[zaloguj się]
[pdf]

PRZEDZIAŁAĆ (4) vb pf i [impf]

pf (4), [impf [praes]].

przedziałać (4), [przedziełać].

e prawdopodobnie jasne (tak w prze-); w inf oba a jasne; w pozostałych formach -dzia- (2), [-dziå-]; -dzie- z tekstu nieoznaczającego é.

Fleksja
inf przedziałać
indicativus
fut
sg
1 przedziåłam
imperativus
pl
3 niech przedziałają
impersonalis
con by przedziałåno
participia
part praet act przedziałåwszy

inf przedziałać (2). ◊ [praes 1 sg przedziåłam. ◊ imp 3 pl niech przedziałają.] ◊ impers con by przedziałåno (1). ◊ part praet act przedziałåwszy (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Uczynić innym, odpowiedniejszym, zmienić, przekształcić, przerobić; interpolare, novam formam e vetere fingere, recoquere, reformare, transfigurare Cn (4): [Przedźiałam/ Transformo. Item, discrimino. Volck Ttt3v.]
a. O rzeczach, tekstach i kształtach liter [co] (2): Aż wdy kiedy/ Bulgárowie pożycżywſzy buxthabow od Grekow/ y przycżyniwſzy ich nieco/ á drugie przedziáławſzy/ pocżęli piſáć iáko táko GórnDworz F4v; [A tak, niech puszkarze proch nowy czynią, a dawny proch, jestli potrzeba, niech przedziałają ListyPol I 1542/244].
[Zwrot: »na inszą formę przedziełać«: Ták zda mi ſię iuż widźiſz/ że thego nie trzebá ná inſzą formę przedźiełác/ co ieſt v Ianá S. PiotrGonSyn B8v.]
α. O odzieży; reconcinnare Cn (1): Day cżyrwoną [szatę] przedzyáłáć/ dobrze wam ták w ſzárey. RejWiz 57; [weźmi ią [szatę] z ſobą/ á day ią podług myśli twey przedźiáłáć HistFort M7v].
b. O ludziach [kogo] (2):

przedziałać z jakiego jakiego (1): Tákichby praw ná ſwiecie ſnadź wſzędy ſtrzedz miano/ Pewnieby ze złych dobrych wiele przedzyáłano. RejZwierz 1v.

przedziałać z jakiego na jakiego (1): Przetho pan nietelko ſam ma być dobry/ ále y poddáne ma przedziáłáć ze złych ná dobre GórnDworz Gg5.

α. [Skłonić do odstąpienia, zdrady: Tobieć to nieboże/ káżdy przyczytáć może/ ktoryś ſię ták prętko dwiemá zwodźićielom przedźiáłáć dopuśćił/ iż choćiaś był miał wolą długo Papieſtwá doświadcżáć/ iedną rázą ták ćię zniewolili/ żeś muśiał po ich woley ſkakáć NiemUkaz 195; Lecż ten Hieremi Piotrowi brátu Woiewody Maltáńſkiego ktory ná drugą ſtronę Dunáiá był z Turkidał ſie przedźiáłáć/ y wźiąwſzy od niego trzydźieśći tyśięcy cżerwonych złotych dopuśćił ſie mu z Turki przepráwić BielKron 1597 714 (Linde).]

Synonimy: odmienić, przerobić, zmienić.

Formacje współrdzenne cf DZIAŁAĆ.

RS