány był Bárnábaſzem od Apoſtołow (co wyłożywſzy ieſt/ ſyn poćieſzenia [filius consolationis]) WujNT Act 4/36.

Tytuł (1): To on [Teodoryk] zwiedziawſzy Boeciuſa precż wypędził, ktori ſzedł napuſzcżą, á tam kxięgi o pocieſzeniu mądroſci ſłożył, ktore połacinie zową de Conſolatu philozophie. BielŻyw 168.

W połączeniach szeregowych (12): OpecŻyw 189v [2 r.]; PatKaz III 124; SeklWyzn o4v; RejKupSekl a5v; KrowObr 175v, 192v, 193v; ReszPrz 92; Bo kto prorokuie/ mowi do ludźi ku zbudowániu/ y nápominániu/ y poćieſzeniu. WujNT 1.Cor 14/3, s. 612 marg, Phil 2/1.

W przeciwstawieniach. »smutek (a. zasmucenie) (2), boleść, karanie, męki, płakać, rozpacz, srogość, utrapienie, wątpienie ... pocieszenie; karać ... dawać pocieszenie« [w tym: smutek i boleść itp. (2)] (9): OpecŻyw 14, 147, 183v, RejJóz P6; SeklKat I3v; Miaſto pocieſenia placzę. RejKup n2v; iákiego ſię poćieſzenia ma kośćioł ſpodźiewáć gdy bywa od Páná iákiem karániem treſtan. BibRadz I 436a marg; RejPos 167v; wiedząc iż iáko ieſteśćie vczeſnikámi vtrapienia/ ták będźiećie y poćieſzenia [passionum ... consolationis]. WujNT 2.Cor 1/7.

W charakterystycznych połączeniach: pocieszenie łaskawe, macierzyńskie, miłościwe, nieomylne, osobne, pewne, wielkie (4); pocieszenie pisma; pocieszenie z Krystowego kazania, z łaski (2), z słowa; pocieszenie ludziom (2), wiernym; pocieszenie w ciężkości sumnienia; pocieszenie ludu izraelskiego, nędznych; dostojny pocieszenia, napełnion; być rad z pocieszenia, dziękować, uradować się (3); chcieć pocieszenia, spodziewać się, żądać; dziękować za pocieszenie; o pocieszenie prosić; obesłać pocieszeniem.

Fraza: »zstawa się pocieszenie« (1): iż tám wſzytkim wiernym sſtawa ſie ſpokoyne odpocżynienie y káżde pocieſzenie RejPos 260v.
Zwroty: »da(wa)ć pocieszenie« = dare consolationem Vulg [szyk zmienny] (9): Bo to ieſt twego Boſtwa ſwięte przyrodzenie Kazdemu kogo karzeſz dawaſz pocieſzenie RejJóz P6; KrowObr 152; BielKron 92v; BiałKat 156; Rácż nam dáć ſwe poćieſzenie Przez twe święte zmartwychwſtánie. MWilkHist E3; ArtKanc I16, K10; WujNT 2.Thess 2/16; SiebRozmyśl H4v.

»pocieszenie mieć« [szyk zmienny] (8): BierRaj 20v; OpecŻyw 20, 147 [2 r.]; BierRozm 23; RejJóz P7; HistRzym 126; ázaſz tám nie naydzieſz co maſz cżynić w ſmutku á w vpadku ſwoim/ y ſkąd maſz mieć pocieſzenie? RejPos 65v.

»oczekawać (a. czekać) pocieszenia« [szyk zmienny] (4): Matuchna z zwoleniki ſtála poglądaiątz w niebo/ cżekaiątz pocieſſeniá iego. OpecŻyw 174v; HistRzym 125v; RejPos 141; ArtKanc I18.

»pocieszeniem pocieszyć« (1): ćieſſył y nas bog/ przyśćiem Tytuſowym. A nie tylko przyśćiem iego ále też z poćieſſenia ktorym on mię poćieſſył [in consolatione qua consolatus est] z was/ gdy nam powiádał wáſſę żądzą/ wáſz płácż/ wáſſe vśiłowánie zá mną Leop 2.Cor 7/7.

»pocieszenia szukać« [szyk zmienny] (2): I sami już u siebie w tak wielkiej a nieznośnej żałości pocieszenia jakiego szukamy DiarDop 104; ArtKanc I19v.

»wziąć, brać pocieszenie; wzięcie pocieszenia« [w tym: z czego (3)] [szyk zmienny] (9:2:1): OpecŻyw 159v, 189v; PatKaz II 58v; HistJóz A2v; SeklKat V4v; RejKup p4; MurzHist Hv; BielKron 77v; RejPos 69, 169v; abyś Bogá chwalił/ iż iuż z pracéy wybáwił: y vkoronował ónego/ który vmárł: y ty z tego poćieſzenie bierzeſz/ y ónemu cześć czyniſz/ który vmárł. BiałKat 356; ArtKanc M17v.

»(z)naleźć (a. najdować) pocieszenie« [w tym: z czego (1)] [szyk zmienny] (7): OpecŻyw 32v, 147v; áby żaden nie zginął/ ále áby káżdy w imię twoie/ nálazł káżde pocieſzenie ſwoie. RejPos 76v, 167v, 175 [2 r.], Ooo2.

Wyrażenia: bibl. [2.Cor 1/3] »Bog wszelkiego pocieszenia« (1): ſam [Luter] tę modlitwę po niemiecku głoſem mowił/ [...] Boże wſzelkiego poćieſzenia/ dziękuię tobie/ iżeś Syná ſwego Páná Kryſtuſá mnie obiáwił BielKron 224v.

»pocieszenie w Chrystusie« (2): ReszPrz 92; IEſli tedy ktore poćieſzenie w Chriſtuśie [consolatio in Christo]/ ieſli ktore vćieſzenie miłośći/ ieſli ktora ſpołeczność duchá/ ieſli ktore wnętrznośći vlitowánia: nápełnćieſz weſele moie WujNT Philipp 2/1.

»pocieszenie Ducha Świętego« = consolatio Sancti Spiritus PolAnt (2): trwáli w modlitwách ſpolnych áż do pocieſzenia duchá ſwiętego/ s pánią Márią y z inemi niewiáſtámi. BielKron 139v; BudNT Act 9/31.

»w utrapieniu pocieszenie« (1): Ziednay ſmutkow oddalenia/ W vtrapieniu poćieſzenia. LatHar 498.

Szeregi: »miłosierdzie a pocieszenie« (1): miſl o mey dnſſi [!] miſly pokoya anyeucyſnyenya alye myloſyerdzya ij pocyeſſenya BierRaj 17v.

»pocieszenie i (ani) nadzieja« = consolatio et spes Vulg (2): any w mαkach mayᾳ ktorego pocyeſſe nya [!] any zadney nadzyeye BierRaj 20v; WujNT 2.Thess 2/16.

»pocieszenie i nauka« [szyk 1:1] (2): SeklKat V4v; day Pánie Boże s tego tho miłoſierdzya twoiego ſwiętego/ [...] ábychmy iey [Ewangelii] mogli wyrozumieć przez Duchá twoiego ſwiętego/ á náukę y pocieſzenie wzyąć od ciebye Páná ſwego. RejPos 169v. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»ochłodzenie a (ani, i) pocieszenie« (3): podzćie kniey [Matce Bożej] wſzyſcy robotnicy y ſmutni/ á oná ochłodzenie y poćieſzenie da duſzam wáſzym KrowObr 152; LatHar 270; SiebRozmyśl H4v.

»odelżenie ni pocieſzenie« (1): A Pluto z swymi [bo]gactwy, Z tymi szyrokimi pa[ń]stwy Nigdy niema odelżenia, Ni żadnego pocieszenia. BierRozm 23.

»odpoczynienie i (ani) pocieszenie« (2): Tamo będzie iedna godzina w mece ciężſſá/ niżli tu na tym ſwiecie ſto lát/ odpocżynieniá ani ktorégo pocieſſeniá niebędzie. OpecŻyw 191v; RejPos 260v.

»ani pocieszenie, ani posilenie« (1): Ona dlá żaloſci nitz ieſtz niemogla/ anij żádnégo pocieſſeniá/ anij poſileniá wziątz niechciala OpecŻyw 159v.

»pocieszenie i utwierdzenie« [szyk 1:1] (2): PatKaz II 58v; Y prośi Bogá o ich [Tessaloniczan] poćieſzenie y vtwierdzenie. WujNT 2.Thess 2 arg.

»wspomożenie, (a) pocieszenie« (2): iż ktoby ſie w tych y w inych niedoſtátkoch vciekł do domu tego/ á gniew twoy vbłagáć chciał wyznawáiąc grzechy ſwoie przed oblicżnoſcią twoią/ áby wzyął wſpomożenie á pocieſzenie od ciebie. BielKron 77v; Mącz 9b.

Wyrażenia przyimkowe: »bez (a. przez) pocieszenia« (2): Gdy to matuchna ſlyſſala/ bez żádnégo pocieſſeniá plakala OpecŻyw 116; MurzHist H4v.

»dla pocieszenia« [w tym: z czego (1), czyjego (4)] (5): Wſzedſzy k niemu do więźienia. A to dla iego poćieſzenia. A gdyż go ſmutnego oglądał/ Táko go ſłowy poćieſzał BierEz G4v; OpecŻyw 36, 167, 174v; Mogę mv też to powiedzieć/ o czo mię ſvmnienie gryzie/ dla pocieſzenia ſ ſłowa bożego/ rozwiązania ſvmnienia mego/ y navki. SeklWyzn c4v.

»k(u) pocieszeniu« [w tym: komu (9), nad kim (2), czyjemu (8)] (22): PowUrb +4 [2 r.]; OpecŻyw 165v, 174v; PatKaz II 21; Iezu ktorys Piotrowi twemu wikarigiemn [!] płacżączemu/ ku pocieſzeniu oſobnies ſie vkazał. TarDuch C7v; RejJóz P3; RejKupSekl a5v; MurzHist E3; LubPs B4v; RejWiz 3; A nie będą vłámowáć między niemi płácżącemu chlebá ku poćieſſeniu [consolandum] nád vmárłym Leop Ier 16/7, Ier 16/7; á ſpowiádaſz ſie ze wſzech grzechow ktoremiś grzeſzył przećiw pánu Bogu/ [...] nie dla ludzkiey chwały/ ále ku twemu poćieſzeniu. HistRzym 48; WujJudConf 59; MWilkHist A4, F3v; ArtKanc F19, G8; LatHar 592; WujNT 1.Cor 14/3.

~ Wyrażenie: »smutnym k pocieszeniu« (1): Podnieś ſwoię práwicę ſmuthnym k poćieſzeniu ArtKanc K4. ~

»na pocieszenie [czyje]« (2): ale wiédzcie to zapewné na waſſe pocieſſenié/ ijżci k wám trzeciego dnia ſie nawrocę OpecŻyw 86; RejPos 127.

W przen (3): I co ieſth przeć ſię Páná Iezu Kryſtá [...]/ iedno drzewo krzyżowe tzynić/ drábiną/ poćieſzenim/ y drzwiámi do kroleſtwá niebieſkiego? KrowObr 192v; ábyśćie zſáli y nápełnili ſie od pierśi poćieſſenia iego: żebyśćie doili/ y roſkoſſámi opływáli od wſſelákiey ſlawy iego. Leop Is 66/11; Nie vłomią chlebá zá nic żáłuiąc ich/ áby miał ćieſzyć ieden drugiego po vmárłym/ áni ſię będą nápáwáć z cżáſze poćieſzenia po oycu y máthce ſwoiey. BibRadz Ier 16/7.
Przen: Pocieszyciel(ka) (tu: Bóg lub Maryja) (12): O pocieſſenijé anielſkié/ iakoż ſie to ſmuciſs/ ijnſſé wſſytki ſmutné cieſſyſs. OpecŻyw 99.

pocieszenie komu w czym (1): Ten w vpádłey nádzyei mey/ był mnie pocieſſenim LubPs V4.

pocieszenie czyje [w tym: G sb (3), pron poss (1)] (4): botz oto iuż niemám żádnégo ktoby mię pocieſſyl tys ſám mé pocieſſenijé tylko był. OpecŻyw 143; KrowObr 164; ArtKanc F18v. Cf »pocieszenie zasmuconych«.

W połączeniach szeregowych (4): PatKaz I 18v; Abowiem oná ieſt rzetznitzką thego ſwiátá/ pátronką náſzą/ nádzieiá zbáwienia ludu krześćijáńſkiego/ nád nędznymi ſmiłowánie/ vpádłych podnieſienie/ opuſztzonych poćieſzenie/ grzeſznych nawiedzenie KrowObr 164, 192v; ArtKanc H13.

Wyrażenia: »w płaczu pocieszenie« (1): Przydź ku nam Oycże vbogich [...]. CIeſzyćielu wyborny/ gośćiu wdzięcżny ſerc náſzych/ wdźięcżna ochłodo náſza. W prácách odpocżynienie/ w gorącu ochłodzenie/ á w płácżu poćieſzenie. ArtKanc H13.

»serca [czyjego] pocieszenie« (1): thyſz/ duſze naſzey vczyeczka thyſz nadzyeya y pomocz y o ſobne ſyercza naſzego poczyeſſenye PatKaz I 18v.

»pocieszenie smętków, smętnemu, zasmuconych« [szyk 2:1] (1:1:1): GDizes ty ieſt wlſſelyakie pocieſſenie kazdich troskliwych ſmętkow naſſych naſz mily panie RejPs 174v; Przeſto ćiebie proſiemy Páni thego ſwiátá/ bądz poćieſzenie wſzelkiemu ſmętnemu KrowObr 164; ArtKanc I5v.

Szereg: »zbawienie i pocieszenie« (1): Przydz Świátłośći Kośćiołá rzymſkiego/ Smutnych poćieſzyćielko/ Zbáwienie y poćieſzenie KrowObr 176v.
2. Radość; satysfakcja, przyjemność; też: nagroda; pożytek, sukces, dobro; zbawienie wieczne (42): BielKron 51v, 98; Máią tedy być w młodośći tákowe poczieſzenia przigotowáne/ ktoreby poczcziwą ſtárość mogły vweſeláć. KwiatKsiąż F4v; A kthoraż cie iuż ſzcżęſliwſza rzecż kiedy ná ſwiecie potkáć może/ á ktoreżći iuż więtſze pocieſzenie nád tho przydź może/ gdyż wieſz/ żeś ſie iuż sſtał iedno ciáło s Pánem ſwoim RejPos 90; Ktorzy będą obfitowáć/ w prawdźie áż do końcá trwáć/ doydą poćieſzenia wielkiego/ przy ſkonániu żywothá ſwego. ArtKanc A13v.

pocieszenie czego [= w postaci czego] (2): SeklWyzn f4v; Wnet páſterzom zwiáſtowano/ od Aniołow powiedźiano/ wſzem z Bożego národzenia/ wielkie ludzkie poćieſzenia/ przyſzłego zbáwienia. ArtKanc C.

pocieszenie z kogo, z czego (6): O iako ſlodkié ij ſſcżęſné bylo tych milych mlodzieńtzow z ſobą gádanije/ ij vcieſſné z nawiedzeniá pocieſſenijé. OpecŻyw 35; ArtKanc C. Cf pocieszenie komu z czego; »pocieszenie mie(wa)ć«.

pocieszenie komu (4): Pocieſzenie zaiſte nie winnemu ieſt ci nie ſprawnie cirpieć. BielŻyw 37. Cf pocieszenie komu z czego; »na pocieszenie«.

pocieszenie komu z czego (1): abi tobye ſtego chwala wyeczna bila a nam grzeſſnim tu nazyemy pocyeſſenye ij potim wkrolyeſtwye nyebyeſkym. BierRaj 19v.

pocieszenie czyje [w tym: G sb i pron (3), pron poss (2), ai poss (1)] (6): O matki wezrzycie dzis na moię ſirotztwo/ bom oſtrádala iuże wſſytkiégo mégo pocieſſeniá. OpecŻyw 148v; Mieſiąc ieſt [...] złodzieyſki nieprzyiaciel, pocieſzenie pocżciwych BielŻyw 135, 137; RejWiz 141v; ArtKanc C. Cf »ku pocieszeniu«.

W połączeniach szeregowych (2): Sen ieſth obraz ſmierci, w pracech odpocżynienie, nędznych pożądanie, lekarzow pokuſzenie. ſprawiedliwych pocieſzenie, grzechow związanie á każdego ducha odpocżynienie. BielŻyw 137, 135.

W przeciwstawieniach: »gorzkość, smętek, strach, ucisk, udręczenie, upadek, żal ... pocieszenie« (6): Racż tę gorzkoſtz ſertza mégo obrocitz w pocieſſenié obiáw mi ſyna twégo ij mégo OpecŻyw 32v, 46v; ForCnR C2; Y miáſto wielkich vćiſkow náſſych/ wiele kroć mi przychodziło wielkie poćieſſenie od niego RejPs 140; á thák też teraz ten ieſt w pocieſzeniu/ á thyś w vdręcżeniu. RejPos 161v, 7v.

W charakterystycznych połączeniach: przychodzi pocieszenie (2); ludzkie pocieszenie, osobne (2), przygotowane, wielkie (7); pocieszenie niewinnemu; pocieszenie poczciwych, sprawiedliwych; z nawiedzenia pocieszenie; ostradać pocieszenia; dzięki czynić za pocieszenie; obrocić w pocieszenie; być w pocieszeniu.

Fraza: »stało się pocieszenie« (1): GDy pan bog racził wyzwolić z ſrogiego więzienia grzechow zebranie ſwoie ſtáło ſie iem wielkie poćieſſenie/ á były vſta ich nápełniony wielkiego wyſláwiánia rozlicznych rádoſći RejPs 193v.
Zwroty: »pocieszenie czynić« (1): Oto ieſt ſyn moy máły ktory przedemną krotofili á wielkie mi poćieſzenie cżyni. HistRzym 71.

»pocieszenie mie(wa)ć [z kogo, z czego]« [szyk zmienny] (3): Miewaią wielkie pocieſzenie rodzici zdziatek ſwoich gdi ie zmłodu dobrze wdobrei naucze wychowiwaią. SeklKat H4v; BielKron 189, 333.

»wyniść [komu] na pocieszenie« (1): iż to cżáſu ſwego/ Wynidzye mu ná wielkie pocieſzenie iego. RejWiz 141v.

»wziąć (a. przyjąć) pocieszenie« [w tym: z czego (1)] [szyk zmienny] (4): Onij wſſytcy wielmi go weſolo przywitali/ ij wielkié pocieſſenié s tego wzięli. OpecŻyw 54v, 46v, [162]v; ForCnR C2.

Wyrażenia: »ucieszne pocieszenie« (1): OpecŻyw 35 cf pocieszenie z czego.

»pocieszenie wieczne« (1): iż złym á niewiernym przyſzedł ná vpadek wiecżny/ á dobrym á wiernym ſwoim/ ná rádość á ná pocieſzenie wiecżne. RejPos 30.

Zestawienie w funkcji n-pers: »Pani Pocieszenia« (5): Bądź od tąd imię twe páni poćieſzenia ná známię thego/ áby wſzytcy ktorzyby przychodzili ſmutni odchadzali záſie z weſelim. HistRzym 102v, 103, 104 [2 r.], 104v.
Szeregi: »dobry koniec a pocieszenie« (1): RejPos 138 cf »ku pocieszeniu«.

»radość a (i) pocieszenie« (2): ſkąd wſzyſcy rádość y pocieſzenie mieli/ z iednośći pánow duchownych y ſwieckich BielKron 189; RejPos 30.

Wyrażenia przyimkowe: »dla pocieszenia« (2): Náydziecie téż przi vrocżyſtych ſwięciéch pieſni piękne/ dlá oſobnégo pocieſſeniá OpecŻyw ktv; HistRzym 102v.

»ku pocieszeniu [czyjemu]« (1): A iż vwierzycie iż káżda rzecż nagorſza/ wam ku dobremu kończu á ku pocieſzeniu wáſzemu/ będzie przez mię nieomylnie przywiedzioná. RejPos 138.

»na pocieszenie [komu]« (2): Iż w ten cżás vyrzycie ſyná cżłowiecżego przychodzącego ná obłoku w wielkiey ſwiátłośći á w wielkiey możnośći ſwoiey/ złym ná ſtrách á dobrym ná wielkie pocieſzenie. RejPos 7v, 30.

Przen: Ktoś ukochany [czyje; w tym „m(oj)e” (Jezus dla Maryi) (5), G sg (Maryja dla ludzi) (1)] (6):

W połączeniach szeregowych (4): Ach o moy námileyſſy ſynu/ pocieſſenie moie/ ſwiatloſci ocżu moijch/ ij má wielká miloſci OpecŻyw 111; A przeto panno Mariá zbawienijé ij pocieſſenijé wſſytkich blogoſlawionych/ zápłato wſſytkich doſtoynas nadewſſytki náwyſſégo boſkiégo vżywaniá OpecŻyw 184, 147v, 159.

Wyrażenie: »pocieszenie dusze mej« (1): Dopuśććie mi ábych vyźrzáłá ſyná mego/ poćieſzenie duſze mey. HistRzym 125v.
Szereg: »pocieszenie i wesele« (1): Potym ku ſynowi mowila: O moie pocieſſenié ij weſelé/ o dziećię moie náſlodſſe OpecŻyw 147v.
3. Wynagrodzenie, obdarowanie w sensie materialnym (1):
Szereg: »podarzenie i pocieszenie« (1): nie ſłuſzno ſługi od páná przez podárzenia y poćieſzenia puſzcżáć. BielKron 147v.

Synonimy: 1. nadzieja, otucha, potucha, ulżenie; 2. rozradowanie, rozweselenie, uradowanie, uweselenie; 3. dar, nagroda, obdarzenie, ubogacenie, zapłata.

Cf POCIECHA, POCIESZYĆ

RS