[zaloguj się]
[pdf]

PRZEGRYZAĆ (3) vb impf

e jasne.

Fleksja
indicativus
praes
sg
1 przegryzåm
3 przegryzå
conditionalis
sg
3 f by przegryzała

praes 1 sg przegryzåm (1). ◊ 3 sg przegryzå (2). ◊ [con 3 sg f by przegryzała. ◊ part praes act przegryzając.]

Sł stp brak, Cn w innym znaczeniu, Linde także XVII – XVIII w.

1. Gryząc zębami lub szczękami (w przypadku robaków) przecinać [w tym: co (1)] (2): MYſz. [...] ku ſzukaniu karmiey barzo chytra/ dla ktorey też wiele ſie ważi y rzecżi twarde przegryza. FalZioł IV 14c; Perrodo, Przegryzam/ rozgryzam. Mącz 357c.

[W porównaniu: WujBib 568a cf Szereg.

Szereg: »przegryzać i przewiercać«: iż iáko robak choćia miękuczki/ nátwárdſze drzewá przegryza y przewierca: Ták Pan Chriſtus/ choćia poſtáwą mdły y wzgárdzony/ nieprzyiaćielá rodzáiu ludzkiégo zátráćił. WujBib 568a.]
2. Zużywać, niszczyć wskutek długotrwałego gryzienia [co (= to, czym gryzie) sobie] (1): Dzika gęs tak długo trwa iż też nos [= dziób] wſzythek ſobie aż da [!] ſamych ocżu przegryza á mienią iż do piąci ſet lath żywa może być. FalZioł IV 18b.
3. [Wydawać przerywane dźwięki:
a. Mówić powoli, robiąc przerwy między wyrazami: Koniá monſztukiem zátrzymáć może: ále ſłowo/ gdy ſię wymknie/ iuż go nielza nákierowáć. Przeto (iáko mowią) naylepiey przegryzáiąc mowić. PlutBBud G3 (Linde).
b. O instrumencie muzycznym: W przepior maſz vderzáć trzemá pálcoma poſpołu złożywſzy ie: á tám żeby był ieden po drugim/ żeby piſzcżałká przegryzáłá CygMyśl E.]

Formacje współrdzenne cf GRYŹĆ.

Cf PRZEGRYZAJĄCY

MP