[zaloguj się]
[pdf]

PRAWNIK (17) sb m

-a- (13), -å- (3); -a- : -å- ModrzBaz (5:3).

Fleksja
sg pl
N prawnik prawnicy
G prawników
D prawnikowi prawnik(o)m
A prawniki
L prawnikach

sg N prawnik (2). ◊ D prawnikowi (1). ◊ pl N prawnicy (8). ◊ G prawników (3); -ów (1), -(o)w (2). ◊ D prawnik(o)m (1). ◊ A prawniki (1). ◊ L prawnikach (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII (z Cn) – XVIII w.

Znawca prawa, biegły w prawie; iurisperitus, iurisprudens (prudens iuris) Modrz, Cn; instructus a a. in iure; interpres iuris a. legam, iureconsultus, iureperitus, iurisconsultus, pragmaticus, prudens in iure, versatus in causis Cn (17): ModrzBaz 79; ále iuſz práwnicy wynáleźli/ że iedno gdy kupcá rozbiją/ tedy to rozboy/ á kiedy Szłáchćicá [...]/ tedy to nie rozboy/ ále ſimplex injuria GórnRozm G4, G; Exempla Iſagogica, álbo przykłády dla zápráwienia młodſzych práwników SarnStat 1308, 155, 1268; PowodPr 41; KlonFlis A2v.
Wyrażenie: »uczony prawnik« (1): Bo te rzecży y inſzych bárzo wiele/ Bartholus vcżony práwnik [a Bartholo iurisperito] obfićie przekłáda. ModrzBaz 100v.
a. Adwokat (4): Goski A2v; ná ten nieporządek pátrzyć niemogę/ gdy widzę/ áno miſtrze ſzkolne práwie zá nic máią: ktoreby iednák w tey vcżćiwośći winni mieć/ iáko lekárze/ prawniki/ y inſze Rzecżypoſpolitey dobrze zásłużone. ModrzBaz 134, 100v.

W połączeniu szeregowym (1): A więc ty [...] ták wielą królów świádectwem ozdobiony/ vlężeſz gdźie w kąćie ná próznowánié? [...] Hetmáná odbieżyſz? broń wſzyſtkę/ [...] ſkuieſz ná lemieſze? z Sędźią mieſzkáć/ práwnikowi ſłużyć/ zá Kommiſſárzem biegáć/ y z tą rótą obmyślawáć/ iákobyś podſzedł ſąśiádá ſwégo o rolą [będziesz] [...]? OrzJan 53.

b. Prawodawca; legum atque iurium fictor et conditor Cn [w pl] (4):
Wyrażenie: »dawni, starodawni, starzy [= starożytni] prawnicy«= veteres iurisperiti a. iurisprudentes Modrz (1:1:1): [Justynian] popaliwſzy/ iáko powiedáią/ ſtárych práwnikow wielkie kśięgi/ kazał wſzytko práwo krotcey zebráć. ModrzBaz 98, 97, 98.
Szereg: »prawnicy abo (i) ustawce praw« = iurisperiti aut (et) legislatores Modrz [szyk 1:1] (2): Bo iż tácy byli oni ſtárodawni vſtawce praw/ y Práwnicy/ ktorzi y Greckie y Rzymſkie práwá ſpiſáli/ świádcżą to ich piſmá. ModrzBaz 97, 97v.

Synonimy: jurysta; a. prokurator.

Cf PRAWCA, PRAWCZY, PRAWODAWCA, PRAWOMĘDRZEC, [PRAWOSTAWCA], PRAWOTWORCA, PRAWOWŁADŹCA

ZCh