![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
| « Poprzednie hasło: [POGARDZICIEL] | Następne hasło: POGARDZONY » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
POGARDZIĆ (27) vb pf
o prawdopodobnie jasne (tak w pogardzać); w imp a pochylone, w pozostałych formach a jasne.
| inf | pogardzić |
|---|
| praet | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 2 | f | pogardziłaś | m an | |
| 3 | m | pogardził | m pers | pogardzili |
| imperativus | |
|---|---|
| sg | |
| 2 | pogårdź, pogårdz |
| conditionalis | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 2 | m | byś pogardził | m pers | byście pogardzili |
| f | byś pogardziła | m an | ||
| 3 | m | by pogardził | m pers | |
| impersonalis | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| pogardz(o)no | ||||||
| participia | ||||||
| part praet act | pogardziwszy | |||||
inf pogardzić (4). ◊ fut 2 sg pogardzisz (1). ◊ 3 sg pogardzi (4). ◊ praet 2 sg f pogardziłaś (1). ◊ 3 sg m pogardził (3). ◊ 3 pl m pers pogardzili (2). ◊ imp 2 sg pogårdź (1) WysKaz, pogårdz (1) CzechEp. ◊ con 2 sg m byś pogardził (1). f byś pogardziła (1). ◊ 3 sg m by pogardził (2). ◊ 2 pl m pers byście pogardzili (1). ◊ impers pogardz(o)no (1). ◊ part praet act pogardziwszy (4).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.
pogardzić co (1): Nie bądźże iáko Kártuz w owey omylnośći/ Co rzkomo pogárdziwſzy ſwieckie obłudnośći/ A gdzye ie wyrwie s kątá tákież iáko iny RejWiz 81.
pogardzić kim, czym (26): á iabym miał pogárdźić páſterzem tym/ dźiedźicem y Pánem wſzyſtkiego? CzechRozm 203v, 69, 102, 131v, 170, 172v (9); Kto y napodleyſzym cżłekiem nie gárdzi áni go lekce waży, będąc wiernym pewnie Christuſem nie pogárdzi. CzechEp 74 marg, 85, 305, 368; CzechEpPOrz **v; NiemObr 9; WujNT Hebr 12/25 [2 r.]; iedno żebyś świátem tym obłudnym prawdziwie pogárdziłá/ á Páná Bogá twego/ ktoregoć ter az [!] oddáie zá mężá y opiekuná naywyżſzego/ ze wſzyſtkiego ſercá ſię rozmiłowáłá. WysKaz 48, 10; PowodPr 5, 17; Niechcę żeby praca Moiá dáremna byłá, y ty żebyś ſłowy Moiemi pogárdzić miał. CiekPotr 52; CzahTr A2v; SkarKazSej 667a; ZbylPrzyg ktv.
W charakterystycznych połączeniach: pogardzić świeckie obłudności; pogardzić błogosławieństwem Pańskim, Chrystusem, darem, dziedzicem, księgami bożymi, Panem wszystkiego, pasterzem, słowy, światem.
Synonim: odrzucić.
Formacje współrdzenne cf GARDZIĆ.
MZ