[zaloguj się]

PODŁUG (509) praep

o jasne.

stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

Cum G [z wyjątkiem PatKaz (5) cf znacz. 1. i 1.c.] (509):
1. Zgodnie z kimś lub czymś, stosownie do czegoś; secundum Vulg, PolAnt, Cn; iuxta Vulg, PolAnt; ex JanStat, Cn; post Vulg; ad, causa, penes, pro, secus Cn (454): Iezus w ten cżas dlá bolu ſilnégo pragnąl podlug przyrodzeniá/ bo wſſytka krew s niego była wytocżona OpecŻyw 149; PatKaz I 3v, 4v, 5v, 12v, 17, 17v; PatKaz II 44v, 65; PatKaz III 93, 106, 108v, 111v, 129; HistJóz A4v; Ale pokarm zły á bezmiernie pożywany/ [...] á niepodług ſwey iſtnoſci iedzony [...] nie telko złą krew mnoży/ ale żywot kazi y cżłonki mdli. FalZioł V 63v; LubPs Z2; KrowObr 108v; Leop Gen 1/12, Dan 14/14, Act 22/3, 2.Cor 7/10, AAA4v; SienLek 17v; á niebieſkie biegi/ obrácáiąc ſie podług przyrodzeniá/ piękny dzwięk/y wdzięcżną hármonią dáią. GórnDworz Hv, E3, Gg, Ggv; CzechRozm 187; ArtKanc K12v, L19; podług mieyſcá y czáſu tu náznáczonégo ziecháć ſie do grómády koronnéy/ y [...] ten Akt Electionis [...] do ſkutku ſłuſznégo przywiéźć SarnStat 117, 725.

Z elipsą G (1): przeto tak uyſoka była marya yako yey myly ſyn podluk yako zalezalo czudney pannye PatKaz III 118v.

W charakterystycznych połączeniach: podług biegu, Boga, czasu(-ow) (3), ducha, istności, małżeństwa, miary, miejsca, mocy, narodu, natury (2), porządku, powinności, prawdy, przyrodzenia (10), rodzenia, rządu (2), uczynku, wielkości, zrządzenia, żądze.

a. Wskazuje na to, czym się ktoś kieruje w postępowaniu (179): Pocyeſſiſſ myli panye wſſitky lyudzy nyemocne ij yαte a wſpomoz ye podlug wolyey twoyey ij potrzebi ſbawyenya gych BierRaj 19v, 17v, 19v; MetrKor 37/4v; BierEz C4; PatKaz III 139v; A podług rozumu vcżyń maſć na ogniu krom wrzenia FalZioł V 110v; Sędźia niema ſędźić podług ſwey wiádomoſći/ ále podług wywodow. GroicPorz oo2; Leop 1.Mach 13/46, Rom 16/25; BibRadz Rom 8/12; KwiatKsiąż D2v, E4v, F, F2v, K3; Przeto ták w tym [...] thrzebá ſie ſpráwowáć podług oney mądrośći/ ktora ze wſzytkiemi drugiemi cnotámi towárzyſthwo ma mieć nierozdzielne GórnDworz Ii5v; iż to ieſt powinność práwego Dworzániná znáć przyrodzenie páná ſwego/ y to k cżemu ſie chyli/ á podług thego ſie ſpráwuiącz/ wniść zá cżáſem [...] w łáſkę iego GórnDworz Kk5, F7v, Hh2, Ii6v, Kk5v; BudBib 2.Esdr 9/27; Po gwiazdách śię rządzić. Zyć podług áſpektu. Observare stellas. Calag 444b; KochPs 13, 100; MWilkHist F3; NiemObr 79; Nie rácż [...] ſrodze ſię z námi obchodźić/ podług twey ſpráwiedliwośći ArtKanc M2, A13v, A19v, Mv, O4; GórnRozm E2v [2 r.], H3; Phil G; nie z vczynkow ſpráwiedliwośći ktoreſmy my vczynili/ ále podług miłośierdźia ſwego zbáwił nas WujNT Tit 3/5, Rom 8/4, 12, 13, Col 2/8; SarnStat 152, 606.
α. Wskazuje na normy, nakazy, zalecenia, zwłaszcza prawa (ludzkiego lub bożego) (135): Podlug kthorey przyſzyągy kaſdy Rothmyſtrz od swych dzyeſzyąthnycow ma przyſzyągą przyyącz MetrKor 38/287; Oni wziąwſzy pſy podług zmowy/ Povrywáłi im głowy. BierEz F2, N4v, Q, S3v; odpowiedzieli żydowie My mámy zákon/ a podlug zákonu má vmrzetz/ bo ſie [Jezus] ſynem bożym dzialá OpecŻyw 130, 77v, [80]v, 81, 86v, 95 (13); PatKaz III 152v; HistJóz D2v, E; FalZioł II 21c, V 93v, 108, 110v; KłosAlg E3v; WróbŻołt 118/156; LubPs R5; A thám iuż będźie miał moc [podwojski] z roſkazánia Sędźiego pozywáć/ Areſtowáć/ y inne rzeczy podług ſwey przyſyęgi czynić GroicPorz g4, oo2; KrowObr 179; y żeby ſie modlili zá lud Iſráelſki/ podług wſzyſtkiego co był przykazał Moiżeſz ſlugá Boży. Leop 1.Par 6/49; y vcżynił Krol podług rády Mamuchán Leop Esth 1/21, 2.Par 13/11, 31/21, Esth 2/8, 2.Esdr 12/24, 3.Esdr 9/36 (12); BibRadz Gen 17/18, 2.Par 24/11, II 103a marg; KwiatKsiąż C4, I4v; Więc áni to ieſt podług zakonu przyrodzonego/ áby człowiek miał thego w drugim prágnąć/ cżego w ſobie nie rad by widział. GórnDworz Hhv, Cc2v; WujJud 152; WujJudConf 152; RejPosWstaw [1432], [1432]v [2 r.]; CzechRozm 71v; PaprPan Hh; ZapKościer 1580/14; NiemObr 95; ArtKanc M5v, M15v, P5; GórnRozm Gv, N3; PaprUp G2v; ActReg 122; WujNT Rom 8/28, 1.Tim 1/1; TAkże targowé/ łókćiowé/ áby były ſkáżoné y znieśioné/ podług Conſtituciy piérwſzych. SarnStat 68, 117, 366, 401, 403, 504 (14).

W charakterystycznych połączeniach: podług drog [czyich], konstytucyjej (5), kontraktu, mandatu, nauki (5), obiecania, ordynaryjej, pakt, pouczenia, postanowienia (2), przykazania (2), przysięgi (2), rady (3), reguły, remisyj, rozkazania (6), rządu, sądu (2), słowa [czyjego] (2), sprawiedliwości (6), testamentu, statutu (5), ugody, umowy (2), ustawy, wolej [czyjej] (5), wolności [czyich], wyroku, wywodow, zakonu (5), zmowy (2), zskazania, żałoby.

Wyrażenia przyimkowe: »podług ([jakiego]) prawa, postępku (a. porządku, a. stanu, a. zwyczaju) prawa« (34:5): ábi roki vielgie bili sandzoni podluk zwiczaiu praua Mazoweczkiego ZapWar 1545 nr 2646, 1514 nr 2151, 2152, 1521 nr 2264, 1528 nr 2456, 2457; OpecŻyw 26v, 133v; ForCnR Ev; Abowiem podług Práwá Sáſkiego Niemieckiego/ odwłoká ſtronie Pozwáney bywa daná ku odpowiedźi tylko ad bina proxima Iudicia GroicPorz ſ2v, d2, t4, aa4 [2 r.], bb; KwiatKsiąż A, N4; że tego wolnoſcią niemamy zwáć/ iż kto podług ſwey woley żywie/ ále to ieſt prawdziwa wolność/ á ſwobodá/ żyć podług práwá. GórnDworz Gg3, Gg3; KwiatOpis bv; NiemObr 172; GórnRozm Ev, F3v, G3, Hv, M4, M4v; ActReg 11, 12; Tákże Woiewództwo Ráwſkié po powiátách ſądzoné bydź ma [...] z áppelláciiéy podług práwá Koronnégo. SarnStat 738; A wſzákże on piérwſzy poſseſsor/ práwnie będźie mógł ſzukáć y repetowáć ſwéy ſpráwiedliwośći/ ná onym który ſie wwiązał w przerzeczoné dźiedźictwo/ podług poſtępku práwá SarnStat 1167, 151, 435, 497, 725 [2 r.], 854 [2 r.], 865.

»podług zwyczaju(-a) (a. obyczaju(-a))« (14): ZapWar 1509 nr 2061; Gdzie chceſs abychmytz przygotowali podlug obycżaiu wielkonotznégo baranka. OpecŻyw 87; OpecŻywList C; PatKaz II 58, 84; GroicPorz ſ3 marg; W ktorey mierze młoć Rzymſka podług ſtarego zwycżayu wybornie była poſtanowiona KwiatKsiąż D3v, H4v; GórnDworz P4; WujJud 155; WujJudConf 154v; GórnTroas 44; SarnStat 214, 394.

b. Wskazuje na uwarunkowania: zależnie od czegoś (78): Odpowieday głupiemu podług iego głupoſći/ á by go nie miano zá mądrego. March1 A4; OpecŻyw 60v, 188v; HistJóz Dv, D2; FalZioł IV 59b, V 69v, 73v [2 r.]; GlabGad E; March3 V5v; Otho przychodzę rychło: á mam z ſobą zapłátę moię: ábych odpłáćił kożdemu podług vcżynkow iego. Leop Apoc 22/12, Ier 50/29, Ez 16/23, Zach 1/6, 1.Mach 13/46, Act 27/40; BibRadz 1.Par 23/6; KwiatKsiąż B4v, C4v, I3; I tymżeć też obycżáiem ty cztery wilkośći pánuią w ćielech náſzych/ podług wiekow y lat. SienLek 42, 10, 23v, 30v [3 r.], 31, 44, 59; á w niekthorych też rzecżach/ ſłuſzne iednego nád drugiego wywyſzſzenie: iáko to w hoinośći/ w płáczeniu poſług/ w rozdawániu dignitarſthw/ podług godnośći/ y nierownych zaſług GórnDworz Hh7; Nuż mieſiąc/ ten bierze od ſłońcá ſwiátłość/ podług tego iáko bliſko od niego/ ábo dáleko chodzi GórnDworz Ll5v, L4v, M3, Ii2v; RejPosWstaw [413]v; ArtKanc 19v [2 r.]; KochProp 4; Lecz robiącemu/ zapłátá nie bywa poczytána podług łáſki/ ále podług powinnośći. WujNT Rom 4/4, Rom 2/6, s. 529 [2 r.], 2.Cor 11/15, 2.Thess 1/12; SarnStat 453; PowodPr 22, 44.

W charakterystycznych połączeniach: podług części, głupości (2), godności (3), lat (3), łaski (2), małości, miary, miejsca, młodości, nałogu, natury, niemocy, nieprawości, pochopności (2), położenia, powinności, powołania, prącej, przemożenia, przyrodzenia, roboty, rozeznania, rozmaitości, różności, stanu, starości, uczynkow (4), ważności, wiekow, wilkości, występku, zasługi (2), złości (3), zrządzenia.

Wyrażenia przyimkowe: »podług czasu« (7): FalZioł V 69v; Izeby podług ćżaſu [!] á przywoitośći wſzyſtkie rzecży ſprawowáne bywały KwiatKsiąż C3v, K4v; GórnDworz M3v, V8v, Gc5v, Gg8v.

»podług miarki swej« (1): Z ktorego [Chrystusa] wſzytko ćiáło [tj. Kościół] zgodnie złożone y ſpoione będąc/ [...] wedle dzielnośći káżdego członká podług miárki ſwey [secundum operationem in mensuram uniuscuiusque membri]/ czyni wzroſt ćiáłá ku zbudowániu ſámego śiebie w miłośći. WujNT Eph 4/16.

»podług możności« (4): przyſyęgam [...]: Sierot y Wdow podług ſwey możnoſći bronić. GroicPorz c; KwiatKsiąż K4v; GórnDworz Gv; WerKaz 277.

»podług potrzeby« (10): KwiatKsiąż E4v, O4; Myć ſye też podłuk potrzeby niegdy w łáźni álbo w kádźi SienLek 10, 3, 117; Wſzákoż przedſię Krol [...] y podług cżáſu/ á pothrzeby/ ſam ſie też zá niektore rzecży/ iąć ma. GórnDworz Gg8v, I5v; RejPosRozpr c3; PaprPan N4, R2.

α. Proporcjonalnie do (o współzależnych ilościach i wielkościach) (9): A podług rzeczy wielkości, Tak teże wiele ciężkości BierRozm 7; Podług mnoſtwá owocu ſwego rozmnożył ołtarze/ podług buynośći źiemie ſwoiey/ rozhoynił á rozmnożył ſie w Báłwániech. Leop Os 10/1.
Wyrażenia przyimkowe: »podług liczby« = iuxta numerum Vulg; secundum numerum PolAnt (3): Leop Ex 30/12; także y ty Ieruzálem obrzydłycheś ołtarzow náſtawiáło podług liczby vlic twych/ ołtarzow ku kadzeniu Báálowi. BibRadz Ier 11/13; BudBib Num 29/30.

»podług miary« = iuxta mensuram Vulg (3): PatKaz III 147v; Leop 3.Reg 7/20; I nierowno ſię około wſzyſtkich mamy pracować/ tilko podług miary y położenia dowćipu naſzego. KwiatKsiąż Lv.

c. Wskazuje na wyraziciela opinii lub źródło informacji: tak jak ktoś mowi(ł), sądzi(ł) (73): BierRozm 17; OpecŻyw 30, 87, 187v; Ale tho ták ma być rozumiano/ podług wykłádu támże opiſánego GroicPorz c3, tv; áby przywiodł Pan ná nas wielkie złe rzecży/ ktore ſie nie ſtáły pod niebem/ iáko ſie ſtáły w Ieruzálem/ podług onego co nápiſano w Zakonie Moizeſſowym Leop Bar 2/2, 3.Reg 13/5; BibRadz Gen 18/21, I 63c marg; KwiatKsiąż C2, C3v; powiem iáka thá dworna páni/ podług moiego pomysłu/ być by miáłá GórnDworz V7, Bv, M2, Z8v, Ee2, Gg8v, Hh5; A ma to Páńſtwo w ſobie poczytáiąc głowne Zamki z niżſzymi poſpołu/ podług mey wiadomośći ſto y dźiewięć Zamków KwiatOpis D2; CzechRozm 11v, 29, 71v; Pan Iezus iuż powſtał zmartwych Podług onych obietnic ſwych. MWilkHist I2; ArtKanc K12; tedy podług twego zeznánia/ Wolnośći w Polſcze nie máſz GórnRozm A4, A4v, B; WujNT Rom 4/18.

podług kogo (20): SPrawiedliwy a ſtraſſliwy ten dzień ſądny vprzedzi piętnáſcie znamion/ podług ſwiętégo Thomáſſa/ Richarduſa/ ſwiętégo Bonaw[en]tury/ ij ſwiętégo Ieronima. OpecŻyw 193, 141v, 186v; Odpouyedam nato podluk doctorow yze koſzczyol ſzwyączy tey myley panny począczya ymy Słudzy yey [...] poſpolu fzwyączymy PatKaz II 83v, 30v, 33v, 48v, 51v, 52, 79v; PatKaz III 111, 137, 144, 146; Ten kamień podług wiele doctorow: bywa znalezion w Murzyńſkiey ziemi FalZioł IV 53d, II 17c, V 102; GórnRozm Kv. Cf W tytule Ewangelii.

Z elipsą G (4): PatKaz I 17v; pan ieſus y marya panna nyechczyely tayemnoſzczy ſwych ſzwyątoſzczy obyauycz podluk yako pyſſano wprzepouyeſzczyach PatKaz III 134v, 97, 148v.

W tytule Ewangelii (2): Swięta Pana Iezu Chryſtha Ewángelia podług Márká ſwiętégo. Leop CC6a, EE4a.

W charakterystycznych połączeniach: podług baczenia ([czyjego]) (2), doktorow (4), domnimania, krzyku, mniemania [czyjego], nauki [czyjej], naznaczenia [czyjego], obietnic [czyich] (2), pomysłu [czyjego], powieści [czyjej], rozsądku [czyjego], świata, wiadomości [czyjej], widzenia [czyjego] (2), wykładu ([czyjego]) (6), zeznania [czyjego], znamienia.

Wyrażenia przyimkowe: »podług (świadectwa) pism(a)« = secundum scripturas Vulg (7): OpecŻyw 183v; PatKaz I 7v; PatKaz III 134; Bom wam podał naprzod/ [...] iż Chryſtus vmárł ieſt zá grzechy náſze podług piſm Leop 1.Cor 15/3, 1.Cor 15/4; CzechRozm 71v; NiemObr 128.

»podług słow(a)« [w tym: czyjego(-ich (7)] = secundum verbum (verba) Vulg, PolAnt; iusta verba Vulg (9): PatKaz III 90v; Seguitur, pochodzy, vel sic, tak iest, vel stąnd iest dovod podlug tich slow BartBydg 142b; Podlug wſſyſtkich ſlow tych/ y według wſſyſtkiey tey wizyiey mowił Náthán do Dawidá. Leop 1.Par 17/15, 2.Esdr 6/8; BudBib Num 14/20; ArtKanc A5v, A8v, 15; Niech mi ſie wſzyſtko sſtánie podlug słowá twego SiebRozmyśl F3v.

»podług zdania [czyjego]« (4): thák powiedam/ iż podług mego zdánia/ troiáki ſpoſob ieſt trefnowánia GórnDworz O4v, Ii5; GórnRozm Ev, K3.

d. Wskazuje na zasadę porządkującą (21): A te ſą narodowie Lewi podług fámiliey ich. Gerſon Lobni ſyn iego/ Iáháth ſyn iego/ Zámmá ſyn iego Leop 1.Par 6/19, 1.Par 6/54, 24/30, Ez 48/31; A ná tych dwunaſćie kámienioch będą dwánaſćie imion ſynow Izráelſkich [...]/ á ty imioná będą podług dwoygánaśćie pokolenia. BibRadz Ex 28/21, Num 1/18, 20, 30, 34, 35 (9); á wſzelkiéy mowy imię álbo przezwiſko źiołowi/ ieſt podług porządku obiecádłowégo. SienLek a4v, 34v, 164v, 196, S[ss]; Reyeſtr álbo pokazánie krotkie mieyſc oſobliwſzych/ dla prędſzego ználezyenia porządnie podług liter s pilnoſcią zebrány. RejZwierc Aaa3; BudBib 2.Esdr 7/4; Ale dáley iuż podług rozdźiału náſzego poſtąpmy. PowodPr 47.

W charakterystycznych połączeniach: podług domow (familijej, ojcow) (6), familijej, imion, liter, narodow (2), obiecadła (3), pokolenia (2), porządku (obiecadłowego) (2), rodu (4), rodzin, rozdziału.

e. Zgodnie z brzmieniem tekstu; tak jak jest napisane; zawsze w formule prawnej: »podle pozwu, roty, skaźni« (36:1:1) (38): Iakom ya nyeszbyl kmyeczya yego Mykolaya vardy na drodze dobrovolney anym mv zadał Rany krwavey na levey Rancze yego gwaltem kthoran woszny oglandal podlug pozw thako my pomozy. ZapWar 1504 nr 1920, 1503 nr 1913, 1504 nr 1924, 1507 nr 1972, 1511 nr 2097, 2092 (17); pozowie tedy iákom rżekł vkrżywdzony do źiemſtwá/ tu reus gdy ſię záprży/ á podług ſkaźni prżyśięże/ to wolen. GórnRozm G4.

Połączenie: »i dalej podług pozwu, roty« (19:1): yako ya tho dobrze wem ysch Schymay y dałey podluk Rothy. ZapWar 1513 nr 2064; ya kom yą nyerąbyl drew Brzozowych w gayv xyadza dzyekąna varszewskyego [...] w vąznoszczy yako kopa gwąlthem y daley podluk pozw tako my bog pomozy. ZapWar 1513 nr 2112, 1507 nr 1987, 1512 nr 2104, 1513 nr 2064, 2093, 2094 (20).

f. Tak jak ktoś chce, ku czyjemuś zadowoleniu (31): Kyedy anyely tą panna wboſthwye bycz uznały [...] abo anyelſkyemy oczyma yą uſrzely podluk raczenya boſkyego O tedycz yey myloſzczy yuſz ſluzycz począly PatKaz II 52; Podług wiáry wáſſey/ niechay ſie wam ſtánie. Leop Matth 9/29, 1.Petr 4/6; ktory też w niey [ojczyźnie] podług Bogá żywie. PaprPan F2.
Wyrażenia przyimkowe: »podług chęci swej« (1): ſzukacie takiego Pana ktorem biſcie [...] rządzili/ y wſzitko podług chęci ſwey mieli za yego Panowania PaprUp Ev.

»podług swej głowy« (2): káżdy podług ſwey głowy Rzecżpoſpolitą ſtánowić chce GórnDworz G5; GórnRozm G.

»podług myśli« [w tym: swej (3)] (8): GórnDworz L4v; (nagł) Páweł Skotnicki Chorąży Hálicki. (-) TV maſz męſtwo y rozum y cżegoć potrzebá/ Wſzytko mu podług myſli hoynie dano z niebá PaprPan G3v, E3, Gg3, Gg3v; PaprUp D2, Ev, H4.

»podług serca [czyjego]« (2): Wſſytko ſie yuż nyech sſtánye podług ſercá twego LubPs E4; ArtKanc K14.

»podług wole(j, -i)« [w tym: czyjej (11) – „swej” (6)] (12): Pan [...] Ezopá Zenáſowi dał/ A ták mu ieſzcże przykazał: [...] Podług ſwey woli z nim dziáłay. BierEz A4; OpecŻyw 101; Iozef był xyążęcyem we wſſytkyey zýemi Eipſkiey y podług iego woley zboże przedawano HistJóz C2; FalZioł V 101v; GórnDworz Gg3; Pan Bog wſzytki żądze á prośby koſciołá wſzytkiego wypełnić podług woley ſwey racżył. RejPosWstaw [1433]v; CzechEp 412; ArtKanc C18; GórnRozm M3; ActReg 29; Ach nieſtótyſz/ iuż tobie w páłacách nie śiádáć/ Ani berłem królewſkim podług woli włádáć. GórnTroas 53; VotSzl D3.

»podług [czyjego] zdania« (2): y ták rozumiem/ że nie náuká/ ále rycerſkie rzemięſło ma przodek/ y chczę/ áby moy Dworzánin/ ponieważ go podług mego zdánia formuię/ tákże rozumiał. GórnDworz G7v; Phil E3.

2. Wskazuje na porównanie; secundum, sicut Vulg (15): Ale y PAN Chryſtus chleb z rzecży ſtworzoney wźiął [...]. Tymże obycżáiem y kielich/ ktory tákże z ſtworzenia ieſt podług nas/ ſwoię krew być wyznał ReszPrz 19.
a. Tak samo jak; podobnie (7): tamze tego dawa przycżynę, iż podług ſkładnoſci ciała duſza ſie też ſprawuie. GlabGad A2; LibLeg 10/65; Y cżynil co było dobrego przed oblicżnośćią Páńſką/ podług wſſyſtkich ſpraw oycá ſwego Amázyaſſá Leop 2.Par 26/4, 2.Par 27/2; POdług biegu żywych rzeczy ná świećie/ Cyáło człowiecze nigdy ſtać w iedney mierze niemoże. SienLek 12; RejPosWstaw [1102]; WujNT Col 3/10.
b. Na wzór, na kształt (7): Item zeznala yſch [...] dala kaſzcze schinkarcze ſchwabowey abi klucz podlug oney proporcy na woſku withloczoney dali vrobicz, a dawayacz klyucz then powyedzyala proſchą czye day my vczinycz klyucz podlug woſku thego LibMal 1551/163v; Y widziałem widzenie podług oney poſtáći ktorąm widział [...]: y poſtháć podług widzenia ktorem widział v rzeki Chobár Leop Ez 43/3, Act 7/44; Stworzmy cżłowieká podług obrázu náſzego/ y ná podobieńſtwo náſze. CzechRozm 106, 149.
3. Wskazuje na aspekt jakiejś sprawy, element wybrany do rozpatrzenia: jeżeli chodzi o; secundum Vulg (30): A tak placżątz/ pannę Marią cieſſatz/ niemalą chwilę podlug cżaſu przemieſſkali. OpecŻyw 154v; ktorá [Maryja] rzecżoná ieſt niewiaſta podlug narodzenia/ a panna podlug ſtádla byla OpecŻyw 186v, 93v, 161v, 163, 179, 180v [4 r.], 186v; PatKaz II 67, 79, 84; PatKaz III 108 [2 r.], 130 [2 r.], 136v; WróbŻołt 117; ále kożdy podług żywotá ſwego ſwoyę właſną ſzkodę podeymować musi GliczKsiąż F7v; Leop Rom 4/1; KwiatKsiąż C3, E2v; iż ták był wyſzſzy Herkules/ niż ini ludzie/ podług proporczyiey do ludzi/ iáko on plácz iego wymierze/ był więtſzy/ podług proporciey do plácow. GórnDworz V4v; CzechRozm 12v, 176v; Ieſtći ták iż według Ewángeliey/ ſą nieprzyiaćioły dla was: lecz podług wybránia/ vmiłowáni dla oycow. WujNT Rom 11/28.
4. Wskazuje na przyczynę lub cel; iuxta, secundum Vulg (9): Godnámći páńſtwá więtſzego/ Podług rządu ſtadłá mego. BierEz R4v; PatKaz III 116; ktorzy ná męki máią być dani/ pierwey wſzytki włoſy brzytwą ogolą/ [...] áby iákich kuńſztownych pomocy we włoſyech niemiał/ podług czárnokſyęſtwá/ álbo czárow innych/ zá ktorymi więc żadney męki nieczuią. GroicPorz ii2; Leop 2.Esdr 11/24; źiemiá podług gęſtośći ſwéy/ gęśći ſwą wilgość SienLek Vuu; Abowiem będąc też powinni/ podług dawnośći cżáſu być náucżyćielmi/ záśię potrzebuiećie/ áby was vcżono NiemObr 90; Lecz podług zátwárdźiáłośći twey/ y ſercá niepokutuiącego/ ſkárbiſz ſobie gniew WujNT Rom 2/5, Hebr 5/12.

W połączeniu z partykułąże” (1): Napierwey tedy Mocż naylepſzy ieſt/ w ludźiech zdrowych [...]: przy żołć/ álbo przy czyrwień/ mierny [...]. A podługże tego w niemocy/ to naylepſzy mocz/ ktory ieſt zdrowym podobien: przyśmledſzy/ álbo przyżołć SienLek 25.

5. Wskazuje na usytuowanie w niewielkiej odległości: przy, obok (1): pirworodny był poſadzon podłud [!] ſwoiey ſtároſtzi ná wyſzſſem myeſcu a tak yne podług iego/ a namłodſſego poſadzono na oſtatnyem myeſcu HistJóz D2.

Synonimy: 1. zgodnie; 2.a. »na kstałt«, podobno; 5. koło, przy.

AL